Nieuwe school starten: goed gek?

Een nieuwe school starten? Goed gek! Waarom en hoe doe je dat in hemelsnaam? Secundaire school De Studio sprong en blikt terug op het eerste schooljaar.

Geen examenstress in De Studio in Oostende. De eerstejaars werken relaxed aan een project of oefeningen wiskunde en Frans onder begeleiding van leraren Kristof en Lore. “Leraren werken hier standaard met co-teaching, keuzewerktijd, projecten en kringen”, steekt directeur Lodewijck Jonckheere van wal.

Nieuwe school starten met een droom

Directeur Lodewijck: “In de gangen van de twee Oostendse lagere methodescholen droomden ouders en leerlingen al langer van een vervolg in het secundair. We hadden moeite met de cultuurverandering bij de overstap. In 2013 vergaderden we voor het eerst en beslisten we: we starten een nieuwe school!”

De studio - Oostende width= — “Vakken als Nederlands, geschiedenis en aardrijkskunde zitten verwerkt in projecten.”

Visie gebaseerd op onderzoek

Een kerngroep timmerde daarna hard aan een visie. “Ons blad papier stond meteen vol met meer dan 20 punten. Die indikken vroeg veel tijd. Het werd snel duidelijk dat traditionele schoolstructuren ons doel niet konden dienen. Al zijn die vaak herkenbaar en efficiënt. We hebben dus alles losgelaten en hebben het onderwijsonderzoek van vandaag als uitgangspunt genomen.”

Nieuwe school starten: geen administratieve heksentoer

“Als nieuwe school moet je je vasthechten aan een onderwijsnet of koepel. De overlap tussen onze visie en het pedagogisch project van het GO! bleek het grootst. Ons verhaal werd er positief onthaald. Meer nog, we kregen onmiddellijk kansen: een gebouw, opstartbudget en uren voor een halftijdse coördinator om alles inhoudelijk voor te bereiden. Hun vertrouwen en ondersteuning bij al het papierwerk waren zeker een succesfactor in ons verhaal.”

Bottom-up groeien

Welke factoren deden de opstart van De Studio nog slagen? “Deze school is bottom-up gegroeid vanuit ouders met een enorme drive. Ze vormen nog altijd ons bestuur. We stopten ook veel energie in de rekrutering van leraren. Resultaat: een dreamteam van vijf super gemotiveerde en flexibele mensen. Samen vertaalden we onze heldere en eenvoudige visie naar beleid rond bijvoorbeeld evaluatie en sancties.”

Nieuwe school starten: kastvakjes per leerling

Kringen, keuzewerktijd en projecten

De Studio is geen school die iets innovatiefs probeert in de marge van een klassiek lessenrooster. Nee, veel van wat vandaag traditioneel is, gooien ze overboord. “We starten de dag met een kring. Dan debatteren we bijvoorbeeld over gsm-gebruik. Zo komen leerlingen tot regels die niet op verzet stuiten.”

“Vakken als Nederlands, geschiedenis en aardrijkskunde bestaan niet op zich, maar zitten verwerkt in projecten. Wiskunde, Frans en Engels geven we wel nog in aparte lesblokken om de kennis op regelmatige tijdstippen te onderhouden en te automatiseren. We kennen leerplangestuurde, maar ook vrije projecten. Leerlingen komen dan zelf met een onderwerp aan. Zo koos een leerling als project Duits leren.”

“En er is de keuzewerktijd. In die wekelijkse lesblokken verwerken de leerlingen zelfstandig opdrachten voor het projectwerk, Frans, wiskunde … We schipperen constant tussen leraar- en leerlinggestuurd werken.”

**Directeur Lodewijck:** “Het vastebenoemingssysteem is een nadeel: plots kunnen mensen starten die helemaal geen affiniteit met de school hebben.”

Moeilijke hordes

De Studio nam al heel wat hordes. Tegen welke botst de nieuwe school nu nog? “De leerplannen zijn opgesteld voor een klassieke vakkenstructuur met lessen van 50 minuten. Vakdoorbrekend werken vergt daardoor heel veel energie van leraren. Ze moeten constant in het oog houden welk leerdoel voor welk vak al aan bod kwam en welk niet.”

Het hele vastebenoemingssysteem ziet Lodewijck ook liever anders: “Op 1 september kunnen er plots mensen deze school binnenkomen die helemaal geen affiniteit met De Studio hebben. We zijn te beperkt in het gericht voeren van een personeelsbeleid.”

Nieuw team

Was beginnen met een schone lei nu de gemakkelijkste manier om innovatief aan de slag te gaan? “Als je pioniert, heb je niks om op terug te vallen. Maar je bent ook vrijer om een nieuw concept te creëren. Bestaande structuren oplappen tot een wezenlijke vernieuwing, blijkt vaak moeilijk. Want je moet ook je team meekrijgen. Met een nieuw team starten is dan uiteraard comfortabel.”

In 4 stappen naar een nieuwe school

Ook een nieuwe school starten? Hoe begin je eraan?

Start met een pedagogisch project. Die basis geeft richting aan alle volgende stappen. Wat is je visie op leren, onderwijs en opvoeding? Hoe zie je de maatschappelijke opdracht van de school, de rol van leerlingen, ouders en leraren? Hoe wil je de onderwijsdoelen realiseren?
Zoek antwoorden samen met andere mensen. Samen vormen jullie een vzw die als schoolbestuur de school opstart. Een kwalitatieve locatie vinden is vaak de grootste struikelblok. Er bestaan regels over de afstand tot andere scholen die je moet bewaren.
Maak een businessplan. Het financieel beheer is een hele kluif voor een startend schoolbestuur. Je eerste subsidies krijg je bijvoorbeeld pas in januari. Bedenk hoe je het eerste halfjaar overbrugt.
Erkenning door de Vlaamse overheid op zak. Belangrijk! Alleen zo kan je erkende getuigschriften en diploma’s uitreiken. De onderwijsinspectie controleert daarvoor bijvoorbeeld de bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne. En ook je visietekst, schooltaal en leermiddelen worden tegen het licht gehouden. Er zijn ook regels over het minimumaantal leerlingen en afstand tot andere scholen. Je school werkt samen met een CLB en je moet je houden aan bepaalde onderwijstijden en vakantieperiodes.

Veerle Vanbuel