Specialist
Zomervakantie: wat is het effect op je leerlingen?
9 weken. Zo lang duurt de zomervakantie in Vlaanderen. Wat is het effect van die lange periode op je leerlingen? En hoe vang je die als leraar en school op? Klasse vraagt het aan professor Ignace Glorieux, socioloog en gespecialiseerd in tijdssociologie.
Is 9 weken zomervakantie te lang?
Ignace Glorieux: “Voor kansarme kinderen wel. Door naar school te gaan, neemt de ongelijkheid tussen leerlingen uit een kansrijk milieu en leerlingen die in kansarmoede leven, af. De zomervakantie maakt die kloof weer groter. Kwetsbare kinderen lopen meer zomerverlies op. De leerwinst die ze het afgelopen schooljaar boekten, zijn ze begin september grotendeels opnieuw kwijt. Dus hoe langer de vakantie, hoe groter de leerachterstand.
Hoe dat komt? Kwetsbare kinderen krijgen in de vakantie geen of slecht Nederlands te horen, ze gaan niet op taal- of sportkamp, volgen geen speelpleinwerking, lezen nauwelijks. Kansrijke kinderen doen dat vaak allemaal wel: zij gaan op reis met hun ouders, trekken naar zee met oma en opa, volgen een kamp dat ze eerst nog voorbereiden …”
Lopen kwetsbare kinderen alleen maar zomerverlies op of leren ze ook iets bij?
Ignace Glorieux: “Vakantie is voor alle kinderen een verrijkende ervaring. En dus ook voor kinderen uit meer kansarme milieus. Het grote probleem is dat wat zij leren tijdens de vakantie niet aansluit bij de middenklassecultuur die in hun school leeft, maar ook niet bij de vereiste kennis. Ze worden een krak in gamen, sleutelen een brommer in elkaar, leren omgaan met straatcodes, dompelen zich onder in de cultuur en taal in hun land van afkomst … Allemaal verrijkend, maar met die kennis scoor je niet beter in de klas.”
Wat kan je als leraar doen tegen dat zomerverlies?
Ignace Glorieux: “Stimuleer je leerlingen om zinvolle vakantieactiviteiten te boeken. Laat hen zelf 3 uitdagingen bedenken. Dat betekent niet dat leerlingen hun vakantie volledig moeten vullen met activiteiten die aansluiten bij je lesinhoud. Wat luieren of rondhangen, tv kijken of zelfs verveling kunnen echt geen kwaad. Het is tenslotte vakantie en dat moet het ook zijn.”
Nodig de plaatselijke jeugdbewegingen, jeugddienst of bib uit in je klas om hun zomerprogramma voor te laten stellen. Prikkel jongeren om als jobstudent te werken. Geef ze tips of verwijs naar de databank met vakantiejobs. Met een vakantiejob doen jongeren ervaring op die hen doet nadenken over hun studiekeuze of verdere loopbaan. Of vraag je leerlingen of ze graag wat boeken uit je klasbib ontlenen.”
Wat kan de school doen?
Ignace Glorieux: “Creëer een open schoolklimaat. Stel de school tijdens de vakantieperiodes open voor opvanginitiatieven, vrijwilligersactiviteiten of kampen. Of organiseer als school zelf een zomeraanbod. Inschrijven voor zo’n activiteit op school is heel laagdrempelig. Want kansarme ouders en hun kinderen kennen de school.
Of nodig taalzwakke ouders uit voor een zomerschool, een cursus Nederlands of een spelletjesnamiddag. Sociaal zwakkere ouders associëren de school te vaak met hun eigen negatieve ervaring uit het verleden. Een verrijkende en leuke ervaring op school doet die emotie verdwijnen. In zo’n brede school kunnen kansrijke kinderen hun interesses maximaal ontwikkelen en zijn er voor kansarme kinderen meer gelijke kansen.”
“Verwerk structureel een rijk aanbod sport, ICT, muziek en drama in je lessenrooster. Zo werk je ook aan gelijke onderwijskansen. Iedereen krijgt op die manier de kans om te excelleren in niet-schoolse vaardigheden, om talenten te ontwikkelen en te demonstreren. Want kansrijke kinderen krijgen sowieso op woendagmiddag en tijdens het weekend extra kansen om bij te leren.”
Is onze huidige schoolkalender verkeerd ingedeeld?
Ignace Glorieux: “Een alternatieve schoolkalender zou tot betere en meer gelijke leerresultaten leiden. Mijn voorstel? Ten eerste: beperk het leerverlies door de zomervakantie in te korten tot 7 weken. In vergelijking met andere Europese landen duurt onze vakantie gemiddeld lang. De oorsprong daarvan is niet pedagogisch, maar ligt in de landbouwsamenleving. Kinderen moesten de hele zomer thuis zijn om te helpen op het land.
