Zo doen zij het
“Geen stress meer in de refter”
In rijen naar de refter lopen, op een vaste plaats gaan zitten en zwijgen tot iedereen gegeten heeft? Niet in Basisschool Kameleon in Turnhout. “De leerlingen kiezen zelf wanneer ze spelen en wanneer ze hun boterhammen komen opeten in ons open restaurant”, vertelt directeur Debbie Dekien.
De leerlingen vonden de middagpauze absoluut niet fijn. Dat bleek 2 jaar geleden uit het kinderparlement en een tevredenheidsenquête bij kinderen en ouders. Niet verwonderlijk, vindt directeur Debbie Dekien: “Vroeger wandelden de leerlingen in rijen naar de refter. Iedereen naar het toilet en daarna weer in de rij tot het stil was. Dan gingen ze aan lange tafels zitten en was het 10 minuten zwijgen om rustig te kunnen eten. Dat was voor niemand leuk.”
© Eva Vlonk
Weg met de ‘gendarme’
“De leraren deden ook niet graag toezicht omdat ze altijd ‘gendarme’ moesten spelen. Kinderen tot de orde roepen, doen zwijgen, straffen als dat niet lukte. Bovendien ging meer dan het helft van de middagpauze op aan in de rij staan, wachten en zwijgen. Er bleef maar een klein half uur meer over om buiten te spelen. Terwijl dat net zo belangrijk is.“
© Eva Vlonk
Gezellig
Daarom herdacht het team de middagpauze volledig. “We zwierden de helft van de tafels en stoelen uit de refter. Nu zijn er gewone tafels, maar ook statafels en krukken aan de toog. Er zijn lage tafels voor de jongste kinderen. En er is een extra brede vensterbank met krukjes zodat de leerlingen naar buiten kunnen kijken. We installeerden ook een soepbar met dagelijks verse soep. De bloempotjes op de tafels, de groenteknuffels aan het plafond, de groene gordijnen en de kunstwerken van de kinderen aan de muur maken er een gezellige plek van”, vertelt Debbie Dekien.
© Eva Vlonk
Middagpauze zelf kiezen
De school maakte niet alleen de refter gezelliger. Ze deelde ook de middagpauze anders in. “Die middagpauze start om 12 uur. Dan kiezen de kinderen zelf of ze eerst eten in ons open restaurant ‘Kamiel’s place’ of eerst spelen. Soms is het restaurant volzet en dan moeten ze even wachten. Ze mogen kiezen waar ze gaan zitten, met wie en hoe lang. Sommigen zitten een uur naast de verwarming. Anderen willen 10 minuten eten en 50 minuten voetballen. Dat mag. Ze mogen ook babbelen. Doordat er nu maximaal 70 in de plaats van 140 kinderen samen eten, is dat doenbaar”, zegt Debbie Dekien.
Die nieuwe middagpauze is een succes. “Aan het begin van elk schooljaar maak ik met de kinderen goede afspraken zodat ze goed begrijpen hoe ze hun middagpauze moeten aanpakken en verantwoordelijkheid leren nemen. Zo mogen ze bijvoorbeeld onderweg naar de speelplaats niet blijven hangen.”
© Eva Vlonk
Eerste hulp bij middageten
De school biedt wel wat hulpmiddeltjes aan. “Kinderen die vergeten te eten krijgen een restaurantkaartje dat ze moeten laten aftekenen. Maar dat is de uitzondering. En om half 1 rinkelt er op de speelplaats een belletje. Zo weten kinderen die nog niet gegeten hebben dat ze naar het restaurant moeten vertrekken”, legt Debbie Dekien uit. “En soms moeten we bijsturen als het in het begin van de middagpauze te druk is. We vragen de oudere kinderen om toch even te wachten. De jongste kinderen stimuleren we wel om meteen te gaan eten, want zij kunnen nog niet zo goed met die tijdsindeling omgaan.”
© Eva Vlonk
Sociaal leren
De nieuwe middagpauze kadert in de visie op leren van Basisschool Kameleon. “Ons open restaurant past in ‘sociaal leren’. We stimuleren dat leerlingen bij elkaar gaan zitten, dat ze praten met elkaar … Dat bereiken we meer dan vroeger. Ze leren ook zelf keuzes maken en zichzelf bijsturen. Hoe wil ik mijn middagpauze doorbrengen? Dat lukt hen heel goed. Kindjes van een eerste leerjaar doen dat in september al perfect. En kinderen die niet van drukte houden, komen later eten als het rustig is.”
