Specialist
Stagiair in de klas: 5 frustraties van mentoren onder de loep
“Stagebegeleiding moet een verrijking zijn, geen last”, vinden mentorenopleiders Heidi Lagast en Annelies Van Santvliet (KdG). Zij werpen een blik op 5 veelvoorkomende stagefrustraties.
“Stagiair Bo communiceert bijna niet en stelt weinig vragen. Ik heb het gevoel dat alles van mij moet komen. 3 weken hoor ik niets en dan komen plots die lesvoorbereidingen.”
Annelies Van Santvliet: “Een stagiair begeleiden begint lang vóór de eerste les die de student geeft. Een van onze leidende principes is: ‘geen prestatie zonder relatie’. Vanaf de start van de stage bouw je een vertrouwensband op. Alles begint met goede communicatie. Vind je dat de stagiair je te weinig op de hoogte houdt? Communiceer daar dan open over. Pas wanneer je feedback geeft over jullie interactie, kan de student daarin evolueren.”
Heidi Lagast: “Maak ook duidelijke afspraken over de manier waarop je samenwerkt: wanneer kan de stagiair je bereiken en via welke weg? Mag de stagiair je lesvoorbereidingen sturen in het weekend? Heb je liever dat jullie elkaar op de hoogte houden via mail dan via WhatsApp? Elke mentor heeft eigen voorkeuren, dus bespreek jouw wensen met de stagiair.”
Annelies Van Santvliet: “Een stagiair kan bovendien afwachtend zijn om verschillende redenen: uit beleefdheid, onzekerheid, of omdat die simpelweg timide is van aard. Vooral beginnende stagiairs weten vaak nog niet goed waarover ze zoal vragen kunnen stellen. Ga er dus niet meteen van uit dat een afwachtende houding voortkomt uit luiheid of onwil. Misschien moet de student gewoon nog wat loskomen.”
“De klas stond op stelten tijdens de stage van Thibe. Ik kon het niet meer aanzien en greep zelf in. Wie weet hoe ik die klas anders zou terugkrijgen.”
Heidi Lagast: “Wanneer je als mentor besluit om zelf in te grijpen tijdens een stageles, denk dan goed na over de manier waarop. Zorg dat de stagiair nooit gezichtsverlies lijdt tegenover de leerlingen. Dat is nefast voor de professionele groei en het zelfvertrouwen van de stagiair. Toon dat je achter de student staat door leerlingen aan te spreken op hun gedrag en geef aan dat de stagiair ook een leraar is naar wie ze moeten luisteren.”
Annelies Van Santvliet: “Weet dat tussenkomen mag en soms moet, bijvoorbeeld als de veiligheid van de leerlingen of de student in het gedrang komt. Bovendien vinden sommige mentoren het lastig om te zwijgen of te blijven zitten als ze zien dat iets misloopt. Bespreek vooraf met de stagiair wat jouw inbreng is tijdens de les. Bepaalde stagiairs willen net dat de mentor voor hen opkomt als de leerlingen het te bont maken, omdat ze zelf nog niet te streng durven zijn. Pols dus hoe de stagiair dat ziet, maar geef ook aan dat die niet bang hoeft te zijn om leerlingen aan te spreken op hun gedrag. Dat is ook iets wat ze moeten kunnen.”
Heidi Lagast: “Leer de stagiair ook op welke manier die mag tussenkomen in een rumoerige klas. Vaak twijfelen ze wat de beste methode is om in te grijpen. Wanneer schrijf ik iets in de agenda, wanneer zet ik een leerling even aan de kant? Help hen ook om grenzen te leren stellen en die aan te geven naar de leerlingen toe. Moedig de stagiair aan om aan het begin van de les enkele klasafspraken te herhalen. Ze willen soms te veel de ‘leuke stagiair’ zijn. Verzamel ook feedback bij de leerlingen. Zij geven soms zelf aan dat de stagiair gerust wat strenger mag zijn.”
“Wat ze hier soms binnengooien … Echt alles moet ik uitleggen: van hoe je de agenda invult tot hoe de handleiding in elkaar zit. Gaat zo iemand echt volgend jaar voor de klas staan?”
Annelies Van Santvliet: “Ook laatstejaarsstudenten hebben nog een volledig jaar de tijd om bij te leren. Blijf hen die leerkansen geven, ook als ze wat trager vooruitgang boeken. Uiteraard moeten ze bepaalde doelen bereiken, maar het ritme onderweg daarnaartoe is bij elke student anders. Wees dus geduldig en focus op succeservaringen. Benadruk de krachten en talenten van de stagiair in plaats van te blijven hangen in wat misloopt.”
Heidi Lagast: “Coachen verloopt op een continuüm van sturen en volgen. De lerarenopleiding heeft daar een belangrijk aandeel in: duidelijk maken wat de student al kan en omschrijven welke doelstellingen die op dat moment in het traject moet halen. Een eerstejaarsstudent kan nu eenmaal nog niet wat een laatstejaars kan. Weet dus goed wie voor je zit en verwacht niet te veel van de stagiair. Vertrek niet vanuit je huidige referentiekader als ervaren leraar, maar verplaats je in hoe het was om leraar in opleiding te zijn. De stagiair moet ook zelf leren aangeven wat die al alleen kan en waarbij die nog ondersteuning nodig heeft. Maar blijf vooral in de stagiair geloven. Altijd.”
“De stagelessen van Imke staan bol van werkvormen en tools die ik niet ken. Ik vind die aanpak maar niets. We hebben duidelijk een andere visie op lesgeven.”
