Soorten crisis op school

Scholen worden soms ruw en compleet onverwacht geconfronteerd met een ingrijpende gebeurtenis. Als leerlingen, leraren … betrokken zijn bij zo’n crisis, is de weerslag op het schoolleven erg groot. Wanneer spreken we van een crisis en welke vormen kan die aannemen?

Wat is een crisis?

Een steekpartij, ongeval, voedselvergiftiging … Een crisis kan vele vormen aannemen. Het is een onverwachte gebeurtenis die zo’n impact heeft op leerlingen, leraren, directie … dat ze tijdelijk niet in staat zijn om op een normale manier te functioneren in de klas of op school. De oorzaken van een crisis kunnen binnen (bv. gebrekkige hygiëne in de eetzaal) of buiten de school (bv. blikseminslag) liggen.

Soms is de crisis van korte duur en heeft hij amper gevolgen voor de schoolactiviteiten. Soms is het schokeffect zo groot dat de reguliere werking van de school in haar geheel grondig verstoord wordt. Scholen staan dan voor de moeilijke taak om goed te communiceren en het ‘normale’ schoolleven weer op gang te trekken. Daarnaast moeten ze ook ruimte maken voor het verwerkings- of rouwproces.

3 soorten crisis

1. In de school:

brand met evacuatie en gewonden
aanslag
voedselvergiftiging
zwaar ongeval tijdens de turnles
poging tot zelfdoding
overlijden
diefstal met vandalisme
vermoeden van grensoverschrijdend seksueel gedrag
…

2. Buiten de school met leerlingen of personeel van de school:

In schoolverband: busongeval
- verkrachting
- overlijden tijdens de schoolreis
- …
Niet in schoolverband: zelfmoord of plots overlijden van een leraar of leerling
- aanranding van een leerling
- …

3. Buiten de school met een mogelijke dreiging voor de school:

gasexplosie in naburig bedrijf
overval in de straat
…

Niet elke schokkende gebeurtenis groeit uit tot een crisis

Illustratie van de 3 soorten crisis: in de school, buiten de school met leerlingen of personeel van de school en buiten de school met een mogelijke dreiging voor de school

Sommige gebeurtenissen kan je perfect als school aan: leerlingen, leraren, ouders, ouderraad, directie, schoolbestuur, CLB.
Voor andere heb je je netwerk nodig: politie, Centrum voor Slachtofferhulp, Centrum Algemeen Welzijn, Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, huisartsen …
Bij grote crisissen kondigt de overheid een rampenplan af en neemt ze de coördinatie over: overheid, dorpsgemeenschap, pers, parochie, Rode Kruis, vrijwilligers, ziekenhuizen, burgemeester …

Wat bepaalt de ernst van een crisis?

Verwacht – onverwacht Bv. het verwachte overlijden van een directeur die ernstig ziek was of een plots overlijden
Betrokkenheid (familie of onbekenden) en belang in de school (populariteit, functie) Bv. de moord op een bevriende leerling of een leerling uit een ander leerjaar
Draagkracht van de slachtoffers en de school
Schade Bv. gewonden, doden of materiële schade
Plaats: binnen of buiten de school, in de eigen gemeente … Bv. een school uit de eigen gemeente die instort of een school in een andere provincie
Herkenbaarheid Bv. crisis die je zelf al eens meemaakte of een nieuw incident

Welke risico’s loopt je school?

Plaatsgebonden risico’s (gebouwen, omgeving, de weg van en naar school): brand, explosie, bommelding, inbraak, diefstal, vandalisme, verkeersongeluk, nucleair incident …
Productrisico’s (het concrete onderwijs, de faciliteiten, de organisatie): ongeluk op school, voedselvergiftiging in de keuken …
Financiële risico’s: budgettaire tekorten, schulden, fraude…
Populatierisico’s (personeel, leerlingen en hun ouders): zelfdoding, pesten, racisme, seksueel misbruik, geweldpleging, gezondheid (hepatitis, hersenvliesontsteking…), gijzeling…
Imagorisico’s (reputatie en integriteit): racistische uitspraak of druggebruik van een leraar, schending van privacy…

Ben jij voorbereid op een crisis op school? Denk vooruit en neem in 7 stappen je noodplan onder handen.

Leen Leemans