Wat doet een leerondersteuner op je school? 

8 uur

Leerondersteuner Siegke, verbonden aan leersteuncentrum Pilar in Gent, gaat op in de lerarenkamer van Jenaplanschool De Kleurdoos in Ledeberg. “Ik probeer zoveel mogelijk in volle lerarenkamers te vertoeven. ‘De lawaaimeter al uitgetest, Elien?’, ‘Meester Stijn, ik heb haakjes gevonden voor de hulpkaarten, kunnen we straks proberen.’” Als ‘mensenmens’ zoekt en vindt Siegke aansluiting. “Om deze job goed te kunnen doen, is het nodig om het hele schoolteam te kennen. Zeker nu we sinds het nieuwe decreet leersteun meer leraar- en schoolgericht werken.” 

Elk schooljaar plant Siegke overleg met de directeur en zorgcoördinator om de zorgnoden van hun leerlingen, leraren en school in kaart te brengen. Want de pot met middelen voor leersteun kunnen ze samen inzetten volgens de noden die er zijn.

8.15 uur

De bel rinkelt. Wanneer de lerarenkamer leegloopt, fikst Siegke administratie. “Ik probeer in mijn uurrooster wat structuur te brengen.” Voor haar neus liggen 8 lessenroosters van 8 leraren, een complexe puzzel om op de juiste plaats, tijdens het gewenste lesuur, bij de betrokken leraar of leerling te raken. “Ook al gaat dat soms moeizaam, het lukt wel altijd.”

Sinds 1 september 2023 hebben leerondersteuners een eigen ambt en een weekrooster van 36 uur. “Ik ben vooral aan de slag op mijn twee scholen zelf. Thuis of in het leersteuncentrum fiks ik mijn voorbereidingen, verslagen, communicatie met ouders … Wekelijks plan ik ook wat uren in met vorming, collegiale visitatie en studietijd. Net zoals veel leraren ondervinden, is dat weinig. Zorg voor mensen baken je moeilijk af in tabellen, dat is nu eenmaal zo.”

© Eva Vlonk

9.45 uur

“Wat we als leerondersteuners niet hebben, is een vast lokaal”, zegt Siegke met een kwinkslag. Voor haar afspraak met David kaapt ze het eerste lege lokaaltje op haar weg. Met ‘Het foto-interview’, een vraag- en oplossingsgerichte werkvorm, wil ik in een kwartier achterhalen waar David met mij aan wil werken.”

“Gisteren hoorde ik zijn papa via de telefoon. Op Davids schouders wegen zijn ASS en een lang zorgtraject stevig door. Ik probeer om niet de zoveelste hulp te zijn, maar reik tools aan waarmee hij beter kan omgaan met de drukte in de klas. Hou jij het lokaal even vrij? Ik ga David halen in zijn klas, zo terug.”

10 uur

“Sorry voor het wachten, maar ik kon Davids leraar vragen hoe het met hem in de klas verloopt. Zo’n kans grijp ik meteen. Overleg is o zo belangrijk. Helaas zijn leraren nauwelijks klasvrij. Soms zie ik hen stiekem zuchten wanneer ik op hen afloop. En dat begrijp ik ook. Wanneer pauze hen dan toch even lukt, ben ik daar met mijn vragen, suggesties …” Ellenbogenwerk. “Maar zonder de input en expertise van leraren kan ik mijn job niet goed doen. Dat zeg ik hen ook vaak.”

Siegke gaat positief van start: “Zonet zei je juf dat je goed bezig bent. Dat is leuk om te horen.” David blijft bedrukt kijken. Hij vertelt dat de vele stapeltjes in zijn hoofd het hem moeilijk maken om niet boos te reageren wanneer klasgenoten hem uitdagen. David: “Ze kennen de knoppen waarop ik tilt sla.” Siegke: “Ik ga je helpen. Haantjes zal je altijd tegenkomen. En boos zijn mag, maar hoe dat kan zonder schade te berokkenen aan jezelf en anderen, daaraan gaan we werken.”  

© Eva Vlonk

10.15 uur

Op naar de derde- en vierdeklassers van meester Stijn. Meteen krijgt Siegke een knuffel van een van de leerlingen. “Hier kom ik 6 uur per week en ondersteun ik 5 leerlingen: Vince heeft STOS (spraak- en taalontwikkelingsstoornis), Wieke heeft moeite met rekenen en leert een tafelkaart of rekenmachine als hulpmiddel gebruiken, Milan kampt met een taalachterstand en gebruikt een tablet om woorden op te zoeken, Hamza heeft dyslexie en Serafine loopt vaak vast door haar gebrek aan zelfvertrouwen.”