“We denken altijd: wat willen de leraren tijdens de pauze? De ene wil een uur met koffie in de lerarenkamer zitten. De andere wil rustig in zijn klas werken. Waarom zouden kinderen dan niet op hun eigen manier de middagpauze willen doorbrengen?”
© Eva Vlonk
Wat denken leerlingen en leraren?
Nouria, Yasmine en Salaheddine (leerlingen 5de leerjaar): “De middagpauze is nu veel ontspannender dan vroeger. Toen moesten we zwijgen, op een vaste plek zitten en wachten tot iedereen klaar was voor we mochten gaan spelen. Nu mogen we babbelen en meteen gaan spelen.”
Annick Allaerts (leraar vijfde leerjaar): “Vroeger betekende de middagpauze stress, mopperen, kinderen straf geven. Nu is het soms ook druk, maar je kan het beter verdragen omdat ze met minder zijn en na een half uurtje neemt de drukte al af. Vroeger stonden we met 2 op de speelplaats en met 2 in de refter. Nu alleen. We hebben dus ook maar 1 keer per week toezicht meer in de plaats van 2.”
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Jan Vervaecke
4 oktober 2017Heel fijn, ik zou er als directie direct in meestappen maar... In mijn school zijn er over de middag 210 leerlingen die warm eten. Organisatorisch en met de accommodatie in de school aanwezig is bovenstaande onmogelijk. Prijs u gelukkig dat er enkel boterhammen worden gegeten, heel gezellig.
Maggy Favyts
4 oktober 2017Tja, inderdaad zeer mooi maar ook bij ons is dit organisatorisch op deze manier niet mogelijk, hoe jammer ik dit ook vind. Ik ga wel het artikel eens bespreken met de collega's en op de leerlingenraad, misschien vinden we een tussenoplossing.
juf
4 oktober 2017Ik zou een beurtrol verkiezen. 1ste & 2de leerjaar eerst,
daarna het 3de en het 4de leerjaar
en als laatste het 5de & 6de leerjaar.
Ieder 20 minuutjes zou goed moeten werken. (time timer toont hoeveel tijd er nog rest)
Wie eerder klaar is, mag gaan spelen.
Anne
5 oktober 2017Inderdaad een goede zaak voor zowel leerling als leerkracht!
Normaal komen mijn kinderen thuis eten 's middags, maar als het eens niet kan dan blijven ze op school eten en dit is dan dik tegen de zin van mijn jongste dochter (nu 8 jaar) omwille van het "gendarme" - beleid in de refter van hun school. De maaltijd is een sociaal gebeuren waar een babbeltje met je vriendjes mogelijk moet zijn.
Didier Vandenhaute
5 oktober 2017Wij passen dit systeem van 'open restaurant' ook toe sinds eind vorig schooljaar en we hebben zowel warme eters als boterhameters. Het is een kwestie van durven, een beetje investeren, en af en toe iets bijsturen, maar uiteindelijk is iedereen er véél gelukkiger mee en is de middagpauze veel minder stressvol, zowel voor de kinderen als voor de toezichters.
Eveline Franke
3 december 2019Beste
Zou ik mogen weten welke school dit is? Wij zijn namelijk op zoek naar scholen die dit systeem toepassen en hun ervaringen willen delen.
Vriendelijke groeten
Eveline Franke
Katrien Abrams
5 oktober 2017Een participatief idee wat zorgt voor welbevinden bij leerlingen en leerkrachten: wat moet je nog meer hebben? Proficiat met jullie keuze!
Elke Andries
5 oktober 2017Ik vind een schitterend idee. Ik heb wel één vraag: wat met bewaking? Bij ons doen 3 leerkrachten bewaking tijdens de refter van 12u05 tot 12u30. Daarna wordt de middagtoezicht gehouden door vrijwilligers. Wil dit systeem zeggen dat er dan 12u tot 13u bewaking wordt gehouden door leerkrachten?
Miek
6 oktober 2017Wauw, wat een tof idee...
maar kan me ook iemand uitleggen hoe het met de toezichten gebeurd?
