Lerarentekort: “Lessen en klassen extra nemen, houden we niet vol”

“Maar door het lerarentekort vallen er dit jaar meer gaten dan anders. Ook voor algemene vakken komen we in de problemen. Een voorbeeld: onze collega Nederlands kreeg midden september een aanbod dicht bij huis. Natuurlijk kan je het een leraar niet kwalijk nemen dat hij om de hoek wil lesgeven. Maar de timing, het schooljaar in volle opstart, was hoogst ongelukkig.”

Geen reacties op vacatures

“Pas een maand nadat we de vacature plaatsen, kregen we een sollicitant over de vloer. Die vond ons niet op de VDAB, maar nadat ik in de media aan de alarmbel trok. Gek, hoe een startende leraar op zoek naar lesuren ons pas via een omweg vindt.”

“Of nét tekenend. De oude jobkanalen werken steeds minder. Je moet nieuwe banen inslaan, zeker bij een ‘war on talent’ zoals vandaag. Daarom zien we onze oud-leerlingenavond als een kans om zieltjes te winnen. ‘We kennen je. Je bent een leider met een sterke vakkennis en kan met jongeren omgaan. Waarom kom je niet voor de klas staan?’ Met kleine maar mooie succesjes: een paar nieuwe leraren metaal en automechanica die onze school perfect kennen. De kans dat ze afhaken door een cultuurschok, is bovendien minder groot.”

Iedereen voor de klas

“Door het lerarentekort zaten sommige leerlingen helaas te vaak in de studie. In enkele klasgroepen komt alles ongelukkig samen: nog geen leraar voor Nederlands, 2 leraren in quarantaine door besmette gezinsleden en een zieke collega. Iedereen in ons team spant zich dan aandoenlijk in. Van lesgeven aan 2 klassen of 30 bso-leerlingen tegelijkertijd tot extra uren opnemen.”

“Met het directieteam en de technische adviseurs bleven we niet aan de zijlijn staan. De TA metaal trok zijn werkkiel aan voor een les lassen, de leerlingenbegeleider en adjunct-directeur vulden wat lesuren met klasgesprekken en ik bracht tijdens een taalles het communicatieschema aan. We voelden ons allemaal weer starter als een lesvoorbereiding maar 40 minuten vult in plaats van 50. Of als je eerst aan orde moet werken voor de leerstof erin gaat.”

“In een minder hectische toekomst dromen we van een systeem waarin leraren leden van het beleidsteam kunnen boeken voor een gastles. Maar vandaag zijn die inval-lessen veeleer een hart onder de riem. En een noodsignaal. Dat iedereen extra lesuren opneemt, versterkt het teamgevoel maar is geen echte oplossing. Doe je dat te lang, dan duw je mensen over hun limieten en vallen ze uit. Leerlingen gaan vervolgens van minder uren studie naar meer.”

Job haalbaar houden

“Met duurzame initiatieven proberen we onze leraren te beschermen. Speciale aandacht gaat daarbij naar de starters. Lesgeven is een sprong in een diep zwembad vol golfslag en glijbanen. De dappere nieuwkomers die vandaag duiken, willen we niet zien verdrinken. Dus zetten we in op mentoren, meters en peters uit de vakgroep voor praktische vragen en organiseren we veel vorming. Maar ook af en toe fijne momenten samen zoals een etentje in onze afdeling Restaurant.”

“We trekken ons met het hele team aan elkaar op. Het is, om verschillende redenen, een loodzware start. Leerlingen sukkelen na 18 maanden corona met regels en structuur. Door het lerarentekort én de vierde golf neemt iedereen extra werk op zijn schouders. Bovendien weten we: collega’s zullen uitvallen door corona, ziekte of zwangerschap. Anders dan een voetbalcoach heb ik niemand op de reservebank die kan invallen. Iedereen die wil spelen, staat al op het veld.”

“Als directeur probeer ik de job van iedereen ‘haalbaar’ te houden. Mailboxen sparen we van een overaanbod aan info en niet-prioritaire werkgroepen en taken gaan on hold. Natuurlijk willen we onze werkpunten aanpakken. Maar met een 5-jarenplan. Wat we ook al een hele tijd doen: samen met de vakgroepen overleggen over de lesopdrachten. Iedereen mag zijn desiderata op tafel leggen. In mei hakken we samen knopen door. Dat geeft rust: leraren krijgen tijd om zich voor te bereiden op een volgend schooljaar.”

Negatieve perceptie

“Hoe goed we ook voor elkaar proberen te zorgen, een lerarentekort kan je nooit zelf oplossen. En we kunnen wel beroepstrots uitdragen, maar de negatieve perceptie op onderwijs keren we daarmee nog niet. Toen ik mijn les communicatie opende, vertelde ik over mijn studies rechten. De balie liet ik als jonge moeder schieten voor een job als leraar. Toegegeven, om de meest foute reden: meer vakantie met mijn kind. Maar voor de klas merkte ik op slag dat leerlingen meenemen in een verhaal nog veel mooier is dan juryleden.”

“Die grote, onbegrijpende ogen bij de leerlingen. ‘Mevrouw! Als advocaat reed je nu wel met een dikke BMW!’ Van tieners snap ik die reactie. Maar steeds vaker hoor je volwassenen hetzelfde inbrengen: ‘10 jaar directeur, Christine? Stilaan tijd voor een stevige carrièresprong?’ Niet dus! Nu pas heb ik het gevoel dat ik mijn job in de vingers heb.”

Dochter in voetsporen

“Net in het schooljaar dat de noodkreet uit onderwijs alle media vult, volgt mijn dochter in mijn voetsporen en start ze de Bachelor Kleuteronderwijs. Na een typische waterval vol ontgoochelingen trok ze in 5 Verzorging op stage in een Antwerpse kleuterschool. En flits, meteen stond haar toekomst in de steigers.”

“Geen seconde heb ik eraan gedacht om het uit haar hoofd te praten. Wel integendeel. Ik geloof in haar, ze maakt een fantastische keuze. Want lesgeven is én blijft zó relevant en betekenisvol. Een leraar drukt elke dag een stempel op de toekomst van kwetsbare kinderen en zoekende jongeren. Wie kan dat nog zeggen voor het slapengaan?”