Vlaanderen
Klasse.be

Specialist

“Leraar is een heftig beroep”

  • 13 december 2021
  • 4 minuten lezen

“Leraren worden niet alleen als professional aangesproken, maar ook als mens. Mentaal moet je het allemaal maar managen. Tegelijk halen leraren daar hun drive en voldoening uit.” Onderwijspedagoog Geert Kelchtermans (KU Leuven) over die flinterdunne lijn, maatschappelijke waardering voor de job en de niet zo vlakke loopbaan.

Geert Kelchtermans - onderwijsexpert KU Leuven
Geert Kelchtermans – onderwijsexpert KU Leuven: “Bij leraren vallen de persoon en de professional dicht bij elkaar.”

Bij een leraar hangen de persoon en de job heel erg samen, schijnbaar sterker dan in andere beroepsgroepen?

Geert Kelchtermans: “Bij leraren kan je wie ze zijn als mens en als technische professional veel moeilijker scheiden van elkaar dan bijvoorbeeld bij een boekhouder. Als ik als leraar een leerling aanspreek omdat hij zijn huiswerk niet gemaakt heeft, ga ik met hem in gesprek om te kijken wat er scheelt of om straf te geven. Daar zit een professionele doelstelling achter. Maar de manier waarop ik het aanpak, dat ben ik. Als je je communicatie- en sociale vaardigheden te technisch toepast, werken ze niet.”

“De beroepsvoldoening van leraren ligt in de resultaten van leerlingen, maar ook in het relationele. De eerstejaars secundair die met hun kerstrapport binnenspringen in hun lagere school, maken de dag van die leraren goed. Die relaties hebben natuurlijk 2 kanten, want ze kunnen ook een bron zijn van frustratie, burn-out, klachten … Het relationele is fundamenteel, maar valt nauwelijks technisch te controleren of te sturen.

“Je hebt er weinig vat op of je leerlingen je leuk vinden en of het klikt tussen jullie. Daarom vind ik leraar een heftig beroep. Leraren worden niet alleen technisch professioneel aangesproken, maar ook als mens. Mentaal en emotioneel moet je het toch allemaal maar managen. Tegelijkertijd halen leraren daar hun drive en voldoening uit en moet je hen dat niet afnemen.”

Mentaal en emotioneel moet je het toch allemaal maar managen

Geert Kelchtermans

Een zware job, maar de maatschappij ziet het niet?

Geert Kelchtermans: “Door leraar te worden, krijg je geen maatschappelijk prestige meer. Geen brede waardering voor de beroepsgroep in elk geval. Want als je praat met ouders over de leraren van hun kinderen of leraren hoort over hun contact met ouders, krijg je een ander beeld. Dan hoor je vaak wel waardering en vertrouwen.”

“Dat de job van leraar door het gebrek aan maatschappelijke status een negatieve keuze wordt, baart me meer zorgen. Of dat mensen met de juiste capaciteiten niet meer voor de klas willen staan. Want als het je plan B is, hou je dit beroep niet vol. Je moet echt wel gelukkig worden van met kinderen werken en met hen resultaten boeken. Tegen je goesting in het onderwijs staan, is puur masochisme. Daar is de job te zwaar voor.”

“Leraren voelen vandaag veel druk om zich te verdedigen over hun job en didactische aanpak. Daar is niets mis mee. Elke professional moet daartoe bereid zijn. Alleen ligt het antwoord op de vraag ‘wat is de juiste aanpak’ in onderwijs en opvoeding niet vast. Daar zit de ‘structurele kwetsbaarheid’ van je job als leraar. Je moet voortdurend kinderen en situaties inschatten, keuzes maken en handelen. Zonder ooit zeker te zijn dat je het juiste doet. Je zal je dus altijd moeten verantwoorden en dat is makkelijk noch comfortabel.”

