Taalstimulerende activiteiten voor kleuters én ouders

In basisschool Klavertje Vier organiseren de kleuterleraren niet ‘zomaar’ een wekelijks openklasmoment. Samen met Centrum voor Basiseducatie Ligo Brusselleer werken ze aan taalvaardigheid, de band tussen ouder en kind én het contact tussen ouder en leraar. 3 vliegen in 1 klap dus.

Basisschool Klavertje Vier is het kleurrijke hart van het Brusselse Maximiliaanpark. ’s Ochtends tegen half 9 verzamelen er kinderen in alle tinten. En op donderdagen nemen niet alleen zij, maar ook hun ouders de trap naar de klassen van juf Bo, juf Sarah en juf Hilde.

“Kom, papa!” Kelyjah neemt haar vader bij de hand. Die neemt wat onwennig plaats op een kleuterkrukje. Zijn knieën steken boven de tafel uit.“C’est ma première visite.” Geen probleem, Kelyjah en haar vriendin Gaëlle leggen wel uit hoe het hier werkt.

taalstimulerende activiteiten: Kelyjah en haar vriendin Gaëlle verwelkomen papa in de kleuterklas — **Kelyjah** en haar vriendin **Gaëlle** verwelkomen papa in de kleuterklas: “C’est ma première visite.”

De ouders zijn niet zomaar op klasbezoek. ‘Welkom in de Klas’ is een project van Ligo Brusselleer, een Centrum voor Basiseducatie. Het is gebaseerd op de methodiek ‘Thuis in Taal’ van Martine van der Pluijm (Hogeschool Rotterdam). Ouders doen wekelijks een korte taalstimulerende activiteit met hun kind. Een zoekprent, een kleurplaat, samen een popje wassen …

De activiteit sluit aan bij het klasthema en is toegankelijk voor álle ouders, geletterde en laaggeletterde. Ouders mogen wel thuistaal gebruiken. Het doel is niet Nederlands oefenen, maar een rijk taalaanbod creëren. De leraren staan daarbij model: ze gaan de klas rond en tonen ouders wat de bedoeling is.

Boerderijdieren dobbelen

“Welkom, papa’s en mama’s, bienvenue”, groet Rein, die vanuit Ligo Brusselleer de openklasmomenten mee begeleidt. “Vandaag hebben we een spel over -” “De boerderij!” roept Achraf enthousiast. “Inderdaad”, glimlacht Rein naar de kleuter. “En wat heb ik hier? C’est quoi?” “Een dobbelsteen!”

Stap voor stap, in een mix van Nederlands, Frans en gebaren, overloopt Rein de opdracht. Elk groepje heeft een dobbelsteen en een blad met boerderijdieren. Die dieren moeten ze bedekken met 6 kleine papiertjes in verschillende kleuren. Op die papiertjes staan stippen: 1, 2, 3 … zoals de ogen van een dobbelsteen. Ouder en kind dobbelen om beurten. Welk dier zit er onder het bijbehorende papiertje verstopt?

Achraf rolt met de dobbensteen. “Vier!” “Quelle couleur?” vraagt zijn vader, Mostapha. “Groen!” “Et quel animal?” “Een konijn, un lapin. Nu jij, papa.”

Memory, wat is dat?

Mostapha ging zelf naar school in Spanje. Hij kent meer Frans dan Nederlands. “De onderwijsmethoden die de juffen hier gebruiken, zijn nieuw voor mij. Memory kende ik bijvoorbeeld nog niet. Het is niet moeilijk, als je ziet hoe het moet. Maar zou Achraf dit pakket zonder veel uitleg mee naar huis krijgen, dan wist ik niet wat ik ermee moest. Waarschijnlijk liet ik hem dan alleen de dieren benoemen, omdat ik de rest niet begreep.”

Taalstimulerende activiteiten: papa Mostapha — **Mostapha:** “De onderwijsmethoden die de juffen hier gebruiken, zijn nieuw voor mij. Memory kende ik bijvoorbeeld nog niet.”

