Leraar Kathleen na burn-out: “Ik moet mijn grenzen leren kennen”

“Ik kreeg mijn eerste burn-out 14 jaar geleden, toen ik Frans, geschiedenis en zedenleer gaf in het beroepsonderwijs. Daarnaast was ik ook klastitularis. Ik regelde niet alleen de praktische zaken, maar stond ook dicht bij mijn leerlingen. Sommige van hen hadden het thuis heel zwaar. Dat kon ik moeilijk loslaten.

Als leraar ben je bovendien nooit klaar met je werk. Er is altijd een cursus die je kan aanpassen, altijd lessen die je anders wil geven. Ik heb daardoor altijd het gevoel dat ik meer en beter kan doen. Een avond in de zetel gaat gepaard met schuldgevoelens omdat ik niet gewerkt heb voor school.

Toch relativeerde ik de signalen. Akkoord, ik was moe, maar was iedereen niet moe? Ik had ook veel huilbuien. De reden kende ik zelf niet eens. Na een tijd kwamen er ook angstaanvallen bij. En toch blijf je gaan. In de stroom van het schooljaar heb je geen tijd om stil te staan bij jezelf. Ik dacht: het gaat wel voorbij.”

Paniek

“Op een dag ging het licht uit. Ik werd wakker en geraakte niet uit bed. Mijn lichaam wilde niet meer mee. Uiteindelijk ben ik toch tot bij de dokter gesukkeld. Hij zei dat ik oververmoeid was en stuurde me naar huis met een ziekte-attest. Een weekje rust zou me goed doen, zei hij. Maar het werd een ramp.

Als je door het leven raast, is het moeilijk om plots ‘niks’ te doen. Bovendien voelde ik me erg schuldig tegenover mijn collega’s en leerlingen: ‘Ze geraken achter op schema’, ‘Nu moeten ze een vervanger zoeken’. Ik heb die week dan maar lesvoorbereidingen gemaakt.”

“Hoe meer de dag naderde dat ik weer voor de klas zou staan, hoe minder ik me kon voorstellen dat ik dit ooit elke dag deed. Onzekerheid, angst bijna, nam het van mij over. Ineens leken zelfs de kleinste taakjes onoverkomelijk: naar de bakker gaan, telefoneren … Met dat bange gevoel ging ik weer naar de dokter. Hij zette me een paar weken langer op non-actief. Zo ging ik een aantal keer terug. Ik panikeerde telkens als het einde van mijn ziekteverlof naderde. Teruggaan leek ondenkbaar.

Uiteindelijk bleef ik 5 maanden thuis. In die tijd kon ik op adem komen, ver weg van de drukte op school. Mijn omgeving reageerde bezorgd. Ze begrepen misschien niet wat er in mij omging, maar ze waren er wel voor mij. Ik heb ook tijdje therapie gevolgd, maar die sloeg niet aan. Toch ging het beetje bij beetje beter. Hierdoor geloofde ik dat het een zware periode was waar ik vooral zelf door moest.”

Goede voornemens

“Vol goede moed begon ik weer voltijds te werken. Volle bak. Van collega’s of directie heb ik geen vragen of negatieve reacties gekregen. We praatten niet over mijn ‘moeilijke periode’. En ik was vooral blij er weer bovenop te zijn.

Zo heb ik het opnieuw 5 jaar volgehouden. Maar ik kreeg weer dezelfde symptomen: vermoeidheid, huilbuien … En weer herkende ik ze niet. Pas toen de huisarts me weer een weekje rust voorschreef, besefte ik dat ik op hetzelfde punt stond als 5 jaar eerder. Deze keer besloot ik om het écht rustiger aan te doen. In het begin lukt dat. Je past niet elke les aan en zegt op zondag al eens: ‘Vandaag doe ik niets voor school.’ Maar stilaan verdrongen mijn oude gewoontes mijn goede voornemens.”

Formule 1-wagen

“Vorig schooljaar in maart gaf mijn lichaam voor de derde keer kortsluiting. Ik vond het vreselijk dat ik opnieuw in dezelfde val was getrapt. Maar al gauw kwam het besef: dit wil ik nooit meer en alleen kan ik daar niet voor zorgen. Sindsdien ben ik in therapie bij een psychiater.

Ik probeer de mechanismen achter mijn burn-outs te doorgronden. Mijn therapeut vergeleek me met een Formule 1-wagen. Die kan heel snel rijden, maar heeft geen waarschuwingslichtjes. Hij valt plots stil als de benzine bijna op is.”

“Met die gedachte ben ik gaan sporten. Ik bewaak nu ook beter mijn nachtrust en voedingspatroon. Helaas zal een burn-out voor mij altijd een gevoelig punt blijven. Mijn therapeut helpt me nu om de signalen te herkennen. We pluizen uit hoe het komt dat ik me niet kan ontspannen en waarom ik de lat zo hoog leg voor mezelf. In een volgende stap moet ik me daartegen leren wapenen, maar daar zijn we nog lang niet.”

Doodsbang

“Gesteund door die extra begeleiding ben ik weer aan het werk. Dit jaar heb ik ook voor het eerst nee gezegd tegen een opdracht. Ik zou halftijds starten met PAV, maar al snel kwam de vraag om ook een paar uurtjes Frans en zedenleer te geven. Vroeger zou ik dit automatisch hebben gedaan. Nu besef ik dat ik op die manier niet voor mezelf zorg.

Mijn collega’s en directie zijn echt fantastisch. Ik praat voor het eerst – en zonder schaamte – over mijn moeilijke periodes. Ze reageren enorm begripvol. Bovendien luchten de collega’s nu ook hun hart bij mij. In het onderwijs is het helaas nog taboe om toe te geven dat je het niet meer aankan. Maar het valt niet te ontkennen: de werkdruk neemt steeds meer toe.

Ondanks mijn hobbelige parcours wil ik niet weg uit het onderwijs. Voor de klas staan is mijn roeping. Maar die passie en inzet moet ik beter leren doseren. Volgend schooljaar moet ik om financiële redenen weer voltijds aan de slag. Dat maakt me op dit moment doodsbang. Toch verwacht ik niet dat de directie andere criteria voor mij zal hanteren. Ik trek me op aan het idee dat ik nog 9 maanden heb om mijn grenzen te leren kennen.”