We onderschatten schromelijk wat ‘jezelf breed kunnen inzetten’ doet voor je motivatie en beroepsvoldoening

Geert Kelchtermans

‘Als je ambitie hebt, word je geen leraar’. Klopt dat nog?

Geert Kelchtermans: “De loopbaan van leraren is minder vlak dan we denken. Als iemand snel benoemd is in een school en daar zijn hele loopbaan blijft, lijkt dat erg vlak en weinig ambitieus. Maar als je wat doorvraagt, krijg je een heel ander beeld. De leraar basisonderwijs vertelt dan dat hij na 12 jaar een andere klas gevraagd heeft aan de directeur. Om eens met oudere kinderen te werken.”

“We zien ambitie te eng als opklimmen in je carrière, verticale promotie. Maar in onderwijs heb je horizontale promotie, waarbij leraren tijdelijk andere verantwoordelijkheden opnemen. De nieuwe leerlijn voor moedertaal uitwerken, een werkgroep aansturen, mentor zijn voor studenten uit de lerarenopleiding of jonge collega’s.”

“Bovendien kunnen leraren op school allerlei kanten van hun persoon botvieren. Toneel spelen, fietstochten organiseren in de vakantie, iets creatiefs uitwerken. Het stopt niet bij je vakinhoud of didactiek. Ook zo ervaar je reliëf in je loopbaan en maak je als leraar het verschil voor je leerlingen, breder dan je vak. Geweldig toch? We onderschatten schromelijk wat ‘jezelf breed kunnen inzetten’ doet voor je motivatie en beroepsvoldoening. En in andere jobs, mogelijk met meer prestige en hoger salaris, is die ruimte er niet. Het doet me begrijpen waarom veel mensen nog altijd voor onderwijs kiezen.”


Logo Lesgeven is alles geven

Met de campagne “Lesgeven is alles geven” wil Onderwijs Vlaanderen het imago van het lerarenberoep verbeteren, nieuwe mensen warm maken voor de job en alle huidige leraren waarderen.

Lesgeven is een bewonderenswaardige job. Het is elke dag het beste van jezelf geven om het beste te halen uit je leerlingen. Het is testen geven en getest worden. Het is kansen geven, een toekomst geven. Kortom, lesgeven is alles geven.

Leen Leemans

Voeg dit artikel toe aan je bewaarde artikels

Log in om te bewaren


L

L Vandepaer

17 juni 2018

Na 32 jaar in het onderwijs kan ik alleen maar zeggen, dit alles gebeurd in de ideale wereld. Maar daar zijn we in Vlaanderen nog steeds niet.

Reageren
V

Veerle

17 juni 2018

Interessant artikel.
Ik vraag me in verband met de vlakke loopbaan wel al heel lang af waarom de professionele groei in de diepte (verschillende competentieniveaus van het lesgeven zelf) zo onzichtbaar blijven? Dat vind ik pas boeiend aan een job in het onderwijs. Je persoonlijkheid uiten in het organiseren van fietstochten kan je immers ook buiten je job.

Reageren
T

Tom Debraekeleer

28 december 2022

Er is niets mis met horizontale promotie, maar het totaal gebrek aan verticale promotie kan je er ook niet mee goedpraten. Beiden zijn nodig. Een leerkracht die zich bijvoorbeeld nooit bijschoolt verdient vandaag exact evenveel als een leerkracht die zich elk jaar bijschoolt. Om maar iets te noemen. Zelf ben ik na 24 jaar voor de klas naar het hoger onderwijs en de pedagogische begeleiding overgestapt. Het enige wat het secundair me nog te bieden had was nog 20 van hetzelfde aan quasi hetzelfde loon. Dat zag ik niet zitten. Veel (ex)collega's komen vroeg of laat ook op dat kantelpunt terecht. Ik zou de nood aan verticale promotie niet minimaliseren, eerlijk gezegd .. Je verliest er veel waardevolle en gemotiveerde leerkrachten mee....

Reageren

Laat een reactie achter