Commissie van Wijzen: “Leraren en directeurs verdienen meer respect”

Dirk Van Damme, voorzitter van de Commissie: “Om na te denken over een moderne visie op leraar zijn. We stellen al jaren vast dat de job onvoldoende aantrekt en dat directeurs vastlopen op hun personeelsbeleid. Maar het debat rond de lerarenloopbaan draait rondjes. Daarom grepen de minister en de Vlaamse Regering naar een onafhankelijke commissie met 5 directeurs, 5 leraren en 10 experten.” 

Dirk Van Damme: “We willen meer respect voor leraren. Zij hebben geen simpele job, maar vechten soms wel tegen dat beeld. De Commissie van Wijzen ziet leraren en directeurs als professionals die zich permanent ontwikkelen tijdens hun loopbaan, die samenwerken en vertrouwen verdienen. We hebben hoge verwachtingen van leraren en directeurs. Alleen zo kan onderwijs aan aantrekkingskracht winnen. En dan volgt de waardering van buitenaf haast automatisch.” 

Dirk Van Damme: “Dit rapport is geen korf waaruit je je favoriete stukken fruit grijpt en de rest laat verpieteren. We willen de maatregelen op middellange termijn graag samen gerealiseerd zien. Al beseffen we dat de kans op cherry picking bestaat.”

Paul Yperman: “De loonspanning tussen leraren en directeurs verder oprekken is geen grote stap. Het beleid doet al een inspanning, wij vragen om het nog wat verder op te trekken naar minimaal 35%. Dat neemt geen gigantische hap uit het onderwijsbudget. Ook rond de professionalisering van leraren lopen er al initiatieven. Dit rapport borduurt daarop verder en vraagt een keurmerk voor het nascholingsaanbod.” 

Dirk Van Damme: “Ja. De vaste benoeming is een symbooldossier waar de plussen – zekerheid, bescherming, stabiliteit – en minnen – ze benadeelt starters – elkaar redelijk in balans houden. We winnen dus te weinig als we de benoeming naar de prullenmand verwijzen. We snoeien wel in het woud van verlofstelsels en beperken die in de tijd. Ook een benoeming blijft maar 2 jaar geldig als een leraar het onderwijs inruilt voor een andere sector.” 

Dirk Van Damme: “Een reeks maatregelen, zoals leraren affecteren aan een schoolbestuur en werven voor een volledig jaar. Maar ook een inductiejaar. Dat is een strak begeleide overgang waarbij starters competenties op de werkvloer verwerven die ze onvoldoende meekrijgen in de lerarenopleiding. De laatste schakel tussen opleiding en werk.” 

Dirk Van Damme: “We willen graduaatsstudenten naar de basisschool halen als leraar-assistent. Ze worden geen leraar, staan niet alleen voor de klas. Maar ze kunnen wel enkele leerlingen begeleiden nadat ze instructie kregen van de leraar, meehelpen bij verbeterwerk of bij het leerlingvolgsysteem.” 

Paul Yperman: “Directeur en schoolbestuur vormen een tweespan. Ze krijgen autonomie en vertrouwen om samen een modern personeelsbeleid uit te werken. We zetten de functie van directeur breder open. Een pedagogische bekwaamheid is niet altijd nodig. We willen profielen en competenties uit andere sectoren aantrekken.”

Paul Yperman: “Schoolleiders zitten vandaag soms vast in hun job. Terugkeren naar de klas is een verliesscenario. Iedereen wijst achter je rug: die kon het niet. Terwijl dat niet klopt. Mandaten nemen die achterdocht weg. Na 1 of meer leiderschapsmandaten weer lesgeven – zoals in Spanje – is dan geen faalverhaal. Weten dat je een bepaalde termijn hebt, opent misschien ook voor meer mensen de deur naar leiderschap.”  

Dirk Van Damme: “De beleidsruimte die je op school invult, groeit. Dat vertrouwen gecombineerd met minder regelgeving vraagt natuurlijk dat je je outcomes kan verantwoorden naar de overheid, maar ook naar ouders en leerlingen. Daarbij zien we een belangrijke rol voor de inspectie.”