Haal meer uit de KOALA-taalscreening

© Katoo Peeters

“Ik denk dat we na 3 jaar mogen zeggen dat het antwoord op die vragen positief is. En dat we met een peiling naar de schoolse luistervaardigheid uitstekend kunnen detecteren welke kinderen extra taalondersteuning nodig hebben. Maar het werk is allesbehalve af.”

“Natuurlijk zijn er verschillen: in de ene school is elke kleuter talig voldoende sterk, in de andere haalt 30% van de 5-jarigen de lat niet. Thuistaal, geboortemaand en het opleidingsniveau van de ouders hebben een invloed. Als school kan je de resultaten ook met die bril bekijken om te weten hoe je het doet in vergelijking met scholen met een gelijkaardige doelgroep.”

“De KOALA-taalscreening is dus een nuttig instrument om info over je schoolwerking te verzamelen. Data over kleuteronderwijs zijn immers schaars. Belangrijk dus dat we de afname zorgvuldig blijven doen. Ik hoor geruststellende geluiden uit het veld: leraren bewaken dat kleuters de opdrachten afleggen wanneer ze er klaar voor zijn. Niet na een conflict op de speelplaats, en niet alles op één dag.”  

 “Scholen maken ook goed gebruik van de kans om te spreiden tussen begin oktober en eind november. Dat is belangrijk om verschillen in ontwikkeling zo goed mogelijk uit te vlakken. In de ontwikkeling van een kind telt elke week. En dus kan je oudere kleuters al begin oktober screenen, en stel je de afname voor de jongsten van de klas maar beter uit naar november.”

“Sinds vorig schooljaar kan je de taalscreening bij kleuters ook digitaal afnemen. De eerste keer vraagt dat wat meer logistieke voorbereiding. Maar omdat de resultaten automatisch verwerkt worden, win je tijd. En de kleuters vinden die tablets geen hinderpaal. Terugkerend geluid trouwens: dankzij de kindvriendelijke aanpak van de scholen ervaren kinderen weinig druk tijdens de testmomenten en reageren ze enthousiast.” 

“Leraren bereiden hun kleuters ongetwijfeld met de beste bedoelingen doelgericht voor, ze willen elke kind dezelfde kansen geven. Als toetsontwikkelaar moeten we er natuurlijk over waken dat we de rol van ’teaching to the test’ zoveel mogelijk uitschakelen. Maar tegelijk wil ik ook op het doel van KOALA wijzen: we willen samen detecteren welke kleuters onze ondersteuning écht nodig hebben.”

“We kunnen er niet omheen dat de KOALA-taalscreening een inspanning vraagt van scholen. Scholen die het nut ervan in vraag stellen, hebben vaak leerlingen die bijna uitsluitend groen scoren. Logisch dat ze zich afvragen waarom ze al die moeite doen voor een nietszeggende ‘goed zo’. Toch is het ook voor die scholen belangrijk om te blijven monitoren of elke kleuter voldoende taalvaardig is.”

“Ik hoop dat we op termijn een iets meer adaptieve screening kunnen ontwikkelen die uitdagender of eenvoudiger wordt naargelang de antwoorden van het kind. Over die grote groep van 85% ‘groene’ leerlingen weten we nu erg weinig. Welk kind scoort erg sterk, wie bleef maar nipt uit de oranje zone, wie ontwikkelt zich gemiddeld? Die informatie zou voor leraren erg waardevol zijn om hun klaswerking te differentiëren en elk kind uit te dagen.”

“Flikkerlichtjes bij oranje, alarmbellen bij rood: de screening vertelt je duidelijk met welke kleuter je aan de slag moet. De uitdaging is om je niet blind te staren op het traject dat je uitstippelt voor dat ene kind in je derde kleuterklas. Want taalscreening bij kleuters vertelt je vooral iets over de jaren die aan dat testmoment voorafgingen.” 

“Hou de bespreking van de resultaten dus niet binnen het kringetje van directeur, zorgco en leraar van de derde kleuterklas. Kijk ook breder. Wat zagen je collega’s de jaren voordien? Welk beeld van het kind puzzelen we bij elkaar op basis van onze eigen observaties en de resultaten?”  

“Trap ook niet in de valkuil om oplossingen enkel op maat van je ‘oranje’ en ‘rode’ kleuters te zoeken. Een taalbewuste aanpak is goed voor elke kleuter. En de ‘groene’ kleuters in je klas zijn vaak deel van de oplossing. Als je interactie met talig sterke kinderen in de hand werkt bij opdrachten en vrije momenten, steken ze veel van elkaar op.”