“Onderwijs is topsport, bewaak daarom je energie”

4 vragen om je energie te bewaken en te sturen

1. Wat wordt van mij verwacht?

“Ook onderwijs verwacht heel wat van leraren: aangepaste on- en offline lessen voor een steeds diverser publiek, het groeiende papierwerk, ouders die het soms anders zien, langer werken. Voor leraren ligt er veel op de plank. Iedereen zoekt hoe hij dat allemaal voor elkaar krijgt. Wat voor de één een enorme stretch is, voelt voor de andere als een doordeweekse wandeling in het park.”

“Bovendien merk ik dat er in scholen weinig ruimte is voor kwetsbaarheid. Vooral niet laten zien dat je het moeilijk hebt, collega’s zouden wel eens kunnen denken dat je geen goede leraar bent. Dus blijven leraren ermee zitten. Daarom moeten we inzetten op een psychologisch gezond en veilig klimaat met relaties van hoge kwaliteit.”

“Naast al die verwachtingen zijn er ook je eigen verlangens, ambities en karakter. Die kunnen de verwachtingsdruk nog verhogen. Een perfectionistische leraar maakt vaak zijn context nog uitdagender en veeleisender.”

2. Wat wil ik zelf?

“Inzetten op talenten, ervoor zorgen dat context en talenten zo goed mogelijk samenvallen, primeert op alle energie-interventies. We kunnen daar nog meer op inzetten door ‘school maken’ meer als teamsport te bekijken. En niet meer te verwachten dat ‘iedereen alles kan of moet doen’.”

“In sommige scholen ruilen collega’s hun energievretende taken: ‘Ik ben helemaal niet creatief, dus geef ik die les door aan een collega en neem zelf haar rekenlessen over’. Of een leraar die het toezicht op de speelplaats inruilt voor middagsport. Of een collega die de discussies van de schoolraad beu is, en zijn zitje afstaat aan een collega die wel energie haalt uit samen denken en discussiëren.”

“Kwalitatieve loopbaanbegeleiding, gericht op ontdekken van je talenten en drijfveren, helpt je om een beeld te krijgen van wat voor jou belangrijk en waardevol is en wat je nodig hebt om energie te voelen.”

3. Waar gaat mijn energie naartoe?

“Fijne relaties geven veel relationele energie: goeie collega’s met wie je samen een handboek of les maakt of een Parijsreis in elkaar steekt, vrienden met wie je op café gaat. Tegelijk weet je dat conflicten energie kunnen vreten: in het gezin, met de buren, in/met de klas, in de lerarenkamer. Veel van de stress die we vandaag ervaren vloeit daaruit voort.”

“Een derde energiedomein is het fysieke. Dat houdt stevig verband met je mentale en relationele energie. Wie geen voldoening vindt in zijn werk, zich er niet meer voor kan opladen, riskeert lichamelijke problemen. Langdurige stress kan je slaap- en bioritme verstoren en je bloeddruk verhogen. Je krijgt hoofdpijn, verkrampte spieren, oorsuizingen, lage rugklachten of concentratieproblemen.”

“Omgekeerd kunnen bv. chronische rugproblemen je mentale gezondheid beïnvloeden. Het effect van beweging, gezonde voeding en een goede nachtrust op de mentale gezondheid van mensen valt nauwelijks te overschatten.”

“Een vierde vorm van energie, is de existentiële. Die haal je uit de betekenis die het leven voor je heeft en geeft. Werken is voor veel mensen een belangrijke bron van zingeving: we willen iets bijdragen aan de wereld. Een job die niet bij je past, is een enorme bron van stress. Als je aan leraren vraagt waarom ze voor hun vak gekozen hebben, hoor je heel vaak: om mee het verschil te maken voor kinderen, om ze iets te laten doen met hun talenten, om ze te helpen groeien tot sterke, kritische volwassenen.”

4. Hoe verdeel ik mijn energie?

“Stel dat je griep hebt. Alle energie wordt dan ingezet voor je herstel (fysieke energie). Op dat moment is er minder relationele energie waardoor je rust. Ook je denkvermogen en geheugen gaan op een laag pitje en met grote levensvragen (existentieel) ga je op dat moment niet aan de slag. Als je genezen bent, herstelt je lichaam de verdeling van energie.”

“Stel dat je deadlines moet halen. Op dat moment wordt de energie in je lichaam zo herverdeeld dat het mentale goed bediend wordt: wat wordt er precies verwacht, hoe ga ik dat aanpakken? Je focust daarop zo hard dat je je fysieke energie verwaarloost. Je slaapt onvoldoende, skipt wekenlang je dagelijkse fitnessoefeningen. Bovendien heb je geen tijd voor anderen (relationele energie). Als zo’n periode kort duurt, is er geen probleem, als het te lang duurt wel.

“Net op stressmomenten moet je energiemaatregelen nemen die tegennatuurlijk aanvoelen”

Peter Beschuyt – Coach

“Eigenlijk ga je op zo’n moment door een mentale stretch. Je kan die bekijken als een leerkans en bewust je competenties vergroten om met die deadlines om te gaan, om een focus kiezen, te leren accepteren wat je niet kan veranderen, niet te perfectionistisch zijn. Maar die stretch heeft een grens.”

“Het paradoxale is dat we op dat stressmoment maatregelen moeten nemen die tegennatuurlijk aanvoelen: net op het moment dat er veel mentale energie van je gevraagd wordt is het van belang om toch voldoende te sporten, gezond te eten, op tijd te gaan slapen en tijd te maken voor je gezin en vrienden. Om het lang vol te houden moet je met andere woorden heel bewust energie sturen naar die domeinen waar de energie te laag dreigt te worden.”