Buitengewoon onderwijs: “Wij doen zo gewoon mogelijk”

Machteld Aerts: “Onze leerlingen zullen niet rondbazuinen dat ze in het buitengewoon onderwijs zitten. Ze willen niet anders zijn. En dat zijn ze ook niet, vertellen we. Alleen gaan we net dat stapje verder voor wie andere noden heeft. Als de ontwikkeling van een leerling stropt, kunnen we het schoolse traject even vertragen. Kleine klassen en ondersteuning van paramedici laten zorg op maat toe. Warmte, een veilige plek, zodat elke jongere zich hier thuis kan voelen.” 

“Intussen halen we de banden met de buitenwereld aan. Want daar moeten onze leerlingen zich later zo goed mogelijk uit de slag slaan. Bij een nagellakproducent uit de buurt helpen we verpakken. In het rusthuis dekken we de bedden op, nemen we haarverzorging voor onze rekening en helpen we bij de maaltijden. We willen de bewoners ook eens naar onze speelplaats halen. En de leerlingen van groenverzorging doen onderhoud op locatie. Interactie met anderen, omgaan met nieuwe situaties: daar steken ze veel van op.”

Machteld Aerts: “Wat kan ik? Wat niet? Wat wil ik, en wat niet? Met elke leerling werken we naar een realistische keuze. Leraren, orthopedagogen en paramedici: iedereen denkt mee. Zoals de kinesist, die ziet waar de grenzen op motorisch vlak liggen en hoe we daarmee omgaan. Soms betekent dat ook dromen bijstellen. Dat doen we behoedzaam, zodat de leerling de tijd krijgt om zichzelf juist in te schatten.”
 
“Inzicht in hoe je functioneert is een belangrijke doelstelling voor onze jongeren. Wat motiveert me? Wat geeft me stress? Wat maakt me onrustig en hoe los ik dat op? Dat zijn vragen waarop wij nog steeds geen pasklaar antwoord hebben. Ook met mijn 30 jaar ervaring blijft het zoeken. Opgekropte frustraties, een beperkte impulscontrole of een laag zelfbeeld: als je nooit in het buitengewoon onderwijs stond, kan je je de impact moeilijk voorstellen.”

Machteld Aerts: “‘Doen jullie mee aan de Strafste School?’ Toen dat telefoontje van MNM binnenliep, twijfelden mijn collega-directeurs Bjorn, Birgit en ik geen seconde. Stoere gasten zoals Keanu die zich kwetsbaar opstellen, eerlijk vertellen wat het Zonnebos voor hen betekent? Dat is voor ons het schoonste compliment. En een teken dat ze snappen waar het voor ons om draait: je durven uiten en oprecht omgaan met elkaar.”

“Het jurybezoek was een kans om te tonen wat buitengewoon onderwijs in zijn mars heeft. Onze leerlingen leidden de juryleden zelf rond. Een warm welkom met confetti en een dansje. De onmogelijke uitdaging om sneller dan onze leerlingen suikerbonen in te pakken, netjes per kleur. En zelf ervaren hoe de wereld aanvoelt voor iemand met ASS. De jury zei achteraf dat we niet wonnen door glitter, spektakel of een grote show. Wel door wie we zijn. ‘Een school met een warm hart, die fier uitpakt met de kennis en kunde van zijn leerlingen en waar iedereen écht zichzelf kan zijn’: die woorden blijven wij koesteren.” 

Machteld Aerts: “In het buitengewoon onderwijs worden leerlingen op basis van hun capaciteiten ingedeeld in een bepaalde opleidingsvorm, van OV1 tot OV4. OV1 bereidt jongeren voor op een zo zelfstandig mogelijk leven in een beschermde leefomgeving. In OV4 verwerken jongeren het programma van het gewone onderwijs. Tijdens het jurybezoek viel dat onderscheid helemaal weg. We zwaaiden de jury uit met het Zonneboslied, een lied waarin we de visie van onze school verwerkten. Leerlingen uit alle richtingen, leraren uit elke vestiging: iedereen zong mee.”

“Veel scholen in het buitengewoon onderwijs maken naast die opleidingsvormen ook een onderscheid volgende de types. Dat betekent dat leerlingen met gedragsproblemen in de ene klas zitten, en leerlingen met ASS in een andere. Wij doen dat bewust niet en mengen die verschillende types. Dat loopt niet altijd vanzelf. Verschillende profielen in een klas betekent meer kansen op conflict. Maar ook meer kansen om te leren hoe je daarmee omgaat en je voor te bereiden op wat na school komt. Toen we daar samen op de speelplaats stonden, werd die verbondenheid erg tastbaar. Kippenvel voor mij en mijn collega’s.”

Machteld Aerts: “MNM landde op onze school met een echt festival als afsluiter van het schooljaar. Een festivalwei, deejays, festivalbandjes, een bar: wat voor veel jongeren vanzelfsprekend lijkt, is dat voor onze leerlingen niet. Extra fijn dat we ze die ervaring konden bieden. En opnieuw de kans om iedereen samen te brengen, over alle opleidingsvormen en richtingen heen.”

“Als je het traject van Bernaud naast dat van Mathias legt, zie je grote verschillen. Bernaud trekt naar het ‘gewone’ onderwijs, Mathias blijft nog een tijdje hier tot hij klaar is voor de overstap naar een dagcentrum of een andere arbeidsgerichte invulling. Dat die verschillende werelden hier door elkaar lopen, vinden Bernaud en Mathias heel gewoon.”

“Onze inclusieve aanpak trekken we door waar we kunnen. We zetten leerlingen met een verschillend profiel samen in de klas. We zorgen voor momenten waarop de opleidingsvormen door elkaar lopen. We brengen de buitenwereld voortdurend binnen via projecten, en sturen onze leerlingen erop uit tijdens hun stage. En we dromen van een campus waar we gewoon en buitengewoon onderwijs op een dag samenbrengen.”

“Buitengewoon onderwijs? Ik neem die term niet graag in de mond. Onderwijs is altijd buitengewoon. Natuurlijk zijn onze leerlingen anders. Maar wij pakken dat zo gewoon mogelijk aan. Met oog voor de noden en de capaciteiten van elk kind.”