Positive education in de klas. 10 oefeningen met je leerlingen

Ontdek elkaars sterke kanten

Dromerig, creatief, doelgericht, optimistisch … Laat je leerlingen elkaars sterke kanten ontdekken. Zo worden ze bewuster van welke kwaliteiten er allemaal bestaan. Ze oefenen hun opmerkzaamheid en geven complimentjes.

Laat je leerlingen al hun kwaliteiten verzamelen op een kaartje. Ze willen die achteraf zo veel mogelijk laten zien.

Leer uit lastige situaties

Lastige situatie opgelost? Leer eruit. Wat deed je precies om die situatie op te lossen? Welke sterke kanten heb je ingezet? Wie hielp? Wat heeft jou geholpen? Wat kan je volgende keer doen? Door stil te staan bij wat wél goed werkte, leer je oplossingsgericht denken.

Wissel goede voorbeelden uit

Samenwerken in de klas verloopt moeizaam? Wissel eens een aantal voorbeelden met elkaar uit van situaties waarbij jullie de samenwerking beter vonden verlopen dan anders. Wat werkte dan wel en waarom? Bespreek daarna wat de eerste stap is die jullie gaan zetten om de samenwerking te verbeteren.

Plan dagboek-tijd

Hou samen met je leerlingen elk gedurende 30 dagen een ochtend- en avonddagboek bij. Beantwoord deze vragen: wat ga ik vandaag doen waar ik blij van word? Wat hoop ik dat vandaag gebeurt? Wanneer vind ik mijzelf het leukst? Waarom verdien ik respect? Wie wil ik vandaag graag zien? Waarom? Wie of wat maakt mij gelukkig?

Voor je avonddagboek wordt dat: wat heb ik vandaag gedaan waar ik blij van werd? Wat heb ik vandaag voor iemand anders gedaan? Wat heb ik vandaag geleerd? Wat was het beste moment van de dag? Waarvoor kan ik anderen vandaag dankbaar zijn? Waarvoor kan ik mezelf vandaag dankbaar zijn?

Denk vervelende momenten om

Vervelend moment meegemaakt? Buig het om naar iets goeds. Erken dat je veel last hebt van de vervelende gebeurtenis. Bedenk dan iets wat je deed tijdens de gebeurtenis waar je toch trots op bent.

Bekijk daarna hoe je gegroeid bent als gevolg van de nare gebeurtenis. Heb je iets nieuws geleerd? Bedenk hoe de negatieve gebeurtenis je band met de mensen om je heen positief heeft beïnvloed.

Stel doelen

Een doel hebben geeft hoop. Stel dus doelen en bekijk hoe je ze kan bereiken. Zo leer je hoopvol denken. Jijzelf en je leerlingen schrijven doelen op voor de komende periode. Mik op 1 doel voor vandaag, enkele doelen voor de week en een groot doel voor dit jaar. Misschien zelfs al doelen voor later?

Welke babystapjes kan je zetten om je doel te bereiken? Wanneer ga je die stapjes maken? Wie in de klas heeft hetzelfde doel? Werk samen.

Daag je negatieve gedachten uit

Schrijf een negatieve gedachte op. Beantwoord vervolgens deze vragen: wat is het bewijs voor deze gedachte? Wat is het bewijs tegen deze gedachte? Wat zou mijn beste vriend zeggen als hij/zij deze gedachte zou horen? Wat zou mijn leraar zeggen als hij/zij deze gedachte zou horen?

Wat zou ik tegen mijn beste vriend zeggen als hij/zij deze gedachte zou hebben? Wat zou ik ervaren zonder deze gedachte? Maak ik denkfouten, bijvoorbeeld een probleem groter maken dan het is, mezelf de schuld geven, mijn sterke kanten vergeten of fouten voorspellen?

Doe de stoeloefening: van piepklein naar supergroot

Lang stilzitten is ongezond. Laat je leerlingen met de ogen dicht zo klein mogelijke bewegingen maken op hun stoel. “Dat kan nog kleiner!” Vervolgens daag je ze uit om de bewegingen steeds groter te maken zonder van hun stoel af te komen of geluid te maken. Wat is de grootste beweging die ze kunnen maken terwijl ze blijven zitten? Moedig de leerlingen aan en stimuleer creatieve ideeën.

Laat de leerlingen vervolgens de beweging weer steeds kleiner maken, tot de kleinst mogelijke beweging. Adem samen diep in door de neus en diep uit met een zucht door de mond. Opnieuw rust in de hoofden. Dit is een oefening in het richten van focus en aandacht.

Maak een klassfeer-weerbericht

Leraren en kinderen samen bepalen de sfeer in de klas. Hang levels uit. Bij 1 is de sfeer rot, bij 5 top. Wedden dat je leerlingen de sfeer goed kunnen benoemen? Als ze zien hoe de sfeer zit, zijn ze eerder uit zichzelf geneigd om hun verantwoordelijkheid te nemen. Is de sfeer rot? Dat is het startsein om iets uit te praten.

Of doe deze oefening. Vraag de leerlingen: hoe voel jij je nu? Welk cijfer hoort daarbij? Hoe voelt de klas zich als geheel? Welk cijfer hoort daarbij? Is er verschil? Wissel de ervaringen uit.

© Eugene and Louise

5 positieve attitudes

Met deze positieve attitudes laat jij je leerlingen, je collega’s én jezelf floreren. Deze tips komen uit het boek ‘Waarderend Leren in het voortgezet onderwijs’ van Annechien van Buurt, Eefje Teeuwisse en Nina Timmermans.

1. Waardeer wat is

Benut de kansen die rapport-tijd je bieden. Zit een leerling met een tegenvallend rapport? Sta eerst samen stil bij een aantal goede cijfers op het rapport en bespreek waarom die wel goed zijn. Bekijk nu de vakken waar de leerling moeite heeft. Welke onderdelen van de stof beheerst hij al? Hoe kan hij die benutten voor de zaken die hij lastig vindt?

Met dit gesprek verhoog je het zelfvertrouwen van je leerling of komt hij tot nieuwe ideeën om mee aan de slag te gaan.

2. Ga op onderzoek uit

Komt er een leerling klagen over een probleem? Stel je eerste advies even uit. Stel open, onderzoekende vragen: Waar heb je last van? Wat maakt het belangrijk voor je dat hier een oplossing voor komt? Hoe zou het eruit zien als het wél goed loopt? Welke talenten heb je in huis die je hierbij kunnen helpen?

Zo krijg je een helder beeld van wat de leerling graag wil en kan je samen onderzoeken wat voor hem een passende oplossing is.

3. Zet in op de relatie

Geef aandacht en versterk de relaties onderling. Blijf authentiek en maak het gezellig. Door met elkaar in gesprek te gaan over kwaliteiten, interesses en dromen, leren leerlingen en leraren elkaar kennen en waarderen.

4. Maak energie los

Wie succeservaringen deelt, maakt energie los. Vakoverleg? Reserveer de eerste 5 minuten voor positieve ervaringen van de afgelopen tijd. Vertel over die leuke les of een toffe reactie van een leerling. Zo’n rondje successen zet een prettige en productieve sfeer voor de rest van het overleg.

5. Zet kleine stappen

Vooruitgang boeken. Daar word je gelukkig van. Belangrijk is dat je volhoudt. Maak de eerste stappen in de richting van je droom haalbaar en klein. Dan is de kans op een succeservaring groter, waardoor je sneller geneigd bent een volgende stap te zetten.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Rinka van Zundert van leerenveerkracht.nl Ze coachte het team van de Nicolaasschool. Het interview met Rinka lees je hier.