Annelies Van Santvliet: “De lerarenopleiding heeft als taak vernieuwing binnen te brengen in de praktijk. Sommige mentoren pikken daar graag een graantje van mee, andere staan daar eerder wantrouwig tegenover. Soms ben je als mentor bezorgd dat een werkvorm niet zal aanslaan in een bepaalde klas. Bespreek daarom de praktische haalbaarheid samen met de stagiair. Laat de student ook beargumenteren waarom die voor een bepaalde werkvorm of tool kiest. Er moet meer achter zitten dan enkel de les willen opleuken. Een stagiair die daarbij stilstaat, zal creatieve werkvormen bewuster en minder overdadig implementeren in de les.”
Heidi Lagast: “De opleiding verwacht dat stagiairs loskomen van handboeken en cursussen door zelf lesmateriaal te ontwikkelen. Vanuit de groeiende diversiteit en noodzaak tot differentiatie zijn creativiteit en flexibiliteit belangrijke eigenschappen voor een leraar. Het is aan de opleiding om die verwachtingen helder naar mentoren te communiceren. Studenten moeten de kans krijgen om te experimenteren, maar ook om te falen en daarop te reflecteren. Sta ervoor open en geef vertrouwen. Zo leer je het meest van elkaar.”
“Mijn feedback aan Selma veroorzaakte tranen. Ik durf niet meer rechtuit zijn naar de hogeschool, want ik wil geen klikspaan zijn.”
Annelies Van Santvliet: “Een stage is een intense periode die gepaard kan gaan met veel stress. Studenten willen het beste van zichzelf laten zien. Wanneer ze kritiek krijgen, komt dat soms hard aan. Toch moeten ze leren dat feedback op gedrag en handelen geen feedback is op de persoon zelf. Als mentor op attitude wijzen is ook niet evident, omdat je dat niet op papier kan aantonen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een taalfout.”
Heidi Lagast: “Een stagiair die zich kwetsbaar opstelt is beter dan iemand die negatieve gevoelens wegstopt. Maak de gevoelens van de stagiair daarom bespreekbaar. Waarom huilt die? Is het verdriet, boosheid, vermoeidheid? Tranen vormen een spreekwoordelijke rivier naar de overkant. Als je als mentor samen met de stagiair even in een bootje op die tranen gaat zitten, kom je terecht bij iets waar de student van kan leren. Ook met zulke gesprekken versterk je de vertrouwensband.”
Annelies Van Santvliet: “Deins er zeker niet voor terug om de hogeschool te betrekken in het feedbackproces. We streven naar een partnerschap tussen de stageschool en de lerarenopleiding om de student nog beter te kunnen begeleiden. De student is ook op de hoogte van die samenwerking, dus het is vanzelfsprekend dat er communicatie is tussen de mentor en de opleiding. Ongepast gedrag of nalatigheid moet je nu eenmaal melden. Communiceer altijd eerst naar de student dat je de opleiding ergens van op de hoogte wil stellen. Doe dat niet stiekem, maar betrek de stagiair er openlijk bij. Die moet weten waar die aan toe is.”
Heidi Lagast: “Speel niet alleen in op wat misloopt, maar ook op wat goed gaat. Waardeer de stagiair om kleine dingen, des te gemakkelijker zal die omgaan met kritiek. Benoem concreet de vorderingen die je opmerkt of persoonlijkheidskenmerken die je apprecieert. Komt er iets positiefs in je op? Zeg het! Onverwachte complimentjes kunnen wonderen doen. Doe dat niet enkel om traantjes op te vangen, dan verliest het compliment zijn waarderend effect.”
Haal het beste uit je stagiair
Achter elke groeiende stagiair staat een motiverende mentor. Hoe haal je het beste uit je stagiair? Met deze 8 praatkaartjes stel je jezelf toegankelijk op en geef je groeigerichte feedback.
Download hier de Praatkaartjes voor groeigerichte feedback (A4/PDF)
Heidi Lagast en Annelies Van Santvliet (Karel de Grote Hogeschool) helpen mentoren groeien via bijscholingen. Naast de klassieke navormingen werken ze ook aan een e-course voor mentoren rond communicatie en coaching.
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Vitória de Oliveira
28 april 2022Als leraar in wording in mijn eerste jaar, geeft dit artikel mij een kleine opluchting. Ik geef mijn eerste les en de stress is enorm. Maar ik besef nu dat ik nog aan het leren ben en dat het "oke" is als het minder goed gaat.
G. De Vos
2 mei 2022Ook de lerarenopleiding steunt op OVUR. Laat de studenten een hoofdstuk presenteren uit Ontwikkelend onderwijs van Van Parreren. Laat hen een klas observeren voor ze aan de slag gaan. Verwijs in de reflectie steeds naar OVUR: was de oriënteringsbasis er, was de leeractiviteit voldoende uitdagend, was er variatie? Als er geen handboek is, moet de stagiair de opdracht kunnen weigeren. Na jaren ervaring zijn sommige leerkrachten in staat mee te werken aan een handboek. Je kan dat nog niet verwachten van beginners. Geef altijd meer pluspunten dan werkpunten: dat is geloofwaardiger, motiverender en realistischer.
S
18 augustus 2022Als student in afstandsonderwijs vind ik dit een interessant artikel. Wij krijgen weinig begeleiding vd school. Ik wist vorig jaar dan ook niet goed wat ik van de mentor mocht verwachten. Hoe vaak ik die mocht aanspreken of niet tot ik uiteindelijk zo vast zat het proberen maken van lesvoorbereidingen en zo erg aan mezelf twijfelde dat ik de handdoek in de ring heb geworpen.
Oh ja tranen bij feedback kan ook gewoon zonder veel reden zijn. Ik ben zelf een overgevoelig persoon die bij het minste beetje ween. Vind ik zelf een hatelijke eigenschap maar heb nog geen wondermiddel gevonden die het tegen gaat helaas.
Laat een reactie achter