"Mijn leesvleugels spreid ik ook over mijn collega's"

Boekenjuf 2022 Trui De Waele ademt taal, spreekt boeken en tikt elke leerling en leraar aan met een leestip. Haar doel: met de 4 uur die ze aan het leesbeleid mag spenderen, iedereen van Basisschool Crombeen mét leesmotivatie in het leesbad krijgen.

Boekenjuf 2022 Trui De Waele leest met leerlingen — **Boekenjuf Trui De Waele:** “Van de Voorleesweek maak ik een Voorleesjaar.”

Trui De Waele: “Als leraar van het vijfde prikkel ik al langer lezen op school, maar sinds vorig jaar krijg ik er effectief 4 uur voor. Te weinig: mijn leesmotor zou nog zoveel meer leesmotivatie willen aandrijven. Al is het wel een belangrijk signaal naar collega’s: iedereen moet mee op de leeskar. Ik werk leeslessen uit en geef ze als co-teacher samen met de klasleraar. Voor mijn fonteinbrein met werkvormen actief gaat, luister ik eerst waaraan er nood is.”

“Zo vertelde een collega dat ze niks heeft met poëzie. Laten we eens een escape room proberen, verkleed als cipiers! Gedichten uit Superguppie mixten we door elkaar in hoepels. Daarin sloten we duo’s leerlingen op. Als ze erin slaagden om de leesopdracht te kraken, mochten ze uit hun ‘cel’. Collega’s ontdekken zo dat poëzie een leerrijke beleving kan zijn. Samen over verhalen gaan, leesteksten verwerken in andere vakken, inzetten op leesvaardigheid … Op die manier leesmotivatie aanwakkeren vind ik zalig.”

Uit en in de schaduw lezen

Trui De Waele: “Het boek ‘Schim’ van Wally De Doncker – over een jongen en zijn schaduw – leek veel collega’s nogal moeilijk en filosofisch. Maar toen we in de klas vroegen hoe iemands schaduw ontstaat, of je ermee kan praten en je er jezelf in kan verstoppen, bleken de kinderen wél in staat om te filosoferen. Zo’n kringgesprek is de ideale start om een fragment voor te lezen, te dramatiseren maar ook om zelf schaduw te creëren, een samenvattende zwart-wit strip te tekenen of schaduwwoorden te maken met koperdraad en een zaklamp.”

Een roeper in de woestijn ben ik niet. Collega’s zeg ik: ‘Laten we dit samen proberen’
Trui De Waele
Boekenjuf 2022

“Om van leesgoesting naar een leesbeleidsplan te gaan, richtten we het Cromleesteam op. Uit elke graad zit er minstens een collega in het kernteam. Vernieuwing rond lezen is leuk, maar elke actie moet onderbouwd worden. De effectieve didactiek rond begrijpend lezen automatiseren in alle klassen is een huzarenwerk en vraagt regelmatig inoefenen. De bijscholingen die ik samen met de zorgcoördinator volg, brengen een wervelende drive. Inzichten delen we in een online leerruimte. Op school hangen we onze uitdagingen en vooruitgang op.”

Luistervinken en Letterfretters

Trui De Waele: “Kwartierlezen is ondertussen vaste kost in alle klassen. We passen leesstrategieën toe waarbij elke leerling de persoonlijke groei zichtbaar maakt: leeskralen bij kleuters, een leesmeter, leeskaart of leesportfolio. Leerlingen houden zo bij wat, wanneer en hoe lang ze gelezen hebben. Die trucjes prikkelen de leesmotivatie. Elke graad draagt ook een boekenwijze naam: de kleuters zijn de Luistervinkjes, de eerste graad de Letterkadetten, de tweede graad de Letterfretters en de derde graad de Lezers for life.”

“In mijn lokaal heb ik een bibhoek met zitzakken, mijn ‘snoepwinkel’. Tussen de middag organiseer ik er de ‘lettersnack’. Wie wil, komt een half uurtje in een boek ‘happen’. Vrij of begeleid door mezelf, startende collega’s of stagiairs. Lezers die nood hebben aan ondersteuning krijgen die hier. Op het einde krijgen de deelnemers een letterkoekje en een sticker op hun klaskaart. Bij mooi weer trekken we naar het park om lekker languit te lezen. Uiteraard lees ik er ook wel eens voor.”

“Mijn passie voor boeken kan ik niet opleggen. De collega die niet of nauwelijks leest, kan ik niet forceren. Maar ik kan wel leesmotivatie zaaien. Door straffe auteurs en illustratoren op school uit te nodigen bijvoorbeeld. Daarvoor smijt ik me. Het kippenvel tijdens een vurige lezing van Fatinha Ramos, Matilda Masters of een aanstormend jong talent voel en zie ik bijna letterlijk. Zo’n lezing voedt onze leeskriebels maandenlang.”

Leerlingen lezen boek in de klas — **Boekenjuf Trui De Waele**: “Veel en graag lezen kan ik niet opleggen, maar ik kan wel leesgoesting zaaien.”

Een groot leesnest

Trui De Waele: “De check-in of check-out van een personeelsvergadering is een stukje poëzie of een fragment uit een van de nieuwste aankopen. Ook in de lerarenkamer vertel ik over niet te missen parels. Zo motiveer ik het team om te (blijven) lezen en in de klas met boeken aan de slag te gaan. De laatste pedagogische studiedag rond lezen organiseerden we in de Gentse bib. Het zijn kleine en eenvoudige ingrepen, maar ze houden onze leesvonk in leven.”

“Niet alleen leraren trek ik mee in het leesbad. Ook ouders. Die nodigen we uit om voor te lezen in de klas. Tijdens een klasbezoek aan de bib vraag ik ze mee. Kwetsbare ouders leren zo de bib kennen, kunnen lid worden en na school met hun kind terugkeren om boeken te ontlenen. Ik droom er ook van om de schoolzolder om te toveren tot een leesnest en gezellige ontmoetingsplek. Daar kunnen we ook onze tweedehands boekenmarkt nieuw leven inblazen.”

Waar vindt boekenjuf Trui haar inspiratie?

Boekenzoeker.be: helpt iedereen bij het kiezen van een boek
Iedereenleest.be: waar je veel inspiratie vindt voor de Jeugdboekenmaand, de Voorleesweek, Gedichtendag
Facebookpagina Leeskracht: een kennis- en ontmoetingsforum voor het basisonderwijs over jeugdliteratuur, leesplezier en leesbevordering

Ken jij een leraar of heb jij een collega die het leesonderwijs in het kleuter- of lagere onderwijs naar een hoger niveau tilt? Jaarlijks gaat CANON Cultuurcel i.s.m. Iedereen Leest op zoek naar de Beste Boekenjuf/meester. Ook jij kan je favoriet nomineren. In het magazine Beste Boekenjuf/meester ontdek je hoe de laureaten bouwen aan een duurzaam leesonderwijs.

‘Vrienden voor het Lezen’ is een campagne van de Vlaamse overheid die initiatieven voor leesbevordering bundelt en leesvaardigheid bevordert.

Lees meer.

Cherline De Maeght