Hoe verhoog je de veerkracht van je leerlingen?

Een slechte toets? Doorweekt na een fietstocht? Ruzie thuis? De ene leerling zet er zich snel over, de andere ziet een onoverkomelijk probleem. “De context en wie ze zijn bepalen hun veerkracht,” zegt Daan Gielen van Gezond Leven. “Op de context heb je vaak geen impact, op je leerlingen wél.”

Daan Gielen, stafmedewerker mentaal welbevinden bij Gezond Leven: “Het gezin of land waarin je geboren bent, je genen, het weer: je welbevinden of geluk hangt voor een groot stuk af van factoren die je niet zelf onder controle hebt. Maar gelukkig is er ook een aanzienlijk stuk dat je zelf in handen kan nemen. Met, weliswaar, hulp en ondersteuning van anderen wanneer nodig.”

Hoe ‘maak’ je je geluk?

Daan: “Gezond Leven ontwikkelde hiervoor de geluksdriehoek. Die bestaat uit 3 bouwblokken: jezelf kunnen zijn, je goed voelen en goed omringd zijn. Door regelmatig aandacht te besteden aan die 3 bouwblokken, kom je al een heel eind.”

“Toch zijn er ook veel bedreigingen. De driehoek steunt daarom visueel op een bol, het symbool voor alles wat ons uit balans brengt. Af en toe uit balans zijn is niet erg; perfect geluk bestaat niet. Maar als de bol te groot wordt, dreigt je driehoek om te kantelen, en je welbevinden te kelderen. Het is belangrijk om om te leren gaan met de bollen die op je pad komen.”

“Dat doe je door aan je veerkracht te sleutelen. Hoe veerkrachtig je bent, bepaalt hoe snel je van veranderingen, tegenslagen en stress herstelt, hoe snel je terug opveert. Inzetten op veerkracht heeft ook een tweede voordeel: hoe veerkrachtiger je wordt, hoe groter je buffer tegen toekomstige moeilijkheden, tegenslagen en stress. Tegenslagen zijn dus niet enkel kommer en kwel. Wie er goed mee leert omgaan, traint zichzelf voor toekomstige pech. Én leert vertrouwen op zichzelf: ‘Wat er ook gebeurt, ik kan het aan.’”

Hoe sleutel je aan veerkracht?

Daan: “Door de 3 veerkrachtvaardigheden – emotie- en stressregulatie, flexibiliteit en omgaan met tegenslagen – te oefenen. Dat kan zowel in de school als thuis. Let wel: oefeningen alleen zijn niet zaligmakend. Soms maken mensen iets heel heftigs mee of loopt hun emmer over door de zoveelste tegenslag, waardoor terugveren (tijdelijk) niet lukt.”

“Dan is extra ondersteuning in de vorm van verhoogde zorg op school noodzakelijk. Bovendien zijn sommige contexten zélf een bron van continue stress, waardoor ze de individuele veerkracht ondermijnen. Een veerkracht-bevorderende context is dus ontzettend belangrijk.”

Veerkrachtoefeningen

Leer je leerlingen focussen op het positieve. Bijvoorbeeld door hen een positief dagboek te laten bijhouden waarin ze elke dag minstens 1 positieve, grappige of sterke gebeurtenis noteren. Of vraag hen klassikaal naar 3 dingen waar ze trots op zijn.
Bedenk samen met je leerlingen een ‘anti-opgeef-letterwoord’ om zichzelf of elkaar moed in te spreken op moeilijke momenten.
Geef je leerlingen autonomie. Waarom hun niet de leiding geven op het oudercontact? Of help hen zelfstandig zijn met structuurkaarten.
Verhoog de betrokkenheid van je leerlingen met deze 9 ideeën van de Scholierenkoepel.

Op naar een veerkrachtbevorderende context

Zet in op een warm schoolklimaat met deze 8 tips.
Geef perfectionisme geen munitie: schrijf taakgerichte feedback, nuanceer voldoende en durf ook zelf fouten maken.
Fleur je klas op met een positieve gedachteslinger of fouten-maken-mag-poster.
Verlaag stress met bewegingstussendoortjes.

Kant-en-klaar materiaal

Ga aan de slag met een van de lespakketten van Gezond Leven, voor lager en secundair onderwijs.
Begeleid je leerlingen secundair naar een stevigere eigenwaarde met de gratis Take Off-lespakketten.
Grasduin in de database van Happy Snacks. Je vindt er tal van geluksinterventies die je als leraar kan inzetten om tussendoor aan welzijn te werken.
Zijn je leerlingen tussen 12 en 16 jaar? Dan kan je hen thuis de veerkrachttest van NokNok aanraden. Die gaat na hoe veerkrachtig ze zijn en genereert oefeningen op maat, zoals ‘nee leren zeggen’ en een persoonlijk plan voor moeilijke momenten leren opstellen.
Ook op NokNok: thema’s en vragen die door het hoofd van tieners spoken. Telkens met tips en/of oefeningen om ermee om te gaan.

Ook jouw veerkracht kan onder druk komen te staan. Waak over je welbevinden en dat van je collega’s met dit pauzekaartje of door naar geluksdriehoek.be te surfen.

Tine Jellasics