Op tocht met je klas door Verbeke Foundation in Kemzeke

*Dit artikel werd gemaakt in de coronatijd. Het kan daarom beelden met mondmasker of maatregelen bevatten die vandaag niet meer van toepassing zijn.

Verbeke = verbeelding en vrij denken

Vóór aankomst doen de houten olifanten langs de autosnelweg onze verbeelding al knetteren. De opschriften ‘Tout-part’ en ‘Nulle-part’ wijzen bij de containers aan de ingang de weg naar de kunstenhal. “Zet je zintuigen op scherp”, zegt onze begeesterde gids Karin. In de enorme buiten- en binnensite Verbeke Foundation met bio art, eco art en landschapskunst, is er plaats voor verbeelding en vrij denken.

Tous des artistes

“Onze leerlingen doen hier inspiratie op voor het vak Artistieke Opvoeding. Tegelijk vroegen we de rondleiding in het Frans te volgen en laten we de leerlingen er achteraf een Franse recensie over schrijven.” De twee Annen slaan twee vliegen in één klap. “C’est quoi, l’art?” vraagt gids Karin.

Een kunstenaar is iemand die iets goed kan. “Wat kunnen jullie goed”, vraagt ze. “Le foot”, “tekenen, dessiner”, “slapen”… Dat laatste zal in dit museum niet snel gebeuren! Want Karin nodigt ons uit te kijken naar kleuren, te voelen en zelfs te ruiken aan materialen. “Vind je iets interessant of saai, lelijk of mooi? Te vatten of onbegrijpelijk? Wat je over kunst zegt, is altijd correct.” Vanuit de centrale hal gaan we langs gangen met opgestelde kunstwerken naar “het meest controversiële gedeelte van de expo: de bio art”, aldus Karin.

De dode draad

Dood en leven lopen als een rode draad door het museum. We zien Ghanese doodskisten in alle kleuren en vormen, een volière met papegaai en een reeks binnenstebuiten gekeerde koeienmagen. “Waaraan doen ze je denken? Als je het niet ziet, kijk dan flou.” We laten onze fantasie werken. “Het lijkt wel versteend, of een hoofd”, horen we Lennert denken.

‘Please come and enjoy beautiful Aleppo’ titelt een foto van de Syrische stad die kunstenaarsduo STARTEL bewerkte met lijm om er zelfgekweekte vliegen op los te laten. De vliegen laten, net als de bombardementen, nauwelijks iets van de stad over.

Niet voor gevoelige ogen: dode vogels, ongeboren foetussen en een mensenvinger werden gekoppeld aan een pc die energiepulsen opvangt en omzet naar digitale schilderijen. “Wat is dood als het toch nog energie bevat?” Tijdens de pauze gaan we gauw nóg eens kijken.

Kunst is ingenieu(r)s werk

Zijn kennis van aerodynamica, berekeningen en magnetisme leidden ingenieur-kunstenaar Panamarenko tot de creatie van ruimteschip ‘Bing of the Ferro Lusto’. Ook zijn ‘vliegtuig’, de ‘Bernoulli 1’, vindt Ferre interessant lesmateriaal. “Wat houdt die Wet van Bernoulli in?” Karin focust onze aandacht op de netten rond de propellers. “Om vogels te beschermen?” blijkt een goed antwoord op de waarom-vraag. De technische vragen zetten we alvast in de agenda voor de lessen STE(A)M.

Alles uit de kast

850 dieren kijken ons aan in ‘De Rechtbank’. Voor de expo van Mark Dions werk ‘The Accused’ haalde eigenaar Geert Verbeke alle opgezette dieren en verzamelingen uit zijn kast. De natuur zorgt voor ons, maar zorgen wij ook voor haar? “Werden de dieren gedood voor deze werken?” vraagt een leerling geschrokken. Karin stelt ons gerust.

Wat als?

Van de dieren stappen we naar de expo Natura Naturata. “Wat doet een plant als ik ze omkeer? Of een wilgentak als ik ‘m neerleg?” De tak die Sjoerd Buisman in een knoop legde, groeide verder. Net als de pompoen die hij een broeksriem aandeed. Zijn foto’s, metalen en bronzen werken zijn het resultaat van natuurexperimenten.

“Wel jammer dat we met kinderen op stap zijn!” lachen de juffen als we voorbij een muur bekleed met honderden flesjes Palm-bier naar een grote serre stappen.

Kleien mallen van babyolifant Kai Mook, beton van de Berlijnse muur, reusachtige kippeneieren uit mondgeblazen Venetiaans glas. Kunstenaars zoals Koen Vanmechelen experimenteren niet enkel met kippenrassen maar ook met materialen.