Hoe in te loggen op Sprint, toont Siegke Hamza nog een keertje. Waarom Wieke als enige een rekenmachine mag gebruiken, legt ze uit aan jaloerse blikken. En wanneer Serafine een pruillipje bijeenkrult, moedigt Siegke haar positief aan: “De vorige les is het je gelukt. Probeer nog eens.” Siegke is nabij. En dat voelt goed voor de leerlingen. Terwijl ze als een octopus doorheen de klas schuift, kan meester Stijn gewoon lesgeven.

De leersteun moet maximaal voelbaar zijn in de klas. Dat is de uitdaging waar alle leerondersteuners nu voor staan. “Dagritmekaarten of Sprint introduceren? Vooraf check ik of die – ook zonder mijn aanwezigheid – deel kunnen zijn van de klaswerking.” Water brengt Siegke liever niet naar de zee. “De onthoudkaarten voor rekenen? Die proberen ook andere klassen te introduceren. Als ik merk dat het lerarenteam een tool duurzaam oppikt, kan mijn dag niet meer stuk.”   

© Eva Vlonk

11 uur

Tussen haar 2 scholen verplaatst Siegke zich met de fiets. “Zie je langs de weg iemand met overvolle fietstassen? De kans is groot dat je een leerondersteuner passeert.” Spel- en leermateriaal, dat sleuren leerondersteuners de hele dag mee. “Soms zijn de vele verplaatsingen vermoeiend, maar meestal ook vruchtbaar. Om een idee te laten opflitsen of een moeilijk moment te laten zakken.” Wanneer we stranden in freinetschool ’t Groen Drieske in Gentbrugge, lopen we ook hier eerst even langs de lerarenkamer.  

De zorgcoördinator spreekt Siegke aan met de flashkaarten die ze wil introduceren bij cognitief sterk functionerende kinderen. “Hiermee oefenen ze hun fijne motoriek – waarin velen nog kunnen groeien – én leren ze ondertussen Chinees. Ik hou je op de hoogte of het iets is.” Siegke: “Bij veel scholen blijft een aanbod voor cognitief sterk functionerende leerlingen op hun to-dolijstje staan. Dit schooljaar ga ik ook hiermee aan de slag.” 

© Eva Vlonk

12 uur

Siegke schuift aan tafel met klasleraar Davina, zorgcoördinator Lesley, de ouders van Wolf – een leerling met een auditieve stoornis en autisme – en Ester van Wolfs revalidatiecentrum. “Volgend schooljaar stapt Wolf over naar het secundair”, vertelt zijn mama. “Kunnen we aanpassingen afbouwen zodat we beter kunnen inschatten of een reguliere secundaire school haalbaar is?” 

Siegke stelt voor om hulp bij huiswerk te verminderen. “Ik heb daarvoor een interessante tool, ik mail hem door. Ik bekijk ook met Wolf hoe hij het aantal prikkels tijdens de speeltijd kan beperken: misschien aan de moestuin of in ‘de rustige klas’? Hij weet dat ik op dinsdag en donderdag op deze school ben. Benadrukken ook jullie dat hij altijd aan mijn mouw mag trekken?” 

13.20 uur

Iets later dan afgesproken arriveren we in de kantoren van leersteuncentrum Pilar. “De ouders raakten niet uitverteld, dat kennen jullie wel.” Voor het eerst vandaag vindt Siegke wat tijd om een hap te nemen. “Wekelijks komen we hier met de 80 leerondersteuners van Pilar 3 uur samen. We zijn een multidisciplinair team: de ene collega is ergotherapeut, de ander logopedist, we hebben leraren, orthopedagogen … Bij elkaar vinden we gouden informatie.” 

De agenda van hun wekelijkse intervisie varieert: de leerondersteuners duiken in ontwikkelingen, testen time timers en wiebelkussens of maken een eigen versie van bestaand materiaal. Afsluitend duikt Siegke de Pilartheek in om geleend materiaal terug te brengen en nieuw materiaal te ontlenen. “Hier staan ook alle reken- en leesmethoden. Handig om ter voorbereiding van een les even in te kijken.” Ze ontleent ook ‘Wat echt werkt bij kinderen met ADHD?’ “Zo kan ik vanavond, moe maar voldaan, met dit boek de zetel inkruipen.” Ook na schooltijd blijft Siegke leerondersteuner.   

*Leerlingen David, Hamza, Myriam … zijn fictieve namen.