Hoogsensitiviteit: hoe herken je het in de klas?

Wat is hoogsensitiviteit? Hoe weet je of iemand hoogsensitief is? En hoe ga je ermee om in de klas? Prof. dr. Elke Van Hoof is klinisch psycholoog, verbonden aan de VUB. Al jaren voert ze wetenschappelijk onderzoek naar hoogsensitiviteit of HSP.

Wat is hoogsensitiviteit?

Elke Van Hoof: “Sensitiviteit is een schaal waarop we ons allemaal ergens bevinden. Als je veel informatie opneemt en die ook nog eens diepgaander verwerkt dan anderen, ben je hoogsensitief.

10 tot 20% van de bevolking is hoogsensitief of HSP. De term HSP staat voor Highly Sensitive Person. Het komt even vaak voor bij vrouwen als bij mannen en is vaak genetisch. Hoogsensitiviteit is geen stoornis. Het is een deel van je persoonlijkheid, net zoals je extravert, koppig of plichtsgetrouw bent.”

Hoogsensitief, hooggevoelig of overgevoelig: wat is het verschil?

Elke Van Hoof: “In Vlaanderen en Nederland gebruiken we de termen hoogsensitief en hooggevoelig naast elkaar. Niet te verwarren met overgevoeligheid: dat is geen karaktertrek, maar een toestand waarin je heel snel emotioneel reageert. Je kan bijvoorbeeld tijdelijk overgevoelig zijn als je een trauma oploopt of depressief bent.

Tot slot heb je ook de term hypergevoeligheid. Als je zenuwstelsel te snel reageert, ben je extra gevoelig voor fysieke prikkels zoals een piepende deur of de ruwe stof van je broek. Hypergevoeligheid en hooggevoeligheid staan los van elkaar.”

Hoe herken je HSP?

Elke Van Hoof: “Het is niet eenvoudig om hoogsensitiviteit te herkennen. Kinderen reageren heel verschillend op overprikkeling. Ze klagen over buikpijn of hoofdpijn tijdens een verjaardagsfeestje of na een drukke speeltijd. Ze worden heel boos, of net heel stil en gehoorzaam. Of ze leggen zó veel meer associaties en verbanden dan hun klasgenoten, dat ze daardoor trager en minder gefocust werken in de klas. Niet handig als ze een toets moeten maken.”

“HSP’ers hebben vaak moeite met nieuwe situaties, omgevingen en mensen. Zo komen ze sneller verlegen of angstig over. Sociale interactie is een uitdaging. Omdat ze al hun voelsprieten gebruiken, hebben hoogsensitieve kinderen al op jonge leeftijd een vrij volwassen idee over vriendschappen. Ze kiezen vaak voor een-op-eenvriendschappen. Kliekjesvorming begrijpen ze niet. Zonder hulp vinden ze niet makkelijk hun plaats in een groep. Maar zodra ze snappen hoe groepsmechanismen werken, kunnen ze net zo goed de sociale lijm van de klas worden.

Hoe ga je om met leerlingen die HSP zijn?

Elke Van Hoof: “Bekijk hoogsensitiviteit als een talent. Leerlingen met HSP leggen razendsnel verbanden die anderen niet zien. Ze voelen situaties feilloos aan. Ze beleven emoties op een diepgaande manier.”

“Maar in onze wereld vol prikkels is dat talent erg broos. Het is een slecht idee om je helemaal af te sluiten voor die prikkels, want ze horen er nu eenmaal bij. Je kan er maar beter mee leren omgaan, door jezelf op tijd te beschermen. Maar even goed door al die prikkels wat in te perken. Dat is positief voor heel wat kinderen, niet enkel voor wie hoogsensitief is.”

Lees hier hoe je het aanpakt in de klas.

Seppe Goossens

1 reactie ingeklapt

Kristien Taelman

8 december 2020

Hallo,

Een hoogsensitief kind herkennen in de klas, is niet eenvoudig. Toch is er nog een combinatie van verschillende typische kenmerken, waardoor je ze er iets makkelijker uitpikt:

- Kat uit de boom, moeilijk meedoen bij onverwachtse situaties
(kijkt eerst hoe anderen aan een taak beginnen, en gaan dan pas aan de slag)
- Zeer fantasierijk, levendige verbeelding, veel mimiek (indien ze zich veilig voelen)
- Drang naar autonomie
(Willen zelf tot een oplossing komen)
- Heel plots omslaan bij honger, pijn, emoties
- Steeds in de bres springen voor anderen (ten koste van zichzelf, grenzen!)
- Te veel verantwoordelijkheden opnemen (enkel eigen!)
- Uitgesproken rechtvaardigheidsgevoel
- Steeds harmonie zoeken, conflict uit de weg
- Perfectionistisch, faalangstig
- Moeite met afwijzing
- “Waarom …”: de vraagstaartjes in de klas. Blijven doorvragen.

Hopelijk hebben jullie er iets aan.

Vriendelijke groetjes,

Kristien

Reageren