5 dilemma’s voor de voorzitter van de Scholierenkoepel

“69% van de scholieren is geen fan van een kortere zomervakantie. Ik snap het, want enkel in die zomermaanden kan ik de school volledig lossen. In die andere vakanties lopen onze verplichtingen door: een boek lezen, aan je eindwerk of andere jaartaken werken … Ontkoppelen lukt veel scholieren dan niet, terwijl dat net zó belangrijk is voor ons welzijn.”

“Ik maak me daar vaak zorgen om, om dat welzijn. Uit onze Grote Scholierenbevraging van 2023 bleek dat steeds meer jongeren zich eenzaam voelen op school en met mentale klachten kampen. Dat komt niet uitsluitend door de scholen; de verantwoordelijkheid ligt bij de hele maatschappij. Maar als 56% van de bevraagde leerlingen aangeeft ‘(heel) veel stress door de school’ te ervaren, ligt daar misschien wel een kans om het tij te keren?”

“En dan nog deze praktische kanttekening: de toenemende hitte. De modernste aircosystemen? Die vind je in de meeste scholen niet. Gevolg: in juni en september klimmen de temperaturen in de lokalen vaak boven de 30°. Oké, zo’n gratis saunabezoek heeft wel iets, maar niet als je je moet concentreren… Twee broeierige weken juli of augustus extra? Pas!”

“Echt niet omdat de Eiffeltoren me meer aanspreekt dan het Colosseum. Of omdat ik liever stokbrood eet dan pizza. Zelfs niet omdat je met de trein makkelijk en duurzaam in Parijs raakt, ook al is dat een grote plus. Ik maak die keuze in de eerste plaats op basis van de kostprijs.”

“Ongeveer 1 op de 10 scholieren miste al eens een schooluitstap omdat ze de centen niet op tafel konden leggen. Concreet zijn dat 2 mensen uit mijn klas! Zonde, die reizen behoren vaak tot de mooiste momenten uit je schoolcarrière. En ze blijven nog maandenlang opduiken in gesprekken op de speelplaats. Niet fijn om die verhalen van je klasgenoten als buitenstander te moeten aanhoren.”

“Kansarmoede mag niet leiden tot sociale uitsluiting. Als Scholierenkoepel staan we voor de volle 100% achter betaalbaar onderwijs. Dan maar gewoon alle schoolreizen afschaffen? Hoeft echt niet: die uitstappen zijn waardevol en er bestaan heel wat creatieve manieren om de kosten samen te drukken. Zo organiseert mijn school het hele jaar door geldinzamelacties: een snoepverkoop, een spaghettiavond, een schoolquiz …”

“Wanneer de school haar scholieren actief mee laat zoeken naar oplossingen, heeft dat volgens mij enkel voordelen: je krikt de ondernemingszin op en houdt de factuur lager. Er rust vaak nog een taboe op de schoolfactuur, daar willen we vanaf. Een school die een wildgroei aan uitgaven wil bestrijden, moet alle kosten transparant op tafel leggen. Misschien valt er wat te besparen op de kleurenkopies die we toch digitaal kunnen raadplegen? Of via tweedehandsboeken?”

© Tine Schoemaker

“Waarom zou je als leerling hier ‘niet’ antwoorden? Oké, misschien zie je dat het van leraren best een stretch vraagt. Feedback krijgen kan stresserend zijn, dat snappen scholieren als de beste. Niet elke leerling zal het allicht ook even constructief aanpakken, zoals ook niet elke leraar even motiverend verbetert. En zo’n beoordeling kaapt ook wel wat kostbare lestijd weg, natuurlijk.”

“Anderzijds: leerlingen voelen wat werkt voor hen. Én zijn de ultieme observators, zo 7 uur per dag en 5 dagen per week van achter hun lessenaar. Feedback die je als leraar echt kan doen groeien, denk ik dan! Plus, die stretch kan je eenvoudig beperken met onze gratis online feedbacktool. Zo hoef je alvast niet zelf het warm water uit te vinden.”

