Kleuterjuf Kris is hoogsensitief

Als juf Kris een hoogsensitieve kleuter in de klas heeft, herkent ze zichzelf. Licht, drukte en geluid komen ook bij haar veel harder binnen. Toch staat ze al 34 jaar graag voor de klas. “Met time-outs en duidelijke regels vermijd ik helse hoofdpijnen.”

portret Bert Leysen, leraar van het knelpuntvak nederlands — ”De seconde dat een kleuter de drempel overstapt, zie ik al: daar is vanochtend iets gebeurd, of die moet ik vandaag extra in de gaten houden.”

“Ik was altijd wel anders dan de rest. Als kleuter moest mijn broer mij bijna dagelijks krijsend de klas in slepen. Ik vond moeilijk aansluiting bij andere kinderen, was angstig en werd laat zindelijk. Mijn kleuterjuf toonde geen begrip. Ik zal nooit vergeten hoe ze mij over de speelplaats trok toen ik in mijn broek had geplast. ‘Ze heeft het weer eens niet kunnen ophouden’, riep ze. De totale vernedering.”

Ben je zelf hoogsensitief én leraar?
Elke Van Hoof geeft 8 tips om daarmee om te gaan.

Zoek de rust op tussen 2 lessen of tijdens een springuur. Ga wandelen, doe je verbeterwerk op een bankje buiten, zoek een plekje waar je alleen kan zijn.
Speel mee tijdens je toezicht. Spelen ontspant.
Beweeg voldoende. Plan die momenten in en geef ze niet op.
Zorg voor een buffer tussen de laatste bel en de avondrush. Fiets naar huis, kies voor klassieke muziek in de auto, doe de vaat voor je de kinderen ophaalt.
Gun ook je eigen kinderen die buffer: niet meteen huiswerk maar eerst een moment van rust. In bad, de poes knuffelen of een spel dat rust brengt.
Te veel prikkels in huis? Zet een koptelefoon op.
Als je ‘s avonds nog werkt, leg dan vooraf vast hoe lang je zal werken. Als de tijd op is, stop je. Vraag aan je partner om dat mee in de gaten te houden.
Zorg voor een goede slaaphygiëne. Sta op en ga slapen op een vast tijdstip.

Hoogsensitieve kleuter en juf

“Pas vorig jaar viel de diagnose. Een van mijn kleuters wreef voortdurend in zijn ogen omdat hij last had van kunstlicht. En hij kende zijn eigen grenzen slecht. Ik herkende me in hem en wilde voor hem zorgen in mijn klas. Ik raadpleegde een expert voor wat tips. Zij zei: ‘Als je jezelf nu eens ziet als een extra kleuter in je klas. Wat heb jij dan nodig om je goed te voelen? Toen viel alles op zijn plaats. Niet alleen de kleuter was hoogsensitief. Ik ook.”

“Ik vind het wel een slechte term. Het klinkt alsof ik mezelf beter vind dan anderen. Dat is helemaal niet zo. Hoogsensitieve mensen krijgen gewoon alle prikkels harder binnen. Licht, drukte, geluid. Het hield me verschillende keren oververmoeid thuis. Nu ik weet waarom, kan ik mezelf beter beschermen.”

Altijd tussen de prikkels

“Als kleuterjuf zit ik voortdurend tussen de prikkels. Vooral de activiteiten buiten de klas: de speeltijd, het middageten, het ophalen van kinderen vermoeien me echt. Als een kleuter dan in mijn oor krijst, raak ik snel geïrriteerd. Maar ook emotioneel kan lesgeven zwaar zijn. Ik werk in Molenbeek. Veel van mijn kleuters vragen extra zorg. Ik trek me hun problemen erg aan, ik neem ze mee naar huis.”

Als ík het al niet durf om mijn grenzen aan te geven, wie dan wel?

“Toch doe ik dat werk al 34 jaar met veel plezier. Kleuters zijn rechttoe rechtaan. Ze stoppen niet weg hoe ze zich voelen en leggen geen druk op me. Bovendien heb ik in de klas de touwtjes strak in handen. Dat ik de regels zelf kan opstellen en mijn lesdag kan plannen, geeft me rust. De kleuters kennen me intussen goed: ze weten wat ze in de klas wel en niet kunnen doen.”

