Sanctiebeleid op school: kies de juiste maatregel

Dag Hildegard

Dank je wel voor je reactie. Personeelsleden moeten de schoolregels respecteren, ook als ze het daar persoonlijk niet mee eens zijn. Anders schep je verwarring en nodig je de leerlingen uit om nog meer regels te testen. Als je de argumenten van de leerlingen redelijk vindt, bespreek dan met de directeur en je team of de regel afgeschaft of genuanceerder geformuleerd kan worden. Zo lang dat niet gebeurd is, vertel je aan de leerlingen dat de schoolregels 'een pakketje' zijn, dat als geheel aanvaard moet worden en dat het in een gemeenschap niet opgaat dat individuen sommige regels aan hun laars lappen omdat ze er persoonlijk bezwaren tegen hebben. In het 4 lademodel worden kleine overtredingen bij voorkeur niet bestraft, maar vormen ze een aanleiding voor personeelsleden om contact met de leerling te leggen en een gesprekje met hem/haar te houden zoals net beschreven. Als de leerling volhardt in zijn/haar ongewenste gewoonte, zijn meer aanklampende methodes of meer geïndividualiseerde strategieën nodig. Vaak is het een stimulans voor de leerling als je hem/haar expliciet toont dat je blij bent als hij/zij het gewenste gedrag vertoont. Zelfs al vind je dat het gedrag in kwestie eigenlijk niet meer dan normaal zou moeten zijn. Leerlingen die niet overtuigd zijn van het nut van een regel, schikken zich er soms toch naar om personeelsleden een plezier te doen of omdat ze hun school over het algemeen wel fijn vinden. De zoektocht om die goodwill bij de leerlingen te creëren, is een onderdeel van het grote preventieve werk: leerlingen 'verbinden' met de school.
Monique D'aes - nascholer bij het GO!

Dag Susanna

Dank je wel voor je reactie. Het is makkelijker als je de 4 categorieën van ernst in een kwadrant kunt zien: bovenaan zijn er twee categorieën die heel ernstig zijn (1 en 4) omdat ze te maken hebben met 'gevaarlijke' gedragingen; onder de lijn van de ernst zitten categorieën van overtredingen die niet bedreigend maar wel frustrerend kunnen zijn (2 en 3). Op de linkerkant van het kwadrant (1 en 2) gaat het om overtredingen die slechts 1 keer of heel sporadisch gebeuren. Op de rechterkant zitten categorieën (3 en 4) waar het ongewenste gedrag een onaangename gewoonte of een erg negatieve attitude is geworden. Een voorbeeld van categorie 1 is een valse bommelding. Dat is een zware overtreding omdat veel personen betrokken en geschaad worden, maar heel zelden doet een leerling dit meer dan 1 keer. Bij pesten (categorie 4) gaat het niet om een toevallig incident of een eenmalige stommiteit, maar om herhaaldelijke kwetsingen van een persoon. 1 en 4 zijn allebei ernstig omdat ze gevaarlijk zijn,. Je zou kunnen zeggen dat 4 nog erger is omdat het gaat over frequente overtredingen, maar het is ook een ander type van overtredingen. In het 4 lademodel is de kleur van 1 geel, van 4 is het rood. De kleur van de 2de lade is groen, die van de 3de blauw. De visuele voorstelling van de 4 categorieën met een onoverbrugbare scheiding tussen boven en onder de lijn van de ernst, maakt het eenvoudiger om de indeling te begrijpen.
Monique D'aes - nascholer bij het GO!

Beste Wendy,
Ook van jou een goede vraag.
Ik volgde de nascholing bij Monique en geef nu voor scholen van het G-O deze nascholing in het basisonderwijs. Hiervoor werden kleine aanpassingen gedaan om nog meer de focus te leggen op het preventief, verbindend en belonend werken. Ik lees bij jouw toch eerder sanctionerende zaken.
Volgens mij is het noodzakelijk als leerkrachten TEAM een visie op deze methode te hebben en goede afspraken te maken naar individuele aanpak. Afstemming betekent niet steeds dezelfde uniforme maatregel door elke leerkracht. Er kan tussen leerkrachten verschil zijn in de klas, zolang de schoolafspraken maar dezelfde en door iedereen gedragen zijn. Omgaan met verschillen tussen mensen maakt ook deel uit van het leren op school.
Dat de groene en blauwe lade het leerkrachtniveau is, lijkt me niet zo. Een goed aspect van jouw opdeling in groen en blauw door de leerkracht is dat je voor de ernstige overtredingen, die jij dan veronderstel ik bij het team en de directeur zou leggen, minder kans hebt dat er te veel emotionele lading in een straf komt te liggen. Ik pleit voor een goed overdacht sanctiebeleid op maat van school, leerkracht en leerling. Wanneer dit goed afgestemd is dan zullen leerlingen voelen dat het leerkrachten team vertrouwen uitstraalt naar elkaar en ook naar hen. Bij de ene leerkracht volstaat op een bepaald moment een waarschuwing (groene maatregel) en bij de ander iets "straffers", een opdracht als reflectie over storend gedrag bijvoorbeeld. Vooraan komen zitten klinkt als helpend (helemaal blauw) alleen als de leerling dat ook zo aanvoelt. Om dit te verkrijgen moet je er met hem/haar op voorhand al over gepraat hebben. Het helpt vaak wanneer leerlingen geloven dat leerkrachten met hen hetzelfde doel voor ogen hebben... een aangename leertijd verzorgen. Succes in je klas en school!
Groet Wim