Specialist
Personal coaching voor directeurs taboe?
“Personal coaching helpt je niet alleen als het slecht met je gaat”, zegt Pieter Sprangers, ex-schooldirecteur en onderwijsdesigner bij Domo De Refontiro. Hij coacht directeurs die willen groeien “Wie via personal coaching zijn school beter wil maken, is een meerwaardezoeker.”
Pieter Sprangers: “Personal coaching is heel normaal in andere sectoren. Je hebt als CEO meer dan 50 mensen onder je en wil beter worden in je job. Dus stap je in een lerend netwerk, volg je personal coaching. Niemand kijkt daarvan op. Geen enkele werknemer denkt: wat een zwakke leider zwaait de plak in ons bedrijf! Maar in onderwijs ligt het wel nog moeilijk.”
© Katoo Peeters
Hoe merkte je dat personal coaching bij directeurs een taboe is?
Pieter Sprangers: “Ik vraag directeurs altijd: ‘Weten je naaste collega’s van deze coaching?’ Heel vaak is het antwoord: nee. De enige die op de hoogte is, is de schoolbestuurder, als die de coaching financiert. Soms betalen schooldirecteurs hun coachingstraject zelfs uit eigen middelen.”
“Personal coaching is in vele hoofden jammer genoeg gelinkt aan disfunctioneren. Alsof coaching alleen nuttig is als er met jou niks aan te vangen valt. Nochtans zijn onze directeurs meerwaardezoekers. Ze zoeken ondersteuning op maat. Een coach gidst ze, daagt hen uit tot nieuwe stappen, helpt hen om nieuwe competenties te ontwikkelen. Dat is een positief verhaal, toch? Iedereen heeft recht op ondersteuning.”
Het schoolbestuur evalueert vaak de directeur. Da’s geen ideale situatie om tegelijkertijd ook coach te spelen
Pieter Sprangers
Onderwijsdesigner
“Directeurs geven die steun aan teams van zelfs meer dan 100 mensen. Dag in dag uit zijn ze in de weer: van menu’s vouwen voor de eetdag tot vergaderingen leiden. Maar ze kunnen niet antwoorden op die ene confronterende vraag: ‘Wie ondersteunt jou?’ Als je die stelt, wordt het eerst heel stil. Daarna volgt er af en toe aarzelend: ‘Ik heb een sterk schoolbestuur achter me, en mijn partner thuis.’”
Kan het schoolbestuur directeurs niet coachen?
Pieter Sprangers: “Dat hangt af van de samenstelling van je schoolbestuur. Vaak zetelen daar gemotiveerde actieve senioren of ervaren ex-schooldirecteurs. Competentie te koop.”
“Maar wat als je moet werken met een afwezig bestuur? Of een bestuur dat alleen tijd maakt voor juridische, infrastructurele of financiële dossiers? Nog erger: zelfs vandaag nog zijn er schoolbesturen waar de directeur moet wachten op de gang tot hij of zij binnen geroepen wordt, of alleen de nota’s mag nemen van de vergadering.”
“Bovendien: een schoolbestuur is vaak de evaluator van de directeur. Dat krijg je moeilijk gecombineerd met veilige coaching. Een externe personal coach slaagt daar meestal beter in.”
Met welke coachingsvragen komen directeurs aankloppen?
Pieter Sprangers: “Ze willen leren ingrijpen op ongepast gedrag bij collega’s, bemiddelen bij conflicten, hun tijd efficiënt gebruiken of hun beleid strategischer uittekenen. En uitzoeken hoe ze kunnen focussen op hun roeping: beter leiding geven aan hun team en werken aan hun onderwijskundige kernpraktijk.”
Hoe ziet een coachingstraject eruit?
Pieter Sprangers: “Coaching start met 1 of 2 intakemomenten. Dan toetsen coach en directeur af of er een klik is. Het is zinloos om mensen aan het lijntje te houden. Je start beter niet op als een directeur tegen zijn zin komt – verplicht door het schoolbestuur – of zich niet goed voelt bij je begeleiding.”
“Als coach vraag je tijdens sessies door, noteer je alles en geef je feedback en feedforward. Coachingsgesprekken zijn nooit vrijblijvend. Een directeur krijgt huiswerk mee. Vermijd je al lang een moeilijk gesprek met een leraar? Binnen de week ga je dat gesprek wél aan met inzichten en tips uit de coachingsessies.”
“1 sessie volstaat nooit, meestal kloppen coaches af op een zevental gesprekken om een groeidoel te bereiken. Sommige directeurs stoppen na dat kantelpunt, andere blijven in de coaching of verlagen de frequentie van 1 keer per maand naar 1 keer om de 3 maanden, bijvoorbeeld.”
