Zo doen zij het
“Een nieuwe schoolvisie met gedeelde kernwaarden lanceert je beleid voor jaren. Want daarmee maak je als team gerichter en sneller keuzes”, vertelt Mathias, schoolcoördinator in Sint-Maria Antwerpen. Expert Erik Franck (UA) reflecteert op hun traject.
Mathias Gesquiere, leraar en schoolcoördinator: “Onze school transformeerde de afgelopen jaren door een diverser leerlingenpubliek en nieuwe opleidingen. Onze visietekst klopte niet meer. Het stof wegnemen en grondig herdenken was nodig. Maar hoe begin je daaraan? We stapten via KdG (Karel de Grote Hogeschool) in het pilootproject ‘Better Minds @ Work’. Daar verzamelden we kennis om samen kernwaarden te selecteren en in te vullen.”
“‘Waar staat Sint-Maria voor?’, was de hamvraag voor het voltallige team tijdens onze personeelsvergadering. Alle leraren gaven via de digitale tool Mentimeter hun kernwoorden in. Na enkele minuten popten de resultaten op in een woordenwolk. De gemeenschappelijke woorden pik je er onmiddellijk uit: ze staan groot en vetgedrukt.”
© Katoo Peeters
Joris Van Geertruyden, leraar:
“Kwaliteit, samenwerking, ouderbetrokkenheid, veilig leerklimaat en diversiteit: die 5 kernwaarden schoof het team naar voren. Daarmee kon de pedagogische raad aan de slag: wat begrijpen we er precies onder en hoe zetten we erop in? Iedere richting – van Haarzorg tot Kunst – kreeg een stem in onze pedagogische raad. Zo blijf je vanuit het team vertrekken, worden de waarden concreet en doorstaan ze voortdurend de toets met de klaspraktijk.”
“De pedagogische raad probeerde elke waarde daarna correct te doseren. We dragen al jaren het imago van ‘zorgschool’. We tonen veel begrip en empathie, maar gaat dat soms ten koste van kennis en vaardigheden? Daarnaast kiezen we voor ouderbetrokkenheid, maar waar ligt de onder- en de bovengrens? Een waarde mag geen lege doos zijn. Maar richt er ook niet al je pijlen op, want dan zet ze je andere waarden misschien buitenspel.”
Je school is een bord spaghetti. Trek aan 1 sliert en alles komt in beweging. Lees eerlijke verhalen van schoolteams over de ups-and-downs van hun traject. En pluk 6 adviezen die jouw verandering vorm geven.
Download gratis het e‑book
Mathias Gesquiere:
“Vermijd naast lege dozen ook containerbegrippen als ‘kwaliteit’. Probeer dat scherper te krijgen. Wij kwamen hiertoe: de ontwikkelingen in je vak of sector op de voet volgen.
De wereld staat niet stil, dus verwachten we van onze leraren initiatief om bij te blijven. We geven collega’s zoveel mogelijk kansen om opleidingen te volgen en stimuleren hen om te netwerken met andere scholen of externe partners.”
“Ook met onze leerlingen willen we vooruit: met sterke en uitdagende lessen. Dan trekken ze prima voorbereid naar hun stages en het hoger onderwijs. Zo kleuren we de kernwaarde ‘kwaliteit’ in naar leraren én leerlingen.”
Joris Van Geertruyden, leraar:
“We gingen niet over 1 nacht ijs toen we de doelen formuleerden: we keken kritisch en speelden af en toe advocaat van de duivel. ‘Hoe zullen collega’s onze woorden interpreteren?’ Die aanpak werkt: op de personeelsvergadering konden we een herkenbare en gedragen nieuwe schoolvisie presenteren.”
“‘Blijven groeien’ is vandaag onze overkoepelende baseline. Onze doelen zijn niet in steen gebeiteld. Voortdurend evolueren is de rode draad voor leerlingen, ouders en leraren. Een nieuwe leerling krijgt bij zijn inschrijving een speciaal potlood. Is het helemaal opgebruikt? Dan steek je het stompje in de grond en groeit er een bloem uit.”
Erik Franck, professor UA faculteit Geneeskunde en gezondheidswetenschappen, expertise leiderschap en teamwork:
“Elke organisatie heeft een innerlijk kompas dat 3 lagen telt. De buitenste laag bevat de doelen die je wil bereiken. Het gedrag van de organisatie – structuren, processen, protocollen om die doelen te bereiken, hoe mensen samenwerken – bevindt zich in de middelste laag. De binnenste laag vormt de identiteit van de organisatie. Vragen als ‘Wie zijn we?’, ‘Waar geloven we in?’, ‘Waarom doen we wat we doen?’ bepalen de kernwaarden.”
“Heel wat organisaties vertrekken vanuit doelen om zichzelf een identiteit te geven. Ze vertonen autoritair leiderschap en leggen daarna gewenst gedrag van hun medewerkers vast. Maar uit de motivatietheorie weten we dat organisaties hun werknemers, die de verandering op de vloer moeten waarmaken, beter betrekken van bij de start.”
“Deze school werkte knap van binnen naar buiten. Het team onderzocht de kernwaarde ‘kwaliteit’ en koppelt daar gedrag en doelen aan. Elke leraar krijgt ruimte om die op zijn eigen manier in te vullen: de ene zal kwaliteit leveren door zijn efficiëntie, de andere door zich op details te storten of goede zorg te leveren. Vertrekken vanuit de kwaliteiten van je team maakt je school authentieker.”