An Bartholomeeusen
6 oktober 2017Mooi initiatief. Klinkt wel weinig prikkelarm en rust in je hoofd. Eten in kleinere groep in de klas, komt en de kinderen en de juf/meester ten goede.
Nikki
6 oktober 2017Natuurlijk helemaal naast de kwestie, maar ik vraag mij af waarom het citaat over 'in de rij staan' hier is opgenomen. En nu het er dan toch staat: het was toch prachtig om te zien dat de Londenaars tijdens de metrostaking netjes in een rij aanschoven om de bus te pakken, evenals het feit dat ordelijk in een rij naar buiten wandelen soms mensenlevens kan redden. Of mijn recentste ergernis als leerkracht: leerlingen die in de gang aan de deur samentroepen zodat er geen ruimte meer is voor doorgaand verkeer. Allemaal zeer recente voorbeelden en daar is weinig prehistorisch aan.
Jelle
9 oktober 2017Helemaal mee eens. Ik vind het zeker een mooi initiatief, begrijp me niet verkeerd, maar dat in de rij staan is er ook om kinderen te leren dat er op sommige momenten in je leven ook wat orde en discipline nodig is en dat er afspraken zijn waar je je aan dient te houden. Ik hou wel van het gezellige idee waarbij kinderen zichzelf mogen zijn en kiezen wanneer ze hun pauze nemen maar afspraken maken het voor de kinderen die regels en structuur nodig hebben ook gemakkelijker.
Angelique Guilliams
6 oktober 2017Wie doet dan dat extra toezicht? Want als de kinderen op verschillende plekken zitten of spelen, doen toch de leraars extra toezicht? Hebben we nog geen taken genoeg?
Michiel Van Boxstael
6 oktober 2017Vond het zo boeiend dat ik meteen ook alle reacties heb gelezen. Prikkelarm voor wie graag rust heeft, is het niet. Een stille ruimte vind je zo niet meer. Misschien nog een muisstil zaaltje en een redelijk stil zaaltje maken voor kinderen die er zelf voor kiezen, maar wat als daar een kindje zich kwetst? Weer een extra toezichter nodig? Er zijn natuurlijk veel meer kinderen die van stilte naar gebabbel willen zoals ikzelf meestal vroeger wou babbelen met mijn buren en de leerkrachten die dat verboden wou doodbliksemen, maar heel soms wil een kind het ook stil in haar of zijn hoofd en daarbuiten. Misschien kunnen die kinderen die dag bij de directeur in haar of zijn bureau gaan eten. :-D
Kathy
7 oktober 2017In de lagere school van mijn ll kindjes eten ze gewoon in de klasjes .. weg met stress en veeeel rustiger dan in het 'restaurant' (lees: refter) .. gedaan met eten is spelen..als je meer tijd nodig hebt om te eten neem je die gewoon .. heerlijk toch !!
Saskia
7 oktober 2017Misschien is in de klas eten niet zo slecht, rustig, kans op een babbeltje zonder al te veel lawaai. Nadien allemaal gaan spelen...geen rijen, geen strenge gendarmerie, veel speeltijd-tijd, Iedere leerkracht eet mee met de kinderen van zijn/haar klas, duurt 20 minuten en nadien heeft iedere leerkracht pauze (behalve de speelplaatstoezichters die afgewisseld worden).
Waar een wil is kan er veel! Soms is het durven loslaten wat je gewoon bent en even volledig alles omgooien.
Joeri Vissers
7 oktober 2017Prachtig systeem! Zelf ben ik de afgelopen 10 jaar geëvolueerd van een leerkracht die hield van strikte (vaak inderdaad prehistorische, onnodige regels) naar iemand die heeft ingezien dat een kindvriendelijke aanpak veel beter werkt. Stilte in de rij, stilte in de gang op weg naar de klas, een militaristische refter,... stuk voor stuk zaken waardoor kinderen zich niet goed voelen op school. En ja, dat enkele kinderen misschien houden van rust en een prikkelarme omgeving klopt, maar een 'stille' refter en een 'stille' rij zijn niet prikkelarm! Door het veelvuldig sanctionerend optreden creëert dit net een veelheid aan negatieve prikkels. Ik heb het gevoel dat de tegenstanders van dit systeem dit argument eerder uit eigen belang aanvoeren (want als leerkracht zijn we ook soms nogal snel om te zeggen dat onze leerlingen met een prikkelarme omgeving gebaat zijn). Ik vind het in ieder geval fantastisch en hoop dat het in vele scholen navolging vindt.
