Een leerling pleegt zelfmoord. Hoe reageer je?

Start het noodplan

• Controleer het bericht.
• Het draaiboek of noodplan komt in actie. Wie bewaakt dat alle stappen ook genomen worden? Wie coördineert?
• Wie is het aanspreekpunt voor de media indien nodig? Enkele tips: geef enkel de feiten, speculeer niet over oorzaken, geef geen gedetailleerde informatie over hoe de zelfdoding is gebeurd.

Informeer het schoolpersoneel

• Breng alle leraren op de hoogte, ook wie afwezig is.
• Brief ze over hoe ze de boodschap kunnen overbrengen aan de leerlingen. Geef info over wat de school verder gaat doen, waar de leerlingen terechtkunnen, de samenwerking met externen, over hoe je risicoleerlingen kan herkennen: wat zijn de signalen en hoe ga je daarmee om?
• Zorg voor ondersteuning voor de leraren die zelf erg aangeslagen zijn.

Ga naar de ouders van de overleden leerling

• Wie neemt contact op met de ouders? Wie gaat op huisbezoek? En kent hij de mogelijkheden van de hulpverlening voor nabestaanden?
• Spreek af met de ouders wat je mag zeggen op school.
• Maak afspraken over de afscheidsplechtigheid en hou rekening met de wensen van ouders om daar met de school aan deel te nemen.
• Maak later ook afspraken over wat moet gebeuren met het schoolmateriaal van het kind.
• Voorkom dat briefwisseling of rekeningen voor leerlingen nog bij de ouders van de overleden leerling aankomen.

Informeer de medeleerlingen

• Leerlingen horen het nieuws het best van een leraar die ze goed kennen en vertrouwen, bijvoorbeeld de klastitularis. Zorg voor eventuele ondersteuning door de interne leerlingenbegeleider, de CLB-medewerker, de schoolarts of een psycholoog.
• Breng het slechte nieuws in klasverband: zo vergroot je de steun door de klasgenoten. Bovendien krijg je meer zicht op hoe de leerlingen reageren.
• Vertel wat is gebeurd: “Jorn is omgekomen door zelfdoding”. Doe dat in algemene bewoordingen, te veel details kunnen aanleiding geven tot imitatiegedrag. Doe niet geheimzinnig. Dat lokt speculaties en wilde verhalen uit.
• Laat de leerlingen hun gevoelens en gedachten ventileren. Zeg dat het normaal is dat ze het nu moeilijk hebben. Bespreek de alternatieven van suïcidaal gedrag. Vertel waar ze hulp kunnen vragen en wat ze daar kunnen verwachten (op school, CLB, externe diensten). Geef de informatie ook op papier mee. Externe instanties kunnen zich eventueel voorstellen op school of in de klas of deelnemen aan het groepsgesprek.
• Heb ook aandacht voor de broers of zussen, buren, vrienden die mogelijk in klassen zitten. Of voor de klasgenoot die een wat problematische relatie had met het slachtoffer. Vergeet de afwezige leerlingen niet.
• Heb speciale zorg voor de leerlingen die het door eigen problemen misschien moeilijk hebben na deze zelfdoding.
• Wijs ook op de laagdrempelige telefonische hulplijnen en chatmogelijkheden waar ze terechtkunnen.
• Pas het lessenrooster aan, geef tijd om te rouwen. Voorzie een stille ruimte of herdenkingshoek waar leerlingen en schoolpersoneel zich kunnen terugtrekken, zoek naar manieren om met verdriet om te gaan.
• Hoe lang de rouw duurt valt niet te bepalen. Sluit het op het juiste moment af met een ritueel. Kies hierbij vooral iets wat aansluit bij de gebruiken en gewoontes op school.
• Hou de herinnering aan de overledene levend: schrijf een verjaardagskaartje, voorzie een moment tijdens de diploma-uitreiking, hang een foto in de gang …

Informeer alle ouders

• Geef een brief mee voor alle ouders. Vermeld kort wat gebeurd is en benoem de doodsoorzaak.
• Vermeld hoe de school hiermee omgaat en wat het belang is van hier met kinderen over te praten.
• Vermeld ook de mogelijkheden voor hulpverlening. En vertel wie de ouders kunnen contacteren in geval van vragen of bezorgdheid. Organiseer een ouderavond of gespreksavond indien nodig.

Nood aan informatie en ondersteuning? Maak gebruik van de diverse hulplijnen over suïcidepreventie voor leerlingen, ouders en onderwijspersoneel.