“Leerlingen worden trouwens graag betrokken: 70% vindt het belangrijk dat leraren feedback krijgen van leerlingen. Het gevoel krijgen dat hun stem ertoe doet, heeft trouwens een positief effect op hun welbevinden, concludeerden we uit onze Grote Scholierenbevraging van 2023.”

“1 op de 8 meisjes ontbreekt het soms aan middelen om menstruatieproducten te kopen. Toen mijn vrienden en ik dat cijfer voor het eerst zagen, schrokken we. Ondertussen is het begrip ‘menstruatiearmoede’ bij de meeste scholieren gekend. En maar liefst 90% wil dat scholen het probleem mee verhelpen. Met gratis tampons – of liever: maandverband – zet je al een grote stap in de goede richting.”

“Een tip: leg ze niet aan het secretariaat. Of had jij op je veertiende wél het lef om ‘een maandverband, alstublieft’ in een rij vol medeleerlingen te vragen? Ondanks meer maatschappelijke aandacht, speelt menstruatieschaamte nog steeds. Ook dat taboe kan je als school helpen opheffen, door maandverband openlijk op de toiletten aan te bieden en door in de les over menstruatie te praten.”

“In gesprekken met scholieren hoorden we dan weer dat het aanbieden van genderneutrale toiletten LGBTQIA+-jongeren een gevoel van veiligheid en acceptatie geeft. Dat iedere leerling zichzelf moet kunnen zijn op school, was 1 van de speerpunten in onze Grote Scholierenbevraging. En 1 van de 9 aandachtspunten in onze visietekst over een sterk welbevindenbeleid op school.”

“Toiletten genderinclusief maken, hoeft trouwens niet met grote breekwerken gepaard te gaan. Maar voor je aan de slag gaat, peil je wel best naar wat voor álle leerlingen veilig aanvoelt. Aparte genderneutrale toiletten, naast wc’s voor jongens en meisjes, voelt misschien stigmatiserend voor transpersonen? Terwijl alle toiletten genderneutraal maken misschien ook niet voor iedereen veilig voelt? Een goed debat voor de leerlingenraad!”

“Soms heb ik de indruk dat leraren ons onderschatten en moeilijke vragen schuwen. Een misverstand dat ik de wereld uit wil. Dus: leraren, daag ons uit met goede vragen, wij denken graag na. En liefst in groep.”

“’Zou jij zomaar een oud vrouwtje aanvallen?’, een vraag in een van de lessen filosofie van meneer Wijnants, zette onlangs bijvoorbeeld mijn hele klas aan het debatteren. Dat was zó leerrijk! Kritisch denken, je mening vormen en uiten, luisteren naar klasgenoten, jezelf inleven in een ander, respectvol discussiëren: superbelangrijke vaardigheden, toch? Want zijn het niet net die social skills die ons leren samenleven en -werken?”

“Oké, je denkt nu misschien: ‘dat de voorzitter van de Scholierenkoepel voor debat kiest, is logisch, maar de leerlingen in mijn klas wíllen hun stem niet laten horen’. Ik ken niet ieders situatie, natuurlijk, maar ga ervanuit dat daar een reden voor is. Misschien denken ze dat er toch niet naar hen geluisterd wordt en zien ze het nut niet in? Die reden geven de 528 jongeren in deze bevraging van De Ambrassade alleszins.”

“Doe je het niet om de burgerschapszin van je leerlingen aan te blazen, dan misschien wel om de leerstof te doen plakken. Erover praten maakt abstracte begrippen sneller concreet. En eventuele denkfouten worden door de leraar en je klasgenoten in een gesprek meteen rechtgezet. Plus, actief meedenken vermindert het risico op wegdromen. Aan mijn BeReal-melding heb ik geen seconde gedacht in die les filosofie van meneer Wijnants.”

Ben je net als Lore bezorgd om het welzijn van onze jongeren? Stimuleer dan je school om werk te maken van een gedragen en transparant welbevindenbeleid. De Scholierenkoepel geeft je in hun visietekst alvast deze 9 aandachtspunten.