Zo doen zij het
‘Wat heb jij nodig om tot leren te komen?’ Die vraag stelt scholengroep Ankerwijs aan haar 7 schoolteams en aan elke collega. Daarna tekent ze een professionaliseringsaanbod uit in een eigen Academie. Pedagogisch directeur Katharina Piskora: “Leren doen we samen: in een van onze scholen, meteen na 16 u. en nooit op woensdagnamiddag.”
Katharina Piskora, pedagogisch directeur: “Je bent nooit volleerd, vinden we in onze scholengroep. Dat geldt voor iedereen van de 7 basisscholen: van kinderbegeleiders tot directeurs. Tijd en aanbod koelen de leerdrang van collega’s soms een beetje af. Met de trein naar Brussel of een volledige schooldag zonder je klas, niet iedereen staat daarvoor te springen.”
“Maar professionalisering is de motor van goed onderwijs, die mag niet stilvallen. Via onze Ankerwijs Academie nemen we het deels in eigen handen. Zo halen we een aantal praktische obstakels weg. Onze vormingen vinden plaats om de hoek, meteen na school en nooit op woensdagnamiddag. We weten dat leraren die met lesvoorbereidingen of gezinsactiviteiten vullen. Hun hoofden en agenda’s zitten dan vol.”
© Kevin Faingnaert
Katharina Piskora: “Onze eigen vormingen spelen snel én gericht in op wat er leeft bij onze teams. 7 basisscholen op een steenworp van elkaar: natuurlijk komen bepaalde thema’s terug. Denk maar aan het leersteundecreet of de aanvangsbegeleiding. Met onze Academie vullen we snel kennis aan, of denken we na in intervisiegroepen. Samen leren, aansluiten bij concrete hulpvragen en daarna begeleiding tot in de klas: zo tikken we een aantal vinkjes van effectief professionaliseren.”
“De kiem voor onze Academie zaaide onze algemeen directeur 10 jaar geleden. Toen benoemde hij een ASV-leraar tot leerbegeleider en een leraar uit onze bubao-school tot ICT-coördinator om de digitale vaardigheden van leerlingen én collega’s te upgraden. Later groeide uit die 2 insteken een breed pedagogisch programma. Intussen organiseren we per schooljaar 25 vormingen over diverse onderwijsthema’s. Dat alles in een warme, verbindende sfeer. We zijn geen militair trainingskamp.”
Je school is een bord spaghetti. Trek aan 1 sliert en alles komt in beweging. Lees eerlijke verhalen van schoolteams over de ups-and-downs van hun traject. En pluk 6 adviezen die jouw verandering vorm geven.
Download gratis het e‑book
Katharina Piskora: “Ons aanbod mixt vorming op vraag en gestuurde sessies. De Digisprong dwong iedere school tot maatregelen. Daarom liep mediawijsheid 3 jaar lang als een verplicht nummer door ons aanbod. Liever snel door 3 cursusmomenten of verspreid over 3 jaar, dat kiest elke collega zelf. We vragen dat iedereen minstens 2 keer per schooljaar intekent. De directeurs volgen dat op.”
“Geen breekpunt als niet alle leraren die 2 vormingen halen aan de Ankerwijs Academie. We roepen directeurs niet op het matje als een team wat minder vertegenwoordigd is. Er is altijd wel een goede reden. Misschien zitten leraren even op hun tandvlees omdat een collega ziek uitviel. Dan krijgt die zorg prioriteit. Of misschien oordeel je als directeur dat je starters best focussen op klasmanagement met hun mentor.”
“Onze directeurs moeten we niet overtuigen van de waarde van onze leergemeenschap. Soms nodigen ze ons uit om het jaarprogramma toe te lichten. Dat komt helemaal anders binnen dan een infobundel die in de lerarenkamer op tafel ligt of in je mailbox valt. Ze schuiven bovendien wat van hun budget opzij en bepalen mee de agenda. Redenen genoeg om hun leraren te stimuleren.”