© Katoo Peeters
Welke coachingstechnieken helpen om directeurs nieuwe inzichten te geven?
Pieter Sprangers: “Je kan een voorval van de voorbije week bespreken of aan rollenspel doen. Een mooi moment tijdens 100-dagen viering of een collega die grof reageerde zonder dat jij ingreep. Het is heel belangrijk om vanuit die persoonlijke cases te vertrekken.”
“Coach en directeur zoeken samen naar het antwoord op de vraag: Welke acties die jij onderneemt op school doen er écht toe? Dan ontdekken ze dat ze 80 procent van de tijd bezig bent met zaken die er niet toe doen of waar ze geen impact op hebben.”
Door een teveel aan operationele taken, slepen directeurs zich van vakantie naar vakantie. Ze komen te weinig toe aan hun core-business
Pieter Sprangers
Onderwijsdesigner
“Met scenario-mapping kan je directeurs ook tot nieuwe inzichten brengen. Dan blijft je als coach doorvragen tot er 5 groeiscenario’s op tafel liggen. Die toetsen directeurs dan af bij collega’s: zijn ze zinvol, haalbaar en aantrekkelijk? Ze krijgen ook tools mee. Die doen hen nadenken over hun leiderschapsstijl of zelfsturing.”
Kan je directeurs coachen naar gedragsverandering als ze op hun tandvlees zitten?
Pieter Sprangers: “Slechts moeizaam. Daarom monitort een coach hoe vitaal zijn coachee is, werkt aan zijn of haar energiepeil. Door een teveel aan operationele taken en lange schooldagen gaten dichtrijden, sleept een pak directeurs zich van vakantie naar vakantie. Ze komen te weinig toe aan hun core-business: onderwijsontwikkeling ondersteunen en mogelijk maken.”
Hoe pak je dat gebrek aan vitaliteit aan?
Pieter Sprangers: “Coach en directeur sporen eerst samen energieverslinders op. Heel vaak is dat pover timemanagement. ‘Ik doe dat wel snel tussendoor.’ Fout.”
“Nog toppers: planlast en organisatie. Of directeurs die zich vastbijten in lastige leraren en hun persoonlijkheid willen veranderen. Lukt je nooit. Maar aan 1 procent van je team verlies je dan liters energie en het knaagt ten onrechte aan het vertrouwen in je eigen competentie.”
Het punt is: hoe kan je voor je leraren zorgen als je niet goed voor jezelf zorgt?
Pieter Sprangers
Onderwijsdesigner
“Wat helpt: tijd inbouwen voor boeken, of netwerken zoals LinkedIn, waar directeurs interessante nieuwe ideeën oppikken. Spreken met collega’s of leidinggevenden in het bedrijfsleven. En bewegen. Veel directeurs hebben een verstoord vrijetijdsleven, hun hobby’s schieten erbij in.”
“Als coach help je hen een patroon opbouwen waardoor ze opnieuw meer genieten van het groen en de buitenlucht. Wandelcoaching werkt helend.”
“Dat geldt ook voor spirituele zingeving. Dat klinkt wollig maar is het niet. Sommige directeurs vullen dat religieus in. Ik ken directeurs die 4 keer per jaar samenkomen met een oude pater. Ze onderzoeken dan bijvoorbeeld wat barmhartigheid kan betekenen voor hun school. Anderen zitten in meditatiegroepen of yogagroepen. Het punt is: hoe kan je voor je leraren zorgen als je niet goed voor jezelf zorgt?”
“Directeurs zijn soms blind voor systeemfouten zoals te veel vergaderen, en blijven hangen in routines. Als kapitein op de brug willen ze aanwezig zijn op alle vergaderingen. Probeer dan dit experiment: per 3 geplande vergaderingen bezoek jij er 1. Dat werkt ook. Directeurs hebben zoveel verantwoordelijkheidszin.”
“Soms vragen ze me: ‘Mag ik als directeur een halve dag in de week van thuis werken of is dat een slecht signaal naar mijn team?’ Doen!”
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Maggy Favyts
13 oktober 2020Ook al ben ik er van overtuigd dat je als directie dergelijke begeleiding goed kan gebruiken, blijft toch de noodzaak aan meer ondersteuning op school. Ik heb het dan meer bepaald over het BaO. Laat ons de berekening voor het ondersteunend personeel van het SO doortrekken naar het BaO en de directies zullen al heel wat meer tijd kunnen vrij maken voor hun "core-business".
Laat een reactie achter