“Emoties zijn voortdurend aanwezig in je klas”

Maandagvoormiddag. De leerlingen komen na een pauze de klas weer binnen. Meester Olivier staat klaar voor het digitale bord, met daarop een groot, groen monster. De groep heeft amper instructie nodig. Iedereen blijft rechtstaan, maakt het stil en volgt 2 minuten lang de stretchoefeningen die het monster – en de meester – tonen. Daarna volgt nog een minuut dansen en dan start de les, vol focus en gevoelsmonsters.

“Ik zorg voor een veilig klasklimaat waarin mijn leerlingen zich durven laten zien. De bewegingsoefeningen zijn een opstapje. Ik doe bewust – én enthousiast – mee en laat ze zo zien dat de klas veilig is. Om te leren, emoties te tonen, fouten te maken, zichzelf te zijn.”

© Tine Schoemaker

Emoties digitaal monitoren met monsters

“Comfortabel, overdonderd, geïnspireerd, vastberaden, rusteloos … een greep uit de emoties die mijn leerlingen kiezen op hun eigen toestel binnen Microsoft Reflect. Een monster beeldt het gevoel uit en verduidelijkt de betekenis. Ik bepaal als leraar de vragen en timing. Bijvoorbeeld: hoe voel je je net voor of na een moeilijke leestaak? De resultaten zijn een win-win: ik krijg een beeld van mijn klas en zij leren zichzelf beter kennen en inschatten. Dat hun woordenschat rond emoties groeit, is een extra plus.”

Een groep diverse monsters verschijnt – anoniem – op het scherm vooraan. Van groene monsters met medailles tot gele monsters met een sip gezicht. Wie wil iets vertellen? Een jongen wijst ‘zijn monster’ aan en merkt op dat het oranje is, maar wel lacht. Een meisje herkent dan weer een geel monster met de armen gekruist. In haar eigen woorden vertelt ze hoe ze gefrustreerd was tijdens het maken van de taak. Meester Olivier tipt: “Bekijk straks even je resultaten. Wat kan je volgende keer anders doen? Hoe kan ik je helpen?”

“Zo’n reflectiemoment om de emoties digitaal te monitoren duurt vaak niet lang. Maar het wordt wel een gewoonte om even stil te staan bij onszelf. Er is ook telkens een wit monster voor leerlingen die liever niets delen. En ik zal hen nooit verplichten om klassikaal te vertellen. En toch krijgt iedereen dankzij dit systeem een stem. Zo is er een leerling met een moeilijke thuissituatie die ik amper hoor in mijn klas. Als ik na de les zie dat hij de vraag ‘Wat vond je van de zeeklassen?’ beantwoordde met ‘dankbaar’, is dat niet minder dan een kippenvelmoment.”

© Tine Schoemaker

Hardware voor soft skills

“Had je mij 5 jaar geleden verteld dat ik met een digitale tool de emoties van mijn leerlingen zou meten, had ik gezegd dat dat te ver gaat. Het tegendeel blijkt waar. Onze hoofdtaak blijft natuurlijk lesgeven. Maar emoties zijn voortdurend aanwezig in je klas en niet los te koppelen van leren. Daarom vind ik het mijn taak om ook daar gericht mee om te gaan. En dankzij zo’n digitale tool stop je daar niet eens zoveel tijd in.”

“We rollen het systeem nu schoolbreed uit. Tot het vijfde leerjaar werken we met de 5 basisemoties. Vanaf de derde graad wordt de lijst langer. Ook tijdens ons jaarthema rond respect en bij digitale taal- en wiskundetaken komen de monsters aan bod. Dat zorgt voor herkenbaarheid.”

“Als team legden we al een hele weg af. Leraren zijn enorm flexibel, maar zodra aan iets een lader hangt, slaat de onzekerheid sneller toe. Onze 2 basisprincipes zijn daarom: technologie moet ons lesgeven ondersteunen én we bewaken het evenwicht tussen analoog en digitaal leren. Als leraar heb je de touwtjes in handen. Ook gevoeligheden rond privacy zochten we daarom vooraf grondig uit.”

© Tine Schoemaker

Geen psycholoog

”We organiseren nog steeds kindcontacten en klasscreenings: dat blijven momentopnames. Leerlingen kleuren vakjes, maar op de lange termijn kan je daar weinig mee. Er bestaan ook emotieborden met alle namen van je leerlingen. Leuk voor wie praktisch elke keer een lachend mannetje kan ophangen. Maar als het minder met je gaat, zet je dat niet graag zo letterlijk in de spotlights. Onze huidige aanpak omzeilt die zaken: de optelsom van alle momentjes tussendoor geven je in de tool om emoties digitaal te monitoren een veel scherper beeld van je leerling.”   

“Alle emoties mogen er zijn. Niemand is altijd blij, dat proberen we als leraar voor te leven. Maar ook: emoties hebben een tijd en plaats. Leraren kunnen er niet altijd zomaar ruimte voor maken. Ook dat is iets wat we hen leren. Een leraar is bovendien geen therapeut, iets wat voor startende leraren soms een valkuil is. Wel onze taak: emoties ruimte geven in functie van het leren.”

“Leerlingen en ouders weten bovendien dat hun emoties enkel zichtbaar zijn voor de klas- en zorgleraar. In sommige situaties is die voortdurende vinger aan de pols een grote meerwaarde op een multidisciplinair overleg. Ik hoef mijn laptop maar open te doen en we zien in de tool om emoties digitaal te monitoren wat een kind ervaart doorheen de tijd. Zo krijgt de leerling een grotere stem aan de tafel.”