Katharina Piskora: “Voor sommige vormingen schakelen we externe experten in: onderzoekers, inspecteurs en pedagogisch begeleiders. Behoorlijk kostelijk voor een school, financieel haalbaar voor een kleine scholengroep. Maar we benutten ook het talent van onze leraren en paramedici. Directeurs kennen hun team, wij ook. We eten onze boterhammen in de lerarenkamers, reserveren lokalen voor intervisie beurtelings in onze scholen of in het Ankerwijshuis. En we lopen vaak gewoon even binnen. Zo zie je veel metier.”
“Een kinesist uit onze buitengewone school werkt al jaren met 1-taak-dozen. In simpele curverboxen stopt ze telkens 1 kleine, afgebakende opdracht op maat van de leerlingen. Daarmee creëert ze een prikkelarm en leerrijk rustmoment. Een meisje met ASS dat in de flow raakt door rekenen, wordt met sommen uitgedaagd. Terwijl een ander kind in diezelfde tijdspanne een rustige motorische opdracht uitvoert.”
“Dit jaar demonstreert ze haar aanpak aan collega’s. Geen gedoe met materiaal en mooie voorbeelden rondsleuren: wie benieuwd is, komt in haar klaslokaal zitten. Collega’s uit onze gewone scholen zien kansen voor hun eigen lessen. Alle 30 zitjes zijn in een mum van tijd ingenomen.”
Katharina Piskora: “2 andere leraren verdiepen zich al jaren in ASS. De school investeert in externe vormingen, maar wil dat ze die inzichten en ervaringen verspreiden. Dat doen deze leraren eerst in hun eigen team. Directeurs en leraren uit de andere scholen pikken die positieve geluiden op en willen meer weten. Dus organiseren we een sessie waarin die 2 collega’s theorie en praktijktips delen. Daarna volgt er eentje voor de begeleiders van de buitenschoolse opvang: ook zij nemen die kinderen onder hun vleugels.”
“Leren van elkaar is ontzettend krachtig. En waarderend: plots merk je hoeveel sterke mensen je aan boord hebt. Maar niet elke leraar neemt graag het woord voor collega’s. Dan zoeken we subtiele oplossingen. Recent presenteerde de ICT-coördinator een vorming over podcasts. Een leraar die ze vrij intensief in de klas gebruikt, zit op een schat aan concrete expertise. De sessie zelf geven, die opdracht liet hij liever passeren. Maar hij kwam met plezier als sidekick vanuit het publiek voorbeelden geven.”
© Kevin Faingnaert
Katharina Piskora: “Naast de klassieke vormingen, organiseren we ook intervisies voor directeurs, zorgco’s, L.O.- en ICT-leraren, vrijwilligers … Kleine groepen die we tijdens de schooluren samenkrijgen, op data die ruim op voorhand vastliggen. Daar delen we successen, maar lassen we ook altijd een leermoment in. Leraren geven de kennis die ze in een externe opleiding sprokkelden handen en voeten. Ze vertalen inzichten naar onze scholen of testen met vakcollega’s een nieuwe werkvorm uit. Feedback is welkom: zit het al goed? Of hoe maken we het nog sterker?”
“Wat iedereen aan die intervisiemomenten waardeert: je voelt dat je het niet alleen moet doen. Directe collega’s in de andere scholen lopen soms ook vast en steken graag de koppen samen voor oplossingen. Dan moet je je nek kunnen uitsteken, zonder dat je kop rolt. Hier kan dat.’
Katharina Piskora: “Als iedereen hetzelfde professionaliseringsaanbod krijgt, levert dat dan 7 identieke scholen op? Helemaal niet. We hoeden ons voor eenheidsworst. Binnen bepaalde grenzen, zoals het algemeen beleidsplan van de scholengroep en de principes van waarderend coachen, mogen – of beter: moeten – onze scholen verschillende accenten leggen en prioriteiten stellen. Die vrijheid is cruciaal: directeurs tekenen samen met hun team de school uit. En er is budget over om nog extern te professionaliseren.”
