"Niemand ziet zij‑instromers als reservewielen"

“De praktijkschok voor zij‑instromers is groot. Maar als je hun eerste weken volpropt met info- en groepssessies, dan verslikken ze zich snel”, stelt directeur Vincent Browet van GO! MIRA in Hamme vast. Zij‑instromers begeleiden doet zijn team met behapbare brokjes.

Vincent Browet over de begeleiding van zij-instromers — **Directeur Vincent Browet:** “Wie de mouwen opstroopt, mag rustig groeien.”

Vincent Browet: “We zetten onze schoolpoort wijd open voor zij-instromers. Ze hebben enthousiasme en werkervaring buiten onderwijs te koop, maar onderschatten wat er allemaal op hen afkomt. Er gaapt een gat tussen hun loopbaan als leerling en hun eerste stappen als leraar. Ze schrikken dat tieners leraren niet zomaar volgen, dat je gezag moet afdwingen. En didactiek, interactie met jongeren of een klas managen, daarvan hebben ze – logischerwijs, ze hadden dat nog nooit nodig – weinig kaas gegeten.”

Welkom in onze ploeg

“Om al die redenen hebben zij-instromers andere begeleiding nodig dan gewone starters, zelfs als ze de verkorte opleiding al achter de rug hebben. Als school heb je de neiging om ze snel klaar te stomen via een spoedcursus leraar en alle info over je aanpak mee te geven. Maar daar loert het grote gevaar: als je zij-instromers in september overdondert met info-, overleg- en leersessies, verdwijnen ze in oktober uitgeblust via de achterdeur.”

“Daarom pakken we het gefaseerd aan. Aanvangsbegeleiding start altijd met een mail: ‘Proficiat, welkom in onze ploeg’. Daar stoppen we geen 10 bijlagen bij, maar enkel wat praktische info zoals de code voor de kopieermachine en een login. We kleven hun foto nog voor de zomer voorbij is op de talentenkaart in onze lerarenkamer. Meer dan al het schaafwerk opsommen, willen we zij-instromers laten voelen dat we ze met open armen ontvangen.”

Functiebeschrijving overlopen

“Iets later, bij het intakegesprek, overlopen we samen de functiebeschrijving. Daar komen alle kaarten op tafel. Wat heb je in de vingers dankzij je vorige job, waar verwacht je moeilijkheden en kunnen we helpen? Een ex-leidinggevende straalt misschien natuurlijke autoriteit uit en vertelt boeiend. Maar hoe goed kan die toetsvragen opstellen? Daarrond faseren we overlegmomenten, klasbezoeken of minicursussen. Zo krijgt elke zij-instromer een traject op maat verspreid in de tijd.”

Ondanks alle goede bedoelingen van beide zijden, liep het bij één zij-instromer spaak
Vincent Browet
Directeur

“Onze mentor en vakcollega’s wonen tussendoor een les bij, net zoals we bij onze reguliere starters doen. Klopt onze inschatting? Zit de autoriteit goed? En loopt het lestempo inderdaad nog wat met horten en stoten? Dan kunnen we onze begeleiding bijsturen of nog preciezer uitwerken. Daarbij houden we onze ogen ook open voor het surplus dat zij-instromers brengen. Wie voor de job vaak naar het buitenland trok en talen voortdurend oefende, kunnen we op termijn misschien inzetten voor CLIL-lessen.”

“Wat we wel merken: dat de directeur of mentor passeert in hun klas, voelt voor sommige zij-instromers in eerste instantie als controle. We vragen ze om hun schild te laten zakken. Je kwetsbaarheid durven tonen en aan zelfreflectie doen, vinden we op onze school een must.”

Water aan de lippen

“Niemand uit het team ziet zij-instromers als reservewielen. Lerarenopleiding al achter de rug of niet: elke zij-instromer verovert meteen een plekje in het team en mag onder sterke vleugels rustig groeien. Die reflex zit in onze cultuur. Maar vandaag maakt iedereen ook zijn rekening. Hoe meer jobs niet ingevuld raken, hoe vaker een leraar uren overneemt of toezicht houdt in de studie. Bovendien ziet niemand graag dat leerlingen maandenlang een bepaald vak missen.”

“Vorig jaar telden we 3 nieuwe zij-instromers voor algemene vakken. Eentje hield het niet vol. Ondanks alle goede bedoelingen aan beide zijden, liep het spaak. Hem begeleiden werd een fulltime job voor onze mentor. Dat kan niet de bedoeling zijn. Bovendien: die uren hebben we niet. De boodschap dat het stopt, moet je dan durven brengen als directeur. Maar we laten niemand zomaar vallen. Samen zochten we uit in welke sector zijn talenten wel tot hun recht zouden komen. En zo’n gesprek geeft ons ook feedback over onze aanvangsbegeleiding.”

Vakgroep als levenslijn

“Dit jaar vonden we onze nieuwe leraar economie bij het softwarebedrijf Oracle. Al 19 jaar in een boeiende job en toch stapt hij doelbewust naar onderwijs. Eerst nam hij een sabbatjaar om zijn educatieve master te ronden.”

“Voorspellen kan je nooit, maar ik heb er een goed oog in. Hij zal leerlingen meenemen door zijn schwung, energie en vakkennis. En hij schat zijn werkpunten goed in: het niveau bepalen van leerlingen – onze sterke vakgroep is daar zijn levenslijn – en zichzelf niet voorbijlopen. Dus zoeken we uit: waar verlies je te veel tijd en wie kan je daarbij helpen?”

“Onze conclusie? Zij-instromers alleen gaan het lerarentekort niet oplossen. Maar wie de gedurfde overstap maakt, verdient op school begeleiding op maat. Zeker omdat we onderwijs vernieuwend organiseren, kan onze kleinere school er maar een paar aan. En hoewel die enkelingen work in progress zijn, zijn ze vanaf hun aanwerving volwaardige elementen in ons team. Ze brengen zuurstof binnen en ademen unieke werk- en levenservaring.”

Bart De Wilde