“Durf in dialoog gaan met moslimleerlingen”

“Meisjes die in oktober nog een strakke jeans en topje droegen, verschenen na de herfstvakantie opeens in een hijab (gebedskledij die hoofd en borst bedekt). 3 meisjes op dezelfde dag. Het waren niet eens de dikste vriendinnen”, vertelt leerlingbegeleider Chantal Van Hove.

“We steigerden meteen, want in het reglement stond duidelijk ‘geen hoofddoeken in de school’. ‘Ga je misschien trouwen’, vroegen we. ‘Zo kan je toch niet op stage’. We haalden er een islaminspecteur bij die de hele school toesprak. De meisjes voelden zich aangevallen door onze reactie.”

Leerlingenraad zoekt oplossing

Een van de meisjes die plots een hijab droegen, was Farah (16) van de leerlingenraad. Ze besloot voor zichzelf op te komen en zocht samen met de andere meisjes naar een oplossing. De leerlingenraad vroeg om een nieuwe afspraak over de hoofddoek op uitstap. De school reageerde weinig begripvol, maar Farah liet het daar niet bij.

‘Ik begrijp úw reactie niet”, haalde Farah uit naar leerlingbegeleider Van Hove. “Ik zit in de leerlingenraad, ik kom in andere kledij binnen en het enige wat jullie vragen is of ik uitgehuwelijkt word, of dit mijn vrije keuze is. Wat voor vragen stellen jullie eigenlijk?’”

“Ik zie ze nog altijd binnenkomen op mijn bureau, huilend”, herinnert Van Hove zich. “Ze vroeg zich af of ze ineens een andere Farah was. Ik antwoordde: ‘Jij bent geen andere Farah, jij bent mijn Farah van de leerlingenraad.’”

Farah somde de vragen op die alle leraren haar hadden gesteld. “We stelden die vragen uit bezorgdheid”, legt Van Hove uit. “De leerling zelf heeft een proces doorgemaakt van 2 jaar, en wij moeten op 2 seconden reageren. Dan maak je soms fouten.”

De Koran voor dummies

Om leerlingenbegeleider Van Hove hun waarden en normen te leren kennen, gaven de meisjes haar een boekje: ‘Wij zijn moslims’, voor ongelovigen. “Het was geen boekje dat me wilde overtuigen, maar eerder een inleidend boekje, de Koran voor dummies, zeg maar.”

“Dat was een heel mooi moment”, zegt Van Hove. “De leerlingen zetten zich af tegen het extremisme waar ze niet achter stonden. Maar ze toonden er ook mee dat ze het gevoel hadden terecht te kunnen op school. En het opende een mogelijkheid tot debat. Ik kon rustig zeggen: ‘De waarden en normen in dat boekje, staan ook in mijn ‘vocabulaire’. Die verschillen niet veel van de waarden en normen van élke mens.”

School voelt weer als thuis

De meisjes praatten lang en veel met de leraren. Met resultaat: voortaan mochten ze hun hoofddoek opzetten bij een uitstap tijdens de schooluren. Van Hove: “Toegeven aan de islam? Integendeel. We hebben die meisjes zo terug in hun jeansbroek gekregen. Mogelijk voelden ze zich gewoon erkend. Het is die open en eerlijke houding die hen interesseert, het in gesprek gaan: ‘Ik snap je niet, leg mij eens uit waarom je dat doet …’”

Chantal Van Hove: “Vaak reageren we uit onwetendheid, uit angst. Meestal schieten we dan in een repressieve kramp. We laten ze verantwoording afleggen, we straffen, we keuren af. We vergeten te luisteren, in debat of dialoog te gaan. Vaak ook omdat we vrezen dat we dat debat niet aankunnen. Maar net daar ligt onze pedagogische taak.”

“In onze school hebben we sinds kort die omslag duidelijk gemaakt: van een meer repressieve cultuur naar een meer open cultuur. Leerlingen helpen om hun verantwoordelijkheid te nemen, om te vertrekken vanuit wat ze wel goed kunnen, hun talenten (wat kan je goed, waar kan jij je toekomst mee uitbouwen).”

Farah en haar vriendinnen voelen zich weer thuis op school. “Als je iets wilt zeggen, moet je dat gewoon doen. Leraren knikken niet zomaar ja, ze zoeken ook echt een oplossing.”

*De school uit deze reportage veranderde intussen van naam en heet voortaan Stedelijk Lyceum Expo Antwerpen.