Binnen bepaalde grenzen mogen – of beter: moeten – onze scholen verschillende accenten leggen en prioriteiten stellen
Katharina Piskora
pedagogisch directeur
“Prima dus als een school alleen de zorgcoördinator afvaardigt naar een vorming over executieve functies en een andere school een groep leraren stuurt om tempo te maken. Prima als een school beslist: dat doen we later, want wij hebben nu specifiek nood aan vorming rond gedragsmanagement.”
“We kijken elke keer mee: welke kennis helpt dat team, welke stappen willen leraren zetten? En kan ik jullie mee begeleiden via de PDCA-cirkel: plan, do, check en act? Of zoeken we een externe specialist om ons te begeleiden? We willen absoluut vermijden dat alles op de schouders van de zorgcoördinator of directeur valt.”
Katharina Piskora: “We zien dat de formele vormingen tientallen binnendeuren openen naar informele leermomenten. Het accent op leren (van elkaar) zit verankerd in onze scholengroep. De deur gesloten houden, kan niet in onze scholen. Dan bouw je voor jezelf een heel kleine wereld en werk je je in de nesten. Onze leraren lopen bij elkaar binnen, stellen hulpvragen aan collega’s en co-teachen zich een weg naar antwoorden.”
“Maar de officiële vormingen van de Ankerwijs Academie openen ook buitendeuren: collega’s van verschillende scholen raken aan de praat tijdens de pauze. Ze wisselen nummers en ideeën uit, vinden elkaar om verder te professionaliseren. Geregeld start daar een collegiale visitatie of mailverkeer met sjablonen en methodieken.”
“Onze vensters gooiden we ook open. Om extra zuurstof binnen te laten, om nog verder naar buiten te kijken. Een scholengroep uit de buurt mag mee aansluiten bij onze vormingen. Die leraren krijgen ons programma midden september, een weekje na onze eigen teams.”
“Ook die contacten monden uit in bezoekjes bij elkaar. Een zorgcoördinator hoort over de speelplaatswerking en nodigt zichzelf uit. Om de band nog te versterken houden we met die dichte buur ook praatcafés voor directeurs. Die stellen er iets voor waar ze trots op zijn. Daarmee oogsten ze erkenning en zaaien ze ideeën.”
Katharina Piskora: “Met wat slimme keuzes, zoals een jaarlijkse Ankerwijsdag en gemeenschappelijke infomomenten voor ouders, lopen onze leraren elkaar geregeld tegen het lijf. De start voor informele leermomenten. Op hetzelfde principe steunt onze inclusiecampus. Daar delen leraren uit gewoon en buitengewoon onderwijs koffie in de lerarenkamer. Maar ook straffere dingen: tips, ervaringen, pedagogische en type-specifieke inzichten.”
“Die campus is de eerste van minstens 3 scholen waar we via het leersteundecreet de mix willen maken. Zo slopen we muren tussen schooltypes, leerlingen en leraren. Leerzaam voor iedereen en we vangen mee de capaciteitsdruk op in het buitengewoon onderwijs.”
Katharina Piskora: “Wat de toekomst nog brengt voor onze Ankerwijs Academie? Ons digitale leerplatform mag zijn kinderschoenen ontgroeien. Je vindt er korte informatieve video’s over basisvaardigheden ICT of praktische info zoals: hoe lever je ziektebriefjes in? Aan die vraag hoeven aanvangsbegeleiders geen tijd te besteden. Die infoclips vullen we de volgende jaren aan met didactische video’s.”
“En we willen in onze scholengroep nog meer de banden aanhalen met andere onderwijspartners. Om te leren van én met elkaar. Scholen, CLB’s en ondersteuningsnetwerken: we zitten met gedeelde leervragen en bezitten complementaire kennis. Alleen vinden we elkaar nog te weinig.”
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Laat een reactie achter