“Ceci est un arbre”, lacht Karin terwijl ze wijst naar ‘La Trinité’, een omgekeerde boom met 3 stammen. “‘Les conservateurs des arbres flamands’ zijn de kunstenaars die verschillende bomen tot monument hebben verheven. De Siciliaanse olijfboom die een brand trotseerde: “Is dat een monument?” Geen antwoord, maar de grote slang uit gerecycleerd hout nodigt uit tot een spontane groepsfoto! “Mevrouw, dat kunnen we maken voor onze tuin!” Inspiratie voor hun techniek-project: check! “We maakten ook banken uit palletten. Zotte dingen krijgen bij ons wel een plaats”, aldus An, die de leerlingen vraagt het financiële plaatje te onderzoeken.

© Katrijn Van Giel

Tussen fantasie en aanklacht

Massa’s bedrukt papier inspireerden kunstenaar Denmark in de jaren 70 om er nieuwe 3-dimensionale werken van te maken. Boeken verscheurd en opnieuw geassembleerd, noveenkaarsen gevuld met bedrukte vellen, knip- en plakwerk in alle vormen en kleuren leren ons het verschil tussen assemblage en collage. “Wat erg!” De collage van een geknielde naakte vrouw die aan een ketting wordt gehouden door een rijke man hakt erin bij Hanneke.

An haakt haar in, en we volgen door de serre naar de tuin, over een brugje naar een bevreemdend huisje aan de vijver. Een goede les in Frans en biologie, zo blijkt. “Waar zou jij het liefst overnachten? In de CASANUS, de BLOP of de campingflat?” Slapen in een endeldarm?! Ties is onder de indruk: “Dat huisje – het ei – met enkel een bed, kraantje en douche, doet je nadenken over alles wat wij ‘normaal’ vinden.”

Een levende constructie uit 70-jarige gevlochten wilgentakken neemt telkens nieuwe vormen aan. “Dat is dus ook de bedoeling van onze wilgenhut op school!” lacht An. Een schip uit verzameld afval schreeuwt ‘De oceaan is geen vuilbak’. Verderop geurt het naar vergankelijkheid door de verweerde rubberen beeldhouwmallen van paarden. We passeren menhirs van gepolijste bakstenen, staan in een kathedraal uit gestapelde kapla-blokken en lopen over de autosnelweg. “Da’s keigevaarlijk!” schrikt Femke, tot we bij de ‘Archiefkast van de autowegen’ en de strook beton met straatlantaarn komen. Dit is conceptuele kunst. “Het concept is belangrijker dan de kunst’, citeert Ferre. Applaus!

Tous des artistes

“Ik teken graag.” Lennert knipt en plakt een weefpatroon op de postkaart in de collageworkshop. “Alsof het uit de boekskes komt!” zegt begeleidend kunstenaar Kathelijne Carrein. Abigail, Renske, Birthe, Femke en Hannefloor delen wat zeker zal bijblijven van deze dag: “Te veel om op te noemen”, “De fotocollages, beelden en dieren”. Ondertussen knutsel ik gretig mee met lijmstiften, scharen, stiften en materialen. Uit tijdschriften knippen we beelden die we tot een enveloppe vouwen. En uit een grabbelton pikken we een kaartje dat we beplakken met tekst en foto’s. We zijn even ‘Mail Artists’. “Aan wie verstuur jij je kaart straks?” Hannefloor schreef een brief aan zichzelf. “Over een jaartje lees ik die. Ik hoop dat mijn broer dan nog thuis woont.” Verbeke Foundation bekleeft en beklijft!

Verwacht het onverwachte als je in deze wondere wereld van kunst, wetenschap, en cultuur binnenstapt. Wedden dat je terugkomt?

© Katrijn Van Giel

Over Verbeke Foundation – Kemzeke

Verbeke Foundation is een vrijplaats voor kunstenaars met grote museumhal en een tuin waar je door kunstinstallaties wandelt.

• Verbeke Foundation – Westakker 1 – 9190 Kemzeke
• 2 euro korting op de toegangsprijs. Je betaalt 10 euro met je Lerarenkaart in plaats van 12 euro
• Voor je klas kan je een aangepaste rondleiding boeken. Wij volgden – op vraag van de school- een Franstalige rondleiding met Nederlandstalige gids, gevolgd door de ‘Mail Art’-workshop. De rondleiding en workshop namen elk ongeveer 2 uur in beslag.
• Er is binnen een bar met kleine snacks en drankjes, buiten een groot terras met banken om te picknicken
• Gratis busvervoer met dynamoOPWEG.