Kritisch denken: help je leerlingen 4 manipulatietechnieken herkennen

Iedereen durft wel eens iets te verbloemen, in te spelen op emoties of de zaken simpeler voor te stellen dan ze zijn. “Maar we krijgen ook vaak bewust misleidende en zelfs foute informatie”, zegt specialist radicalisering Emilie Le Roi in deze video. “Kritisch denken begint met manipulatietechnieken leren herkennen en je afvragen met welke intentie iemand ze toepast.”

Lees verder onder de video.

Achter heel wat communicatieboodschappen zitten een of meer van deze propaganda- of manipulatietechnieken. Help jij je leerlingen ze te identificeren?

1. De feiten vereenvoudigen

Een eerste techniek is de feiten te eenvoudig voorstellen. Een complexe situatie wordt dan gereduceerd tot een simpel verhaal. Nuance en feiten die de boodschap vertroebelen, worden weggelaten.

2. Inspelen op noden

Een tweede techniek speelt in op de noden, behoeften en hoop van mensen. Reclamemakers zijn hier goed in: een pil om snel gewicht te verliezen. Of een investering waarmee je snel rijk wordt.

3. Inspelen op emoties

Emoties zijn een sterke hefboom om mensen te overtuigen en daar maakt deze derde techniek handig gebruik van. Denk maar aan campagnes of slogans die inspelen op angst, schuldgevoel of boosheid.

4. Een zondebok aanwijzen

Een laatste techniek geeft een ander de schuld van alles wat slecht gaat. Met deze techniek worden kampen gecreëerd en wij-zij-denken aangewakkerd.

Meer over de invloed van internet en sociale media op je leerlingen: beluister de podcast Clash in de klas (of via je podcast-app), een coproductie van het Hannah Arendt Instituut, Knack, het Vlaams Vredesinstituut, het Wij-Zij netwerk en GO!-onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap.

Robin De Vries