Kaarsje blazen brengt rust

“Na een drukke activiteit – zoals de speeltijd – las ik een korte time-out in. Dan gaat het licht uit en gaan we in het donker rond een kaars zitten. De ene keer praten we over gevoelens, de andere keer doen we een concentratiespel: de kleuters blazen tegen de kaars zodat de vlam gaat dansen, zonder uit te doven. Het helpt: na 10 minuten zijn ze allemaal rustig en gefocust. Ik heb ook een time-outhoek in mijn klas. Met zachte kussens, boekjes en massagespulletjes. Via mijn klasblog zamel ik oude koptelefoons in, zodat de kinderen zelf de stilte kunnen opzoeken. En het onthaalmoment in de klas begint bij mij een kwartier vroeger. Kleuters hebben meer tijd om de klas binnen te stappen. Dat maakt de start van de dag rustiger.”

“Mijn hoogsensitiviteit maakt me ook sterker als leraar. Ik voel heel goed aan hoe een kind in zijn vel zit. De seconde dat het de drempel overstapt, zie ik al: daar is vanochtend iets gebeurd, of die kleuter moet ik vandaag extra in de gaten houden. Mijn oudercontacten zijn ook intenser. Ze duren soms anderhalf uur. Die gesprekken gaan veel dieper dan hoe het kind het in de klas doet. Ik heb vaak meegemaakt dat een moeder me haar persoonlijke problemen toevertrouwde en begon te huilen. Ik vind het fijn dat ouders voelen dat ze bij me terechtkunnen. Hoe beter ik de thuissituatie ken, hoe beter ik de kinderen in de klas kan begeleiden.”

Opladen voor de volgende dag

“Na school doseer ik mijn activiteiten. Ik werk ‘s morgens het best, sta extra vroeg op en maak dan mijn schoolwerk. Na school doe ik zo weinig mogelijk. Geen tv, geen radio, rolluiken naar beneden. Rust. Alleen zo kan ik me opladen voor de volgende dag. Ik heb wel hobby’s, maar die hangen niet vast aan vaste tijdstippen: ik doe aan yoga, ben vrijwilliger in de bibliotheek en schrijf blogs. Als ik het aankan.”

“De vele voorschoolse, naschoolse en weekendactiviteiten zijn lastig. Na klasuitstappen of schoolfeesten kampte ik standaard met helse hoofdpijn en deed mijn vel bij elke beweging pijn. Maar ik wil mijn werk ook voor de volle 100 procent doen. Niet de indruk geven dat ik minder betrokken ben bij de school dan mijn gedreven collega’s. Daar worstel ik mee. Ik stap niet op elke collega af om te vertellen dat ik hoogsensitief ben. Zoiets gooi je niet zomaar op tafel.”

Kwetsbaar opstellen voor collega’s

“Ik leer intussen wel beter mijn grenzen te stellen. Alleen door veel bewuster met mijn lichaam om te gaan, ben ik volledig pijnvrij en werden pijnstillers uitzonderingen. Voor de laatste quizavond heb ik me – na lang twijfelen – toch maar verontschuldigd bij de organisator. Ik legde haar uit dat het me te veel zou worden. ‘Geen probleem’, zei ze. ‘Ik vind het fijn dat je het me komt zeggen.’ Ze toonde veel begrip. Dat luchtte me op: als ik duidelijk communiceer, begrijpen collega’s dat.

“Eigenlijk vind ik het mijn taak om me kwetsbaar op te stellen zodat jonge collega’s zien dat dat mag. Ik zie veel jongere collega’s zichzelf voorbijlopen. Ze zijn enthousiast en willen zich bewijzen. Ik werk al 20 jaar op deze school. De meeste leraren hadden mijn kinderen kunnen zijn. Als ík het al niet durf om mijn grenzen aan te geven, wie dan wel? Ik begrijp heel goed dat het moeilijk is om je grenzen te bewaken als jonge leraar, zeker als je nog geen vaste benoeming hebt. Er ligt altijd werk te wachten en het kan altijd beter. Maar het belangrijkste is dat de kleuters een warm gevoel overhouden aan hun schooltijd. En dat kan je ze alleen geven als je zelf ook goed in je vel zit en als je de energie hebt om vol te houden.”

