Waarom je van elke toets slimmer wordt?
Bekijk hier de video en het stappenplan.
Zo doen zij het
Effectief evalueren: “Elke les zit bomvol toetskansen”
Juf Jessica zoekt toetskansen in elke les. Om te kijken waar haar zesdeklassers staan, maar net zo goed om effectief te evalueren. “Ik stop veel tijd in vragen leren stellen. Wie de juiste vraag stelt, kent ook het antwoord. Daar zie je wie de stof echt goed beheerst.”
© Jens Mollenvanger
Jessica Colpaert, VBS De Wante in Schorisse: “De toets als dat ene moment waarop leerlingen bewijzen of ze de leerstof snappen? Zo keek ik vroeger ook naar evaluatie. Nu weet ik: elke les zit bomvol kansen om te toetsen en effectief te evalueren. Ik heb geen berg cijfers nodig om leerlingen correct in te schatten, betrek steeds meer eigen observaties in mijn evaluatie.”
“Dankzij onze directeur, die visie in het team binnenbracht: we maken de lesdoelen altijd zichtbaar op het bord bij de start van de les, in elk leerjaar. Aan het einde van de les duidt elke leerling voor zichzelf aan of het doel bereikt is.”
“Elke toets blijft een zoektocht. Maar als de resultaten tegenvallen, kijk ik eerst naar mijn lesopbouw voor ik de toets in vraag stel. Waren mijn verwachtingen duidelijk? Legde ik het wel goed uit? En bood ik mijn zesdes genoeg oefenkansen tijdens de les?”
Zonder vingers
Jessica Colpaert: “Eigenlijk toets je als leraar voortdurend, vaak zelfs zonder het te beseffen. Oeroud maar razend effectief: cold calling. Ik stel de vraag, geef enkele seconden denktijd en zeg dan pas een naam. Komt het antwoord niet, dan roepen we de hulp in van een klasgenoot en speel ik de bal terug naar de oorspronkelijke leerling: wat heb je gehoord, wat is het juiste antwoord? Kan je dat nog even samenvatten?”
“Omdat elke leerling op elk moment aan bod kan komen, denkt iedereen na over de vraag. Mijn les ging sneller toen ik vooral juiste antwoorden scoorde bij de opgestoken vingers. Maar nu weet ik beter of iedereen mee is. Ook met tools zoals wisbordjes of de placemat-methode. Of dictee per 2: de ene leerling dicteert, de ander schrijft. Daarna wisselen de rollen en verbeteren ze elkaars tekst. Zoveel intensiever dan een klassikale spellingles.”
De juiste vraag
Jessica Colpaert: “Ik investeer veel tijd in vragen leren stellen. Leerlingen bedenken in groepjes toetsvragen, daarna proberen ze elkaars toets op te lossen. Elke W.O.-toets bereiden we zo voor. Hulpmiddel: de studiewijzer waarop staat wat ze moeten kennen en kunnen. Zo slagen leerlingen er beter in om hoofd- en bijzaak te scheiden en peilen ze minder vaak naar onbeduidende details. Wie de juiste vraag stelt, kent ook het antwoord. Daar zie je wie de stof echt goed beheerst.”
“Daarom integreren we vragen leren stellen ook in ons leesproject met het eerste leerjaar. Mijn zesdes lezen een tekst samen met een leerling van het eerste en peilen naar leesbegrip. Natuurlijk beginnen ze heel eenvoudig, ‘hoe heet het meisje in de tekst’. Niet elk kind graaft zomaar dieper of vraagt waarom de papa van het meisje zo’n haast heeft. We vangen dat op met een leidraad om de juiste vragen bij de tekst te stellen. Hopelijk lokken we zo de transfer uit en stellen ze voor de volgende W.O.-toets zelf ook vragen op die peilen naar dieper inzicht.”
© Jens Mollenvanger
Stresstest
Jessica Colpaert: “Of elke vorm van toetsing en effectief evalueren voor stress zorgt? Zeker. Cold calling geeft altijd wat spanning. En bij een Kahoot-quizje begint er steevast eentje ongemakkelijk te wiebelen. Mijn indruk is dat kinderen het steeds lastiger vinden om met die spanning om te gaan. Daarom oefenen we hoe je bewust ademt, hoe je je gedachten onder controle krijgt en emoties kan sturen. En we tonen hoe stress ook positief kan werken, om net dat beetje extra uit de kast te halen.”
“Zo wapenen we hen hopelijk voldoende en slaat die gezonde spanning bij de overstap naar het secundair niet om in prestatiedruk en faalangst. Intussen blijf ik om effectief te evalueren mijn les doorspekken met toetsmomenten, nog los van evaluaties op punten. Zodat ze eraan wennen, en steeds minder stress ervaren bij een toets. En ze – wie weet – nooit meer de vraag stellen die elke leraar haat: ‘Juf, is ’t voor punten?’”
Punten tellen
Jessica Colpaert: “Als ik toetsen verbeter, probeer ik dat efficiënt te doen: soms verbeter ik zelf, soms duid ik fouten enkel aan en verbeteren leerlingen nadien, individueel of in groepjes. Ik noteer of het leerdoel al dan niet bereikt is en geef een cijfer. Slechte cijfers verbloem ik niet. Maar ik leg wel meteen de link met wat eraan voorafging: hoe heb je je voorbereid? Ik zie niets in je studeerschrift? Volstaat het wel om de woordenschat mondeling te oefenen?”
“Vroeger klonk er soms gegniffel als iemand in de klas een fout antwoord gaf. Nu niet meer. Onze mantra: wie leert, maakt fouten. En wie fouten maakt, leert. Als ze een toets terugkrijgen, kijken mijn leerlingen steeds vaker verder dan hun cijfer en gaan ze aan de slag met hun fouten. Zodat ze het bij de volgende toets wel juist hebben. En liggen ze minder wakker van dat halve punt meer of minder.”
“Ook ouders kijken stilaan met een andere bril naar evaluaties, merk ik tijdens oudergesprekken. ‘Goh, niets aan te doen: ik deed het ook altijd slecht voor Frans’, klonk het vroeger soms als hun kind met een minder cijfer thuiskwam. Vandaag zie ik meer en meer hoe ze oprecht geloven in groei. En durven we samen de lat hoog te leggen.”
“Help je leerlingen via toetsing de informatie te verankeren.”
Dominique Sluijsmans
Expert onderwijsontwerp, didactiek en toetsing
“Jessica benut effectieve evaluatietechnieken zoals cold calling om elke leerling maximaal bij de les te betrekken. Haar leerlingen verwerken de leerstof actief tijdens de les omdat Jessica toetsing inzet als didactisch principe.”
“Met werkvormen zoals wisbordjes, of wanneer ze leerlingen zelf toetsvragen laat bedenken. Omdat Jessica bovendien haar leerdoelen bij elke les zichtbaar maakt, zorgt ze ervoor dat haar evaluatie helder en voorspelbaar wordt.”
“Wat je nog kan meenemen naar je eigen lespraktijk? Hoe je de emotionele zelfregulatie van leerlingen kan versterken door ze weerbaar te maken tegen toetsdruk. Hoe je van leerlingen kleine detectives maakt als je ze zélf de fouten in het werk van klasgenoten laat opsporen na een dictee. En hoe je via je leerlingen ook ouders anders kan leren kijken naar toetsing.”
▶︎ Lees het hele interview met Dominique Sluijsmans
Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Laat een reactie achter