Els
9 oktober 2017Bij ons eten de warmeters van 12u - 12u30. Dan staat 1 iemand die toezicht houdt bij de kleuters (1e en 2e) en een lkr bij de 3e kleuterklas en lager. Na dat half uur worden de tafels gereinigd en kunnen de boterhameters binnen komen. Daar is geen leerkracht aanwezig, wel iemand van het keukenpersoneel. De kids kiezen zelf hoe lang ze binnen blijven. Een vaste plaats hebben ze ook niet.
Af en toe wordt er wat bijgestuurd, maar verloopt heel goed en vlot! .
Koen
9 oktober 2017En zo moeten de kinderen steeds meer kleine volwassenen worden die zelf keuzes moéten maken, zichzelf structureren, eigen verantwoordelijkheden nemen,...
Terwijl aan de andere kant, mede door het M-decreet, de klassen/scholen volstromen met kinderen met specifieke noden en trajecten (ASS, ADHD, hoog sensitief, anderstaligen...) die nét nood hebben aan duidelijkheid, structuur, specifieke ondersteuning...
Hoe dit allemaal aan elkaar gelijmd en gerijmd wordt, is voor mij een raadsel... tenzij dit ook weer bovenop het pakket van de klasleerkrachten gelegd wordt?!
Neemt niet weg dat het reftermoment voor zowel kind als leerkracht vaak moeilijk 'verteerbaar' is en dat het zoeken naar gepaste oplossingen zeker moet gestimuleerd worden!
jose
9 oktober 2017Mooi ......maar hoe gaat u om met een frisse neus halen na een hele ochtend binnen zitten?
Eric
11 oktober 2017En wat is er eigenlijk op tegen dat de kinderen leren een gezamenlijke ruimte in respect voor elkaar te delen? Dat betekent dat men rustig is, met aandacht voor het eten dat men verorbert zonder tussen twee happen door naar elkaar te roepen. Want dat is wat er dikwijls gebeurt wanneer men kinderen samen aan een tafel zet. Het geluid wordt steeds harder en na een tijd zitten de kinderen naar elkaar te roepen om zich nog verstaanbaar te (kunnen) maken. Menige schoolrefter getuigt van een schadelijk hoog decibel-gehalte. Daarom dat men de kinderen meestal vraagt om in stilte de boterhammen te verorberen. De voorgestelde maatregel om in vrijheid de maaltijd te gebruiken kan een oplossing bieden omdat men met minder in dezelfde ruimte vertoeft maar het lijkt mij een omzeiling van een dieper probleem te zijn, nl. dat kinderen niet meer rustig kunnen zijn. Langzaamaan groeit het besef dat we kinderen ook de waarde van stilte moeten leren en innerlijke rust door bvb. het beoefenen van mindfullness. Zo zouden we ook kinderen kunnen leren met aandacht een maaltijd te gebruiken. Nu schrokken vele kinderen hun voedsel op om zo snel mogelijk te kunnen gaan spelen. Het is hen natuurlijk gegund om te spelen. Maar het is ook zinvol kinderen te leren dat alles wat ze doen met aandacht en respect voor zichzelf en de anderen kan gedaan worden. Deze waarde mis ik wel in dit initiatief.
Bert Mariën
14 december 2018Beste Eric, het kan dat jij de behoefte hebt om je boterhammen in stilte op te eten. Het zou kunnen dat jij -snel klaar met eten- zwijgend in de leraarskamer blijft zitten tot je collega's hun middagmaal achter de kiezen hebben. Spiegelen we onze schoolvisie op socio-emotionele vaardigheden aan onze eigen kindertijd of denken we vooruit?
elien
26 november 2017Was hier geen filmpje van? Ga het ook voorstellen aan mijn personeelsleden..
Gerty
20 oktober 2018Hoe kan je dit met kleuters toepassen?
Ann cools
7 juli 2019Prachtig idee maar hoeveel kinderen zitten daar op school? Ik vrees dat dit met 480 kinderen geen haalbare kaart is.
Laat een reactie achter