Kleuterklas zonder strafstoel of beloningsstickers

Hanne Janssens: “Vroeger vond ik dat ik de baas was en dat mijn kleuters moesten luisteren en doen wat ik zeg. Anders kregen ze straf. Dat is de ‘oude’ autoriteit. Ik ga nu op zoek naar het waarom van ongewenst of storend gedrag. En vooral wat kan ik doen om dat gedrag te beïnvloeden? Ik kijk meer naar zichzelf en naar welk effect mijn gedrag heeft op de kinderen. Ik ben zeker niet minder streng dan vroeger, maar pak het op een andere manier aan nu: rustiger en duidelijker.”

Hanne Janssens: “Ik gebruik geen strafstoel meer, maar een stopstoel. Op de speelplaats wordt dat een stopstip. In plaats van een kind te straffen omdat het iets van een ander stuk heeft gemaakt, laat ik het tot rust komen. Als de kleuter gekalmeerd is, ga ik er rustig mee praten: waarom werd hij zo boos en hoe kunnen we het goedmaken?”

Hanne Janssens: “Ik neem de tijd om het waarom van ongewenst gedrag te achterhalen. Als een kleuter een toren omver duwt en daardoor hoogoplopende ruzie ontstaat, laat ik iedereen eerst rustig worden. Dan probeer ik de 2 kanten van het verhaal te achterhalen en laat de kinderen vertellen. Wat is er gebeurd? Hoe komt het dat de toren stuk is?”

Hanne Janssens: “Ik negeer vaak ongewenst gedrag en benadruk liever het gewenste gedrag van andere kinderen. Bijvoorbeeld: als iedereen in de kring moet zitten en er lopen er nog 5 rond, riep ik vroeger: ‘Iedereen zitten!’ Nu zeg ik: ‘Kijk eens hoe die en die al flink in de kring zitten. Super!’ Resultaat: die 5 kinderen zitten veel sneller in de kring.”

Hanne Janssens: “Vermijd dat een ruzie escaleert. Eerst moet iedereen – ook de juf – kalmeren. Dan pas kan je het probleem vastpakken en erover praten. Als je zelf niet rustig bent, vererger je de situatie. Zo heb ik onlangs een kindje gewoon rustig bij de arm gepakt en naar de stopstoel gebracht. ‘Ik ben nu te boos. Ik ben erg geschrokken. Straks praten we hierover.’ Ik heb alle kindjes aan het werk gezet en dan op ooghoogte met het kind gaan praten. Gebruik ik-boodschappen en vertel gerust wat storend gedrag met jóu doet.”

Hanne Janssens: “Op de speelplaats hebben we 4 regels, in de klas ook 4 en in de gang 2. Dat kunnen kinderen onthouden. Maak ze visueel met foto’s of pictogrammen en hang ze op. Zo kan je er altijd naar verwijzen. Vroeger had elke collega zijn eigen regels of manier van straffen op de speelplaats. Nu laten we de kinderen eerst rustig worden op de rode stopstip en daarna nemen we het kind mee naar de affiche met de regels en doen we een babbeltje.”

Hanne Janssens: “De methodiek van de Nieuwe Autoriteit pas je samen toe: met collega’s, leerlingen én ouders. Zeker bij agressief gedrag moet je als team de neuzen in dezelfde richting hebben: dit tolereren wij niet. Ik hoop dat we in de toekomst in elke kleuterklas van onze school dezelfde klasregels hebben. Durf ook aan een collega of je directeur toe te geven dat je het soms niet meer weet. Zo kan je samen een probleem aanpakken.”

Hanne Janssens: “Heel de methode lijkt simpel, maar dat is ze niet. De grootste valkuil is consequent zijn. Op maandag lukt dat me goed, maar tegen vrijdag, als ik moe ben of slecht geslapen heb, is dat moeilijker. Soms flap ik er op zo een moment een straf uit die ik niet kan waarmaken. Dreigen dat een kind niet mee naar de zoo mag de dag nadien omdat die niet stopt met babbelen, is niet echt realistisch maar wel menselijk, niet?”