Nieuwe leerlingen snel kennen? Laat ze hun handleiding schrijven

Nieuwe leerlingen leren kennen, dat is altijd een beetje zoeken. Leraar Josfien bedacht een originele oplossing: ze laat hen een handleiding van zichzelf schrijven. “Zo kan ik nog beter inspelen op hun onderwijsbehoeften.” Expert Maarten Van de Broek vindt dat erg waardevol.

Josfien: “Ik pikte het idee van een CEO die ik volg op LinkedIn. Omdat werknemers zijn reacties vaak misbegrepen, schreef hij een handleiding van zichzelf: ‘Wanneer ik je kort antwoord via mail, ben ik niet boos. Ik kies voor kort en duidelijk.’ Ik besloot dat idee te vertalen naar een schrijfopdracht.”

“Leerlingen kiezen zelf wat ze willen delen. Ik geef wel voorzetten: zijn ze een ochtendmens of niet? Wat is hun hobby? Hoe verwerken ze een tegenslag? Die kleine dingen vind je niet altijd in het leerlingvolgsysteem, maar ze hebben wel impact op het leren en welbevinden.”

“De handleiding verbeterde de band met mijn leerlingen. En ik kan hun gedrag ook beter plaatsen. Dat meisje dat altijd nors reageert op donderdag tijdens het 4de lesuur? Ze heeft gewoon honger, weet ik nu.”

Maarten Van de Broek, co-auteur ‘Leerbereidheid van leerlingen aanwakkeren’: “We weten dat een respectvolle relatie tussen leraar en leerling een van de basisvoorwaarden voor motivatie is. Deze ‘handleiding’ laat impliciet weten aan nieuwe leerlingen: ‘je doet ertoe, je bent geen nummer voor mij, ik ben geïnteresseerd in wie je bent en ik wil je graag ondersteunen in je leerproces.’ En de afspraak dat je vragen ook mag openlaten, past daar helemaal bij.”

“Tegelijk ontdek je elementen van de leefwereld van je leerlingen. Daar kan je naar verwijzen tijdens je lessen. Dat prikkelt dan weer de interesse van je leerlingen en ook dat versterkt motivatie.”

“Ook als leraar zelf heb je hier iets aan: je zorgt ervoor dat je het beeld dat je van leerlingen heeft, kan verruimen. Mogelijke interpretaties en oordelen over leerlingen en over jezelf, kan je laten varen. ‘Ze heeft gewoon honger’ komt dan in de plaats van ‘wat een vervelend gedrag’ of mogelijke zelftwijfel ‘het lukt mij niet om haar te boeien’. Daardoor blijf je milder kijken, ook naar jezelf. Dat komt je veerkracht ten goede.”

Helpen om beter in te spelen op onderwijsbehoeften

Download hier de printbare ‘handleiding van mezelf’ (A4/PDF)

Hoe gebruik je de ‘handleiding van mezelf’?

In de les Nederlands van Josfien is de handleiding maken een schrijfopdracht, die vertrekt van een wit blad.
Een andere optie – bv. voor minder taalvaardige leerlingen – is deze voorgedrukte handleiding, gebaseerd op Josfiens idee.
Je kan de fiches uitdelen en laten invullen door de hele klas bij het begin van het schooljaar en/of telkens er een nieuwe leerling bij jou in de klas komt (bv. ex-OKAN).
Geef je leerlingen wel de vrijheid om vragen open te laten. Misschien willen ze deze informatie (nog) niet delen met een nieuwe leraar.

Femke Van De Pontseele