“Een berg aan data maar geen helder zicht”

Lara Roosens: “Op de themalijst die we kregen, sprong onderwijs er voor mij meteen uit. In mijn omgeving werken wel wat mensen in die sector en ik hoor regelmatig hun bezorgdheden. Planlast is er één van. Mogelijkheden om impact te maken dus. Normaal gezien kies je 10 thema’s en een computer haalt er dan at random eentje voor je uit. Dat gaan we niet doen, dacht ik. Ik toonde mijn enthousiasme voor onderwijs en kon zo het systeem omzeilen. Dat zette alvast de toon voor de rest van mijn scriptie: loskomen van de computer.”

Lara Roosens: “Al snel ontdekte ik dat er voor leerlingen veel beweegt binnen software engineering: gamification, STEM, learning analytics, adaptieve leeromgevingen … Leraren zijn op dat vlak nog wat onderbelicht, dus daar zag ik meteen een nood. Ik wilde iets tastbaars ontwerpen voor een groep waar informaticagewijs nog veel meerwaarde te rapen valt. En ik wilde daarbij zo dicht mogelijk bij een marktwaardige tool komen.”

“Binnen mijn afstudeerrichting is het perfect mogelijk bepaalde scripties van a tot z uit te werken vanachter een scherm. Maar gebruiksvriendelijke software ontwikkelen? Zoiets doe je samen. Het is nogal absurd om dure designprocessen te doorlopen met als resultaat een product dat niet voldoet aan de eisen. En toch gebeurt dat regelmatig. Daarom keerde ik bij elke stap met prototypes terug naar een groep leraren die ze met een kritische blik bekeken. Wat onduidelijk was, werd herdacht in een volgende fase.”

Lara Roossens: “Inderdaad. Ik startte met een focusgroep om mijn onderwerp duidelijk te krijgen. Al snel hing de muur vol post-its en zagen we een rode draad: leraren zijn in de eerste plaats geïnteresseerd in de groei van hun leerlingen. Niet onlogisch, natuurlijk. Bovendien monitoren ze die ook nu al. Maar ze hebben vaak zoveel leerlingen onder hun hoede, dat wat ondersteuning welkom is. Ze willen snel kunnen zien waar een leerling staat en op welk vlak extra oefenkansen nodig zijn. Maar ook of geïnvesteerde tijd resulteert in groei.”

Lara Roosens: “Ja, mentaal welzijn bleek ook heel belangrijk. Even boeiend, maar op vlak van privacy dan weer minder evident. Dat was dan ook een terechte opmerking die ik regelmatig kreeg: punten zijn niet de enige graadmeter voor het functioneren van leerlingen. En dat klopt. Het dashboard is niet bedoeld om het buikgevoel van leraren te vervangen. Maar het kan het wel ondersteunen en versnellen.”

Lara Roosens: “Het is een plug-in voor Moodle. De leraar krijgt in die digitale leeromgeving een aparte plek om de voortgang van leerlingen met een paar klikken te analyseren. Zelf geven ze eerst eenvoudig de koppeling tussen de eindtermen en hun taken en toetsen in. Meteen daarna kunnen ze handige tabellen en grafieken bekijken op klas- of leerlingniveau. Zo wordt de energie die ze in die koppeling stoppen – iets wat sowieso van hen wordt verwacht – omgezet in concrete info die voor meer efficiëntie zorgt op lange termijn.”

“Ik zorgde voor verschillende visualisaties zodat leraren kunnen kiezen wat voor hen het makkelijkst werkt. Ze zien hoe de resultaten evolueren ten opzichte van hun tijdsinvestering. De te beperkte opdeling ‘geslaagd’ versus ‘tekort’ probeerde ik daarbij zoveel mogelijk te verlaten. Een leerling die een tekort haalt voor je vak maar die wel vooruitgang boekte bij de laatste evaluaties? Dat is wat je als leraar snel wil zien. Op dat moment al een compliment of schouderklopje kunnen geven, helpt zowel leraar als leerling te focussen op het uiteindelijke doel.”

Lara Roosens: “Klopt. Niet elke leraar voelt zich even veilig. Het is mijn taak als designer om de functionaliteit te bewaken. De hoeveelheid data alsmaar blijven verhogen lijkt mij nutteloos als ze niet correct kan worden geïnterpreteerd. Net daarom heb ik de tool zo laagdrempelig ontworpen. Visualisaties die niet onnodig moeilijk zijn gemaakt, bewijzen zo hun kracht. Leraren koppelen er vlot concrete acties aan en zetten zo hun leerlingen weer beter op weg. En dat laatste is net wat leeft, leerde ik uit de vele gesprekken met leraren.”

“Zo krijg je ook leraren mee die sceptisch zijn over ‘weer iets nieuws’. Met het dashboard speel ik in op een concrete behoefte en haal ik meer uit data die leraren toch al verzamelen. Dat daar tot nu toe weinig mee gebeurt, wordt door sommigen als frustrerend ervaren. Dus net daar bevinden zich kansen.”

Lara Roosens: “Op dit moment niet. AI is een modewoord en het wordt de laatste tijd nogal vlot op zaken geplakt die het eigenlijk niet zijn. Ik maak liever de omgekeerde redenering: wat is het probleem en hoe lossen we het op? En daarom: ga praten met leraren en vraag wat zij nodig hebben. Bovendien: met het dashboard wil ik leraren ondersteunen in het opvolgen van de dagelijkse voortgang van hun leerlingen. Die interpretatie wil ik niet overlaten aan een machine.”

Lara Roosens: “Jammer genoeg niet. De school uit de testfase toonde nochtans veel interesse. Maar het dashboard heeft nog ruimte voor verbetering en extra onderwijskundige body. Die aanpassingen reiken verder dan mijn scriptie. Ik hoop wel dat mijn onderzoek een eerste stap mag zijn in het ontwikkelen van bruikbare, laagdrempelige tools voor leraren.”

Lara Roosens: “Toekomstige werkgevers zijn inderdaad benieuwd naar mijn verhaal. Na een extra masterjaar Management vond ik ondertussen een eerste uitdaging. Geen job waarbij in continu achter een scherm zit, want ik combineer graag mijn soft skills met strategische, technische vaardigheden. Dankzij mijn scriptie weet ik waarom ik nood heb aan beide. Dat zette ik daarom ook letterlijk op mijn cv. Net als het winnen van de Klasseprijs, natuurlijk.”