“We gaan er vaak van uit dat elke ouder weet wat memory of een legpuzzel is”, knikt Rein. Niet dus. Ook knutselopdrachten zijn lastig voor laaggeletterde ouders. “We hadden ooit zo’n dobbelsteen die je zelf in elkaar moet zetten, met knip- en vouwlijnen. Sommige ouders begonnen te knippen op de stippellijn.”

Knippen is sowieso een uitdaging. Wie nooit leerde schrijven en daardoor onvoldoende fijne motoriek heeft ontwikkeld, doet soms wel 10 minuten over een figuurtje. “Een serieuze tijdsinvestering om al dat knipwerk voor te bereiden”, vindt juf Bo. “Gelukkig neemt Rein die last van onze schouders.”

Meer dan een taalbad

‘Welkom in de Klas’ stimuleert niet alleen taalvaardigheid. Ook het contact tussen ouders en leraren is beter. “Vroeger zag ik juf Bo alleen op het oudercontact”, vertelt Mostapha. “Wilde ik iets vragen, dan moest dat via de computer. Moeilijk. Nu stap ik gewoon op haar af.”

Ook de extra quality time met hun kind vinden ouders fijn. “Fijn, even tijd voor mijn zoon”, zegt Malia die daarnet bellend de klas binnenkwam. Inmiddels is haar smartphone in haar handtas verdwenen. “Door het werk komt het daar thuis niet altijd van.”

Zara herkent dat. “Normaal ben ik nu al aan het werk, maar ik kan op donderdagen iets later beginnen.” Omdat niet alle werkgevers zo flexibel zijn, zijn ook grootouders, ooms, tantes en buren welkom in de klas. En kinderen zonder begeleider? Die sluiten spontaan aan bij een ander groepje.

Taalstimulerende activiteiten: Rein Brusseleer — **Rein (Ligo Brusselleer):** “Na het welkomstmoment trek ik ouders aan hun mouw: ‘Blijf je nog even voor de taalles?'”

“Omdat ‘Welkom in de Klas’ een heel schooljaar duurt, zien we elke ouder wel een keer”, weet Rein. “De gemiddelde opkomst per activiteit is 50 à 75%. Herhaling werkt: elke week dezelfde tijd en plaats.”

“Wat ook helpt, is dat juf Hilde alle ouders op de speelplaats verzamelt”, vult Bo aan. “Dat is een extra geheugensteuntje en zo kunnen wij in alle rust het lokaal klaarzetten. In het begin kwam ik net van de trein gespurt en druppelden de eerste ouders al binnen.”

Opstapje naar een certificaat

De samenwerking tussen Klavertje Vier en Ligo Brusselleer stopt niet bij de openklasmomenten. Zoals veel grootstedelijke basisscholen biedt de school ook een intensievere cursus aan voor laaggeletterde ouders. Daar staan Nederlands oefenen en integreren in het schoolleven centraal: hoe verloopt een oudercontact, hoe begeleid ik huiswerk …

Ouders die dat willen, kunnen daarvoor 2 keer 2 uur per week terecht bij Rein. “Een van die momenten sluit direct aan op ‘Welkom in de Klas’. Zo kan ik ouders aan hun mouw trekken: heb je tijd? Blijf je dan nog even?”

Tijdens die langere bijeenkomsten groeit de vertrouwensband en vinden ouders gemakkelijker de weg naar een Centrum voor Basiseducatie, voor een cursus Nederlands met certificaat.

Meer info over geletterdheid vind je op de website van Onderwijs en Vorming. Wil jij als school met dit thema aan de slag? Het spel ‘Tijd voor geletterdheid’, ontwikkeld voor de Week van de Geletterdheid, helpt je op weg. Je vindt het op KlasCement, samen met andere inspirerende tools rond geletterdheid.