© Katoo Peeters
Sarah Vendrig, pedagogisch verantwoordelijke:
“In een veranderingsproces – hoe broodnodig ook – loopt niet alles van een leien dakje. Mensen meetrekken is niet altijd eenvoudig. Als we merken dat iemand aan de zijlijn blijft, nodigen we die uit voor een gesprek. We luisteren naar wat erachter zit: Waarom kijk je de kat uit de boom?’, ‘Wat kunnen wij als school doen opdat jij je beter voelt?’ Samen zoeken we naar mogelijkheden of oplossingen om aansluiting te vinden. Elkaar steunen en helpen is onderdeel van wie we zijn.”
“Onze kernwaarde ‘kwaliteit’ betekent ook dat onze leraren van ons vertrouwen en vrijheid krijgen: zelf hun boeken kiezen, een werkgroep oprichten. Dat hangt nauw samen met de kernwaarde ‘samenwerken’. Door samen met collega’s na te denken, sta je sterker. ‘Probeer maar en evalueer’ hoor je hier dagelijks.”
Mathias Gesquiere: “Sinds de kernwaardenoefening staan we als team nóg dichter bij elkaar. Vroeger was anciënniteit de gouden regel: wie jaren ervaring had, stond vaak voor de ‘makkelijkste’ of oudste klassen. Nu kijken we naar talenten van mensen en proberen we de juiste persoon op de juiste plaats te zetten. Waar ben jij als leraar sterk in? Waar kom jij in onze school helemaal tot je recht? Geen ochtendmens? We proberen er zoveel mogelijk rekening mee te houden.”
“Nieuwe leraren dompelen we bij hun aanvangsbegeleiding onder in ons visieverhaal. We stimuleren hen om te groeien en mee te doen. Als je als leraar een idee hebt om dingen anders aan te pakken of te verbeteren, dan krijg je hier ruimte om dat op tafel te leggen. Past het in onze nieuwe schoolvisie en beleid? Dan kan je hier als leraar veel realiseren.”
Erik Franck, professor UA faculteit Geneeskunde en gezondheidswetenschappen, expertise leiderschap en teamwork:
“Elke leraar heeft dezelfde functie, maar het is geen one size fits all. Kijk als school ook naar talenten en passies van je leraren: naar wat ze goed kunnen én wat ze graag doen. Die combinatie is ideaal. Het geeft mensen energie en laat hen op hun eigen manier bijdragen aan het grotere geheel. Doen mensen dingen graag die ze nog niet goed kunnen, dan vormt dat een ontwikkelkans.”
“Betrek de kritische stemmen in je proces: ze dagen je uit. Met methodieken als Deep democracy en Sociocratie 3.0 geef je zelfs in een grote groep iedereen een stem en creëer je een draagvlak.”
© Katoo Peeters
Mathias Gesquiere: “Een duidelijke en moderne visie lanceert ons voor jaren. Die basis moet je niet elk jaar opnieuw uitvinden. Ze helpt de school om sneller en gerichter keuzes te maken, prioriteiten te bepalen of nieuwe beleidsplannen op te stellen en uit te voeren. Een mooi neveneffect: collega’s zijn enthousiast om mee te stappen in nieuwe projecten omdat de vorige ervaring succesvol was. Het geeft drive aan je school en team.”
Sarah Vendrig: “Na 1 schooljaar is het nog te vroeg om het effect van onze inspanningen te meten. Maar er beweegt wel wat op onze school. In onze visietekst staat ‘elke leerling is maximaal aanwezig’. Als een leerling niet opdaagt, grijpt elke leraar in. We schakelen de leerlingbegeleiding in, ouders worden op de hoogte gebracht, een tuchtplan wordt opgestart. Zo wordt de visie heel concreet voor leraren en leerlingen. Stijgt daarmee de aanwezigheidsgraad? Dat evalueren we binnenkort en we sturen bij als het nodig is.”
“Wat we leerden uit ons traject? Betrek elke medewerker meteen bij het grote verhaal, zo krijg je gedragenheid. Laat daarna een werkgroep de verschillende stappen voorbereiden. Maak die groep niet te groot, 8 collega’s was bij ons perfect. Een mix van diverse persoonlijkheden en karakters. Kritische geesten die alle opleidingen en graden vertegenwoordigen. Die geen praatbarak vormen, maar in oplossingen denken. Communiceer vanuit die groep regelmatig naar alle collega’s om achteraf frustraties te vermijden en zet regelmatig je successen in de kijker.”
Erik Franck, professor UA faculteit Geneeskunde en gezondheidswetenschappen, expertise leiderschap en teamwork:
“First seek to understand and then be understood. Maak eerst connectie met je team(leden): wees zichtbaar, toegankelijk en toon oprechte interesse. Luister en begrijp wat er leeft. Zo creëer je verbondenheid. Pas daarna kan je je team(leden) meenemen in een veranderingsproces.”
“De snelheid van verandering zit in de traagheid van de start.”
Erik Franck
“Start niet in vijfde versnelling. De snelheid van verandering zit in de traagheid van de start. Onderwijs is vaak nog een vrij eenzame job: je staat in je klas en geeft je vak. Iedereen met een eigen aanpak. Maar connecteren met de school en met collega’s is cruciaal om tot kwaliteit te komen. Een gemeenschappelijk doel maakt de verschillen werkbaar. Je ziet elkaars unieke bijdrage, leert van elkaar en voelt extra energie door het team stromen.”
Lees het onderzoek van KdG over duurzaam schoolleiderschap.
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Laat een reactie achter