Zo surfen je bso-leerlingen met een kritische blik

Sarah Jooken: “We vinden het belangrijk dat leerlingen gefundeerd leren argumenteren. Daarvoor gebruikt onze vakwerkgroep PAV de SEXI-methode. De S staat voor Statement of mening, de EX voor EXplain en de I voor Illustrate. Die methode pas je toe op om het even welke stelling.”

“Neem nu de uitspraak ‘Het openbaar vervoer moet gratis zijn’. Je Statement begint doorgaans met ‘ik’, bijvoorbeeld ‘Ik ben het niet eens met die stelling’. In Explain leg je uit waarom. Dat kan hier beginnen met: ‘Omdat het te duur is voor de maatschappij.’ In de Illustrate-fase onderbouwen ze hun mening met bronnen en data: cijfers, bewijzen, krantenartikels, citaten … Hier wordt dat dan: ‘In meer dan 20 Europese steden blijkt dat gratis openbaar vervoer voor problemen zorgt’.”

“We passen SEXI toe vanaf de tweede graad. Je merkt dat onze leerlingen elk jaar beter leren argumenteren. In het zevende jaar staan ze zo ver, dat ze zelf tegenargumenten op hun eigen mening formuleren. Zo leren ze niet alleen rekening te houden met andere perspectieven, maar ook hun eigen mening te nuanceren.”

“Onze leerlingen hebben het ook vaak moeilijk met de online commentaren op nieuwssites. Tijdens het project ‘Nieuws in de klas’ gaan we daar dieper op in bij nieuwsitems die hen boeien. We vragen welke lezersreacties het meeste opvallen. Het is belangrijk dat je dat samen met hen doet; in hun eentje lukt relativeren moeilijker. Hoe het niet uit de hand loopt? Door altijd terug te vallen op de SEXI-methode.”

Mehtap Akgüre: “Bij de keuze van de thema’s die we uitwerken rond mediawijsheid, inspireren we ons vooral op informele gesprekken met leerlingen over wat hen écht bezighoudt. Dat levert verhalen op die uit het leven zijn gegrepen, en vooral: die beter niet waren gebeurd. Gesprekken over sexting, phishing, Facebook-fraude: allemaal leiden ze tot lesbrochures. Die werken we zelf uit. Zo weten we zeker dat ze op maat van zijn van onze leerlingen.”

“De rode draad doorheen de taken die ze krijgen: check de bron! Wanneer is een bron betrouwbaar? De criteria om dat te toetsen, komen in alle bundels terug. Ze moeten nagaan wie de auteur van de site is en van wanneer de berichten dateren. Uiteindelijk wordt het voor hen een gewoonte om dat te onderzoeken. In de tweede graad zoeken onze leerlingen vaak niet verder dan Wikipedia. In het zevende jaar is dat al helemaal anders. Daar gebruiken ze steeds meer gevarieerde bronnen en surfen ze met een kritische blik: ze klikken niet automatisch op twijfelachtige links.”

Annemie Hermans: “PAV is een uitgelezen vak om aan mediawijsheid te werken. Fraude en phishing komen aan bod in onze bundel ‘Social media’, maar ook tijdens de lessen over solliciteren of geldzaken. Bovendien volgen we de actualiteit op de voet. Duikt er een nieuwe fraudevorm op: valse verkeersboetes, bankkaartfraude, identiteitsfraude …? Dan besteden we daar uitgebreid aandacht aan.”

“Een voordeel van PAV: je komt veel in dezelfde klas. Dat schept een vertrouwensband. Als leerlingen vragen hebben bij een website of een sms-bericht, is de kans groot dat ze me die tonen. Door dat soort ervaringen toe te voegen aan mijn lessen rond phishing, lopen mijn leerlingen niet zo snel in de val. In die zin verbazen de resultaten van de peilingsproef me, want ik vind onze leerlingen bso best wél mediawijs.”

“We bieden onze leerlingen in het derde en het vijfde jaar ook een externe workshop mediawijsheid aan. In het derde jaar ligt de focus dit schooljaar op sexting. In het vijfde jaar is het thema ‘online reputatie’. De leerlingen zijn er telkens enthousiast over.”