“Sleutelouders zijn de beste ambassadeurs voor een school”

Hoe haal je de band aan met ouders in een superdiverse omgeving? “In VBS De Horizon in Beverlo zijn sleutelouders uithangbord en brugfiguur voor de school”, vertelt directeur Esther Elsen.

Hava Arabacioglu komt sinds haar zesde elke dag op school. Lang geleden was ze er zelf leerling, nu heeft ze een zoon in het zesde leerjaar en een kleinzoon in de derde kleuterklas. De dochters van Fatma Ozdemir zitten in het vijfde en tweede leerjaar. Hava en Fatma dragen fier de titel van ‘sleutelouder’.

Waar kwam het idee om te werken met sleutelouders vandaan?

Esther: “Onze buurtwerker nam het initiatief. In onze school zitten heel veel kinderen met een migratieachtergrond. Ook voor buurtbewoners met zo’n achtergrond kreeg de school daardoor een negatieve uitstraling. Het was jammer dat we op voorhand onterecht werden afgeschreven. Daarom wilden we alle ouders uit onze heel diverse buurt naar de school krijgen. Ze moesten voelen hoe het eraan toe gaat om een eigen beeld te vormen.”

“Zo groeide het idee van de sleutelouders, ouders die andere ouders warm kunnen maken voor de school. Ik kan zelf wel overal gaan vertellen dat wij een goede school zijn, maar als kritische ouders dat zeggen, is dat toch iets anders.”

Waar vind je die sleutelouders?

Esther: “We namen de kaart van de schoolbuurt erbij en onderzochten waar onze kinderen vandaan komen. We konden een grote rechthoek rondom de school afbakenen. Daarbinnen bekeken we samen met de buurtwerker waar ‘sterke ouders’ wonen, die ambassadeur kunnen zijn voor de school. Sociale en open mensen, die de buurt goed kennen en makkelijk contacten leggen.”

“Het zijn ook sleutelfiguren. Ze spreken Nederlands en een andere taal en kunnen de rol van brugfiguur opnemen. Zo kwamen we bij een stuk of 15 mensen als Fatma en Hava uit.”

“Als kinderen uit de buurt voor het eerst naar school moeten, maken de sleutelouders ons daarop attent. We ontwierpen samen met hen speciale uitnodigingen voor een open klasdag. Ons lerarenteam gaat daarmee langs bij die gezinnen en nodigt hen persoonlijk uit. De sleutelouders spreken ouders uit hun buurt ook aan en maken hen warm voor een bezoek aan de school.”

Ik ken alle mensen in de buurt. Daar zit een groot verschil met de Vlaamse cultuur. Weet jij wie er op het einde van je straat woont?
Hava Arabacioglu
sleutelouder

Gaan jullie dan overal aanbellen?

Hava: “Maar nee! Wij doen helemaal geen huisbezoeken. Ik ken alle mensen in de buurt, dus ik babbel met iedereen die ik tegenkom, op de markt, in de winkel … Als er iets op school te doen is, laat ik dat overal vallen. Ik spreek mensen aan als ze iets niet mogen vergeten of ik leg uit wat de school van hen verwacht. Daar zit een groot verschil met de Vlaamse cultuur. Weet jij wie er op het einde van je straat woont?”

Doen jullie nog meer dan ouders overtuigen van de kwaliteit van de school?

Hava: “We zijn ook vertrouwenspersoon voor andere ouders. Heel vaak komen ze met problemen eerst naar ons voor ze naar de leraar of de school durven stappen. Dat gaat soms over de aanpak van een leraar. Wij kunnen dan al wat bemiddelen. Als je in een vreemde taal moet communiceren, lijken problemen soms groter dan ze eigenlijk zijn.”

“Ook met pestsituaties komen ze naar mij. Soms wil een ouder een kind van een andere ouder aanspreken. Dat is niet zo’n goed idee. Maar ik als sleutelouder kan dat wel. Ik doe dat heel vriendelijk, als de ouders erbij zijn. Zo zijn die op de hoogte en kunnen ze er met hun kind over praten. Werkt dat niet, dan praat ik nog ‘s apart met de ouders.”

Fatma: “We doen dat snel, eerlijk en open. Dat is beter dan altijd van de leraar te verwachten dat die alles kan oplossen.”

Hava: “Ik zit ook in de buurtwerking. Zo weet ik welke gezinnen het moeilijk hebben. Elke week verdelen we hier vlakbij soep na de schooluren. Alle kinderen mogen langskomen. Erg genoeg zijn kinderen die het echt nodig hebben er vaak niet. Dan geef ik subtiel soep voor hen mee.”

Jullie willen dat ouders een beter beeld hebben van de school. Lukt dat?

Esther: “We zijn daarin toch sterk vooruit gegaan. We hebben nu een breder publiek. Vroeger vertrokken veel mensen uit de buurt naar de school wat verderop. Dat is nu veel minder.”

“De school is veel diverser geworden de laatste jaren, net als de buurt. Enkele jaren geleden kwam hier een grote Bulgaarse gemeenschap wonen. Dat was moeilijk voor bepaalde ouders. Verschillende culturen kwamen plots samen en dat zorgde in het begin voor onbegrip.”

Fatma: “Die mensen kenden de school en de werking niet goed en hadden veel vragen. Een deel van die Bulgaarse gemeenschap spreekt Turks. Ze vroegen ons mee naar gesprekken met Esther. Door die hulp groeide het vertrouwen. Dat wantrouwen is helemaal weg nu.”

**Hava Arabacioglu:** “Het is hier elke morgen oudercontact.”

Esther: “Natuurlijk zijn de sleutelouders daar maar 1 element in. Je moet op verschillende paarden wedden. Onze leraren zijn heel toegankelijk. Een lijn waar ouders niet over mogen, kennen we niet. Ouders zijn welkom in de klas. Als er ‘s iets scheelt, hoeft dat niet te wachten tot een oudercontact.”

Hava: “Hier is het elke morgen oudercontact.”

Esther: “We investeren ook sterk in onze ouderwerking. Onze 2 zorgcoördinatoren hebben vaste momenten in hun opdracht om daaraan te werken. Anders komt dat er niet van. Dat is een investering voor de school, maar het resultaat vloeit in veelvoud terug naar de kinderen.”

“In de laatste kleuterklas, het eerste en tweede leerjaar is er een intensief traject van 25 bijeenkomsten met ouders. Onze leraren en iemand van basiseducatie begeleiden de ouders, zodat de overgang van kleuter naar lager vlot verloopt.”

Fatma: “Schoolrijpheid komt aan bod of de voorbereiding van het eerste leerjaar. Voor de lagere school horen ouders hoe lezen, hoofdrekenen of de maaltafels aangeleerd worden. Leraren vertellen wat ze van de ouders verwachten. Ouders signaleren wat moeilijk loopt. Het is ook plezierig dat je op zo’n moment de andere ouders leert kennen.”

Esther: “Ouderbetrokkenheid is voor onze leerlingen extra belangrijk. We versterken ouders om met hun kinderen over school te kunnen praten. Ze hoeven de leerinhouden niet perfect te beheersen, maar ze moeten wel een goede leeromgeving creëren en interesse tonen.”

“Met ouderbetrokkenheid moet je heel bewust bezig zijn. Anders verwatert dat snel. We fuseren binnenkort met de andere school uit de buurt en verhuizen allemaal naar een nieuw gebouw. We betrekken onze ouders nu volop in dat traject. Zodra we daar een nieuwe thuis hebben, zullen we ook daar weer sleutelouders zoeken.”