Programmeren in de klas voor dummies

Lies: “Veel leraren denken: mijn leerlingen weten meer over programmeren dan ik. Zeker vanaf het vierde leerjaar kan je leerlingen in je klas hebben met wat programmeerervaring. Als leraar heb je dan schrik om door de mand te vallen.”

Toon: “Let wel op met leerlingen inschakelen als hulpje. Sommige kinderen zijn een goede coach, maar vaak lossen ze het probleem gewoon op voor hun klasgenoot zonder dat die iets bijleert. Bij CoderDojo, programmeerclubs voor kinderen, leren we de kinderen om hun vraag eerst aan 3 andere kinderen te stellen en dan pas aan de coach. Je kan ook polsen of een ouder of grootouder kan helpen in de klas. Klop eens aan bij een organisatie zoals We Go STEM of Dwengo voor tips en materiaal. Of spring eens binnen bij een CoderDojo sessie voor een praatje met de coaches.”

Toon: “Dat moet helemaal niet. Er moeten heel wat ICT-jobs ingevuld, maar dat vind ik niet per se een reden om te leren programmeren op school. Je leert er vooral probleemoplossend en onderzoekend door denken en hoe je een probleem in stukjes verdeelt. Computationeel denken heet dat. Dat kan ook op andere manieren, maar programmeren hoort wel bij de tijdsgeest. Ik ken weinig kinderen die niet enthousiast zijn als ze hun eigen game kunnen maken.”

Lies: “Of het nu gitaar spelen is of graag met computers bezig zijn. Als je iets boeiend vindt, pak je dat mee naar je klas. Zelf een metronoom, een naampjestrekker voor kerstcadeaus of een rekenmachine kunnen maken, vind ik gewoon leuk. Je spreekt je eigen talenten en die van kinderen aan.”

Lies: “Weinig of geen computers hebben, kan zelfs een voordeel zijn! Ik heb liever 6 dan 20 computers of tablets in mijn klas. Met minder materiaal zet je leerlingen automatisch samen aan een toestel. En krijg je een pak minder vragen die je in je eentje moet beantwoorden. Want ze helpen elkaar.”

Toon: “Je kan bewust 2 leerlingen voor 1 computer of tablet zetten voor pair programming. Daarbij bedient afwisselend ‘de piloot’ het toetsenbord en is de andere de ‘navigator’.”

Lies: “Het internet werkt ook niet altijd even goed op school, maar ook dat is geen excuus. Wist je dat je zelfs zonder computers of unplugged aan de slag kan? Met kaartjes en spelletjes kunnen kinderen heel wat leren over hoe een computer informatie opslaat of wat cryptografie is. Je verdeelt bijvoorbeeld de klas in in 2 groepen, en elke groep nog eens in 2. Die moeten een tekening overbrengen zonder te praten. Dan bedenken de leerlingen zelf een systeem en afspraken: de tekening in vakjes of lijnen indelen bijvoorbeeld. Zo ontdekken ze dat er verschillende manieren zijn met elk voor- en nadelen. Sommige unplugged opdrachten kunnen zelfs al met kleuters.”

Lies: “Natuurlijk kan je niet onvoorbereid voor de klas verschijnen. Het vraagt een inspanning om de basics van programmeren te leren. Als je totaal niet geïnteresseerd of gemotiveerd bent, moet je er niet aan beginnen. Dan is het inderdaad niets voor jou.”

Lies: “In de lagere school instructies of lesmateriaal in het Engels gebruiken, kan inderdaad echt niet. Maar bij Scratch bijvoorbeeld is alles in het Nederlands. En je vindt heel wat lesmateriaal in het Nederlands. Dat is echt geen probleem.”

Toon: “Op een meer gevorderd niveau kan je wel niet om het Engels heen. Kinderen die al wat verder staan en hun eerste stappen zetten in een echte programmeertaal zoals Python en Javascript, moeten om kunnen gaan met eenvoudig Engels.”

Lies: “Sommige leerlingen gaan al jaren naar een CoderDojo programmeerclub buiten de schooluren terwijl voor sommige leerlingen de eerste stapjes in programmeren echt heel moeilijk zijn. Die spreidstand kan lastig zijn.”

Toon: “Programmeren wordt snel een oefening in abstract denken. Sommige kinderen zijn daar nog niet klaar voor, of vinden het maar niks. Ze willen wel een game maken, maar hebben niet de motivatie om 2 uren te zoeken naar hoe je je mannetje in je game kan laten springen.”

Lies: “Leerlingen die het niet zo gemakkelijk vinden, laat ik een heel eenvoudige oefening doen. Ik geef ze unplugged oefeningen met kaartjes of zet ze met 2 aan 1 computer of tablet. De leerlingen met veel ervaring geef ik een project uit een boek of mogen zelf een idee uitwerken. Ook in Scratch kan je meer ingewikkelde dingen maken.”