Ten tweede: koppel Pasen los van de paasvakantie. Zo zijn het tweede en derde trimester evenwichtiger verdeeld. Tot slot: maak herfst- en krokusvakantie een week langer. Zo geef je leerlingen extra kansen om achterstand in te halen.”
Voorstel:
Schoolkalender met kortere zomervakantie
- 1 ste schoolperiode: 8 weken
Herfstvakantie: 2 weken (+1) - 2 de schoolperiode: 7 weken
Kerstvakantie: 2 weken - 3 de schoolperiode: 7 weken
Krokusvakantie: 2 weken (+1) - 4 de schoolperiode: 7 weken
Lentevakantie: 2 weken - 5 de schoolperiode: 8 weken
Zomervakantie 7 weken (-2)
Log in om te bewaren
Een bezorgde moeder.
14 oktober 2021Mijn dochter (16) krijgt de kriebels van deze nieuwsberichten en zorgt bij haar voor veel frustratie. Voor vele jongeren is de grote vakantie de enige periode waar ze geen stress hebben wat taken of toetsen betreft. En ik begrijp haar wel... Als leerkracht is dit ook de enige periode waar er niets ligt te wachten of voorbereid moet worden. De 1ste en laatste week van de grote vakantie niet meegerekend want deze weken zijn toch al jaren volledig aan de school gewijd.
theresia charlier
14 oktober 2021Ik hoop vanharte dat vakantieregeling blijft zoals nu in het Vlaams Onderwijs.
Zeker de zomervakantie is nodig voor de leerkrachten en vooral directie om batterijen op te laden!
Vooral voor kinderen in armoede (vooral in de steden) zou men een vrijetijdsaanbod moeten aanbieden tijdens zomervakantie: een kamp, sportweken, dans-of muziekkampen. Dat is ook heel bevorderlijk voor hun ontwikkeling. Begeleiden van hun ouders om hun kinderen te stimuleren om o.a. hun leesniveau te blijven onderhouden.
Ronny
14 oktober 2021Dit is duidelijk een mooie theorie van iemand die nog niet in de praktijk heeft gestaan. Mijn ervaring in de lagere school:
- De kinderen raken al vaak zaken kwijt na 1 week herfstvakantie. Als het er 2 worden, dan zal dat verlies alleen maar groter zijn. Na de herfstvakantie is er niet veel tijd om lessen te hernemen. September is vaak een maand van herhaling en zachte opstart. Het verlies van die extra 2 weken zomervakantie is makkelijker bij te benen. Het verlies na 2 weken herfstvakantie (de basis van een nieuw schooljaar) bijwerken, is een stuk moeilijker.
- Als de 5de periode 8 weken zou duren, dan is dat problemen vragen. Nu duurt het soms maar 5-6 weken en sommige leerlingen slepen zich (met de opkomst van het goede weer en uitzicht op de leuke vakantieplannen) naar het einde van juni. Daar dan de langste periode plannen is echt geen rekening houden met de realiteit. Zeker de kwetsbare kinderen hebben het dan heel moeilijk om vol te houden.
Kom eerst eens enkele jaren meedraaien in de scholen en probeer dan nieuwe theorieën uit te werken.
Maarten
14 oktober 2021Als men aan de zomervakantieregeling iets wil wijzigen, zou men beter beginnen bij het hoger en universitair onderwijs. Zij hebben nu bijna drie maanden zomervakantie en niet altijd een echte herfst- en krokusvakantie. Laat hen ook maar starten op één september of als dit een te grote belasting zou zijn voor het verkeer en het openbaar vervoer om alle onderwijsvormen gelijktijdig te laten starten - wat soms als argument aangehaald wordt - dan kan men hen eventueel enkele dagen of hoogstens één week later laten beginnen.
Maarten
14 oktober 2021De interviewee moedigt aan dat jongeren een vakantiejob zouden uitvoeren om vaardigheden te leren en eventuele (arbeids)ervaring op te doen. Er bestaan echter ook heel wat leerrijke initiatieven binnen het vrijwilligerswerk, waar men vaak op zoek is naar jonge mensen, maar hen niet vindt, omdat de jongeren tegenwoordig liever werk doen waarvoor ze betaald worden. Ikzelf heb ervaring met vrijwilligerswerk binnen de hotels van Intersoc (vakantiedienst van de CM), waar uit een waaier van mogelijke vrijwillige jobs kan gekozen worden, gaande van animatiefuncties met kinderen en volwassenen tot technische functies in de verschillende taken die binnen de werking van een hotel uitgeoefend moeten worden (bv.: onderhoud, keuken, bar- en tafeldienst, receptie). Het wordt voor hen echter steeds moeilijker om alle plaatsen ingevuld te krijgen met vrijwilligers, en al zeker binnen de leeftijdscategorie van de jongeren. Terwijl het zo spijtig zou zijn dat een dergelijke organisatie met zo'n mooi en positief maatschappelijk engagement verloren zou gaan door te weinig kandidaten.