3 reacties ingeklapt

Els

9 november 2018

Beste,

Ik begrijp dit verhaal volkomen. Ik zelf ben ook super hoogsensitief en daar bovenop perfectionistisch. Helaas heb ik dit 15 jaar geleden moeten ontdekken na een hele zware burn out.
Ik wist helemaal niet wat er aan de hand was met mij. Ik functioneerde gewoon niet meer. Maar door verschillende behandelingen bij psychologen, cognitieve gedragstherapie, yoga, meditatie,... ben ik gelukkig na 15 jaar wel beter, ik ga zeker niet zeggen genezen. Ik moet nog steeds opletten en zeer voorzichtig zijn, wat niet altijd gemakkelijk is door mijn enthousiasme.
Ik ben blij dat ik nog een verhaal hoor, het voelt als niet alleen zijn. Begrijp me niet verkeerd ik wens dit zeker niemand toe, al heb ik veel moeten horen dat dit een gave is. Tja, tot je de gave hebt en niet goed weet hoe je ermee moet omgaan.
Zelf geef ik nu aan 6 de middelbaar lezingen over burn out, ... zodat ik onze jeugd toch een beetje bewust laat worden over hoe zij zich voelen, wat ze voelen,... en hoe ze voor zichzelf kunnen zorgen.
Zo wil ik ook anderen helpen voorkomen wat ik heb door moeten maken.

Reageren

anoniem

9 november 2018

Prachtig dat dit steeds meer op de voorgrond komt. Neen, niet het zoveelste labeltje, maar wel iets waar je rekening mee kan houden. Ben zelf ook Hoogsensitief en perfectionistisch. Het les geven zelf is magnifiek, zelfs met alle extra prikkels. Lesgeven en de kinderen boeien is toch het mooiste wat je kan doen. Maar na school heb ik echt rust en stilte nodig. Daarom is het zo jammer dat er zoveel administratie, vergaderingen, buitenschoolse activiteiten aan je job vast hangen. Voorlopig dus parttime werken zodat ik mijn lessen overdag kan maken en mijn avonden 'soms' vrij heb naast m'n huishouden als alleenstaande met twee kinderen ;-)

Reageren

Veerle

11 november 2018

Goede avond,

Ook ik herken mezelf in jullie verhalen. Ik sta sinds 2009 in het onderwijs, maar heb altijd de drang gehad om me telkens te verbeteren, bij te scholen.
Ik werkte als beginnend leerkracht (maar ook erna) s' avonds vele uren door aan de computer. Vond het voor mezelf nodig elk jaar nieuwe oefeningen te maken. Ook de PPT van vorig jaar kon best 'wat' aangepast worden... Kortom, ik werkte lang door, omdat ik pas begon met mijn schoolwerk nadat (toen) mijn zoont(je) in bed lag. Mijn nachten waren dikwijls heel kort. Dit ging vele jaren goed tot ik vorig jaar merkte dat ik toch niet meer zoveel kon verdragen in de klas... Ik voelde mijn empathie wegtrekken, terwijl ik altijd met zoveel ziel had gewerkt. Eerst in het ziekenhuis, later voor de klas.
Toen ik mijn symptomen vertelde bij de huisarts: prikkelbaar thuis en op school, duizelig, hoofdpijn, slecht slapen, hartkloppingen, oorsuizingen, geen lawaai, geen fel licht meer kunnen verdragen en dat ik zelfs het zachtste gefluister in de klas kon verstaan... zei ze dat ik kampte met een burn-out.
Om mezelf beter te begrijpen ben ik naar een loopbaancoach, psycholoog, kinesist, ademhalingstherapeut,... geweest. Al snel kwam de diagnose: hoogsentitief. Met alle gevolgen van dien. Leren inzicht krijgen in hoe ik functioneer en welke mijn valkuilen zijn... Elke emotie van anderen slorp ik op. Ik voel als het ware wat de anderen voelen, maar dit maakte me zo moe, zo moe.
Na een afwezigheid van 5 maanden ben ik terug aan het werk gegaan. Met volle goesting, maar met het onmiddellijk opvangen van signalen die mij heel veel energie kosten. Nu weer 7 maanden later, leer ik meer neen zeggen, doe ik mijn werk nog altijd graag (wel maar aan 1/2 time), maar ben ik 'op' als ik terug thuis kom.
Rust dringt zich op, ik vind mijn therapie in lange wandelingen maken in de bos. Daar focus ik me op de geluiden van de bladeren, de wind en mijn honden. Enkel zo kan ik me opladen voor mijn job als leerkracht en een goede vrouw/moeder te zijn. Nog regelmatig kom ik mezelf tegen en ben ik weer enkele dagen 'out-of-order'. En dit vind ik verschrikkelijk! Precies nergens meer goed in zijn. Of in mijn ogen: goed genoeg! Want inderdaad, mensen met perfectionisme, mensen die hoogsentitief zijn raken vroeg of laat door hun reserves...
Ook ik hoop voor iedereen die dit leest en zich hier ook maar een beetje in herkent... dat ik de tip kan geven: neem op tijd je rust. En dat je meer kan genieten van de kleine dingen. Want daar had ik vaak 'geen tijd' voor.

Reageren