Patrick Verbruggen
14 oktober 2021Na een vakantie van een week is er nauwelijks schoolverlies, maar wel na twee weken vakantie. Een vakantie van 7 weken of 9 weken maakt op dat verlies geen verschil. In Zweden hebben ze een onderzoek gedaan en die twee extra vakanties van twee weken maken dat de schoolresultaten er enkel serieus op achteruit gaan. Verder moeten kinderen twee extra weken binnen zitten omdat het buiten slecht weer is, terwijl ze binnen moeten zitten op het ogenblik dat ze in de zomermaanden actief buiten kunnen bezig zijn. Hopelijk verdwijnt dit voorstel zo snel mogelijk in de prullenmand.
joke-denys
15 oktober 2021Daar ben ik al zolang ik in het onderwijs sta voorstander van!
Laat ons dit gewoon doen.
Carina Decuyper
16 oktober 2021Ik ben juf in het eerste leerjaar. Twee weken herfstvakantie gaat voor een kind uit het eerste leerjaar voor een leerachterstand volgen. Mijn ervaring leert me dat na de herfstvakantie van 1 week de verschillen tussen de kinderen groot zijn. Sommige kinderen krijgen thuis geen oefenkansen,terwijl anderen deze week gebruiken om veel te oefenen. Ik hou mijn hart vast wat dit gaat geven na 2 weken....
B
17 oktober 2021Laat de vakanties zoals ze zijn. De draad weer oppikken na 2 weken herfst- en krokusvakantie is veel moeilijker dan na 1 week. Bovendien worden 2 weken stressvrije vakantie ingeruild voor een week extra tussenin waar er nog opdrachten, toetsen, examens of remediëring boven het hoofd hangen. Twee weken vrij in de buitenlucht in ruil voor twee weken werk binnen dus. Dat betekent in de zomer ook minder tijd om een vakantiejob, vrijwilligerswerk of kamp te doen. Trouwens 7 of 9 weken vakantie maakt voor het onthouden van de leerstof niet veel verschil.
Men wil de school opnieuw gebruiken om alle maatschappelijke problemen op te lossen, maar dat kan een school niet. Met dit voorstel neem je kansen af van kansrijke kinderen en de kansarme kinderen krijgen geen kansen bij. Organiseer voor deze groepen dan zinvolle en laagdrempelige activiteiten in de zomer, begeleid ouders etc. En de overheid moet ervoor zorgen dat de thuissituatie van deze mensen verbetert. Dat kan een school niet.
De laatste periode zo lang maken is allerminst een goed idee. De verdeling is goed zoals ze is.
Voor veel directies ten slotte blijven van die 9 weken al vaak maar 3 of 4 weken over. Gaan we daar dan nog 2 weken afnemen? Gaan de opdrachten op tijd klaar zijn? Gaan we alle opdrachten ingevuld krijgen met twee weken minder om leerkrachten te zoeken? Dat zal de kansen van leerlingen ook niet ten goede komen. De school start al veel eerder dan 1 september. Organisatie kost ook tijd.
Do Huygen
19 oktober 2021Laat ons vooral het onderwijs vernieuwen en verbeteren en niet de vakanties. Daar houden de kinderen en hun gezin best zelf de regie in handen en zo kunnen zij andere (zeker even waardevolle) vaardigheden en kennis opdoen.
Directeur
19 oktober 2021Blijf er toch af! Gaan we dan in de herfst en winter nog wat langer binnen zitten? In de zomer kunnen kinderen genieten!! Of is dat plots niet meer belangrijk? In de herfst en winter bij slecht weer dwingen we ze naar schermpjes. Denk je nu echt dat ze slimmer gaan worden met in de zomer te knippen? En de kansarmen? Er zijn heel wat dagverblijfinitiatieven met een zeer lage drempel. Als school kunnen we hier ook extra reclame voor maken. Onze gemeente puilt uit van de initiatieven. Kansrijk is het hier!! De godsdienstige feesten loskoppelen van de vakantie... enige goed idee. Professoren dienen ook te vaak de politiek... Opletten met zulke meningen.
Laat een reactie achter