Wegwijs met AI op school: 10 navigatietips

1. Welkom aan boord  

“Als school kan je generatieve AI-programma’s verzwijgen, verbieden of kritisch omarmen. Wij kiezen voor die laatste optie. De impact van AI op school en op de maatschappij zal alleen maar toenemen. Die boot willen we als school niet missen. Het is bovendien onze pedagogische opdracht om de digitale competenties van onze leerlingen aan te scherpen.”  

2. Groen versus rood licht 

“Onze leraren bepalen zelf wanneer en hoe hun klas AI mag gebruiken. Belangrijk is wel dat ze die regels helder communiceren. Met kleurencodes hou je het transparant. Wil je je leerlingen tijdens een brainstorm aanmoedigen om AI vrij te gebruiken? Dan geef je daar groen licht. Examens of kennistoetsen? Bij rood licht is de assistent verboden. Mogen je leerlingen AI enkel inzetten om een tekst op taalfouten te controleren? Da’s dan oranje.”

3. Vertel waar je tankt  

“Taken die leerlingen met de hulp van AI schrijven, zijn moeilijker te traceren dan zinnen die ze klakkeloos kopiëren van websites, uit artikels of boeken. De leraar als Sherlock Holmes inzetten om plagiaat op te sporen? Dat is onbegonnen werk. Hamer daarom van meet af aan op een transparante bronvermelding. Leer je leerlingen hoe ze op een wetenschappelijke manier kunnen refereren aan AI. Hun prompts kunnen ze ook toevoegen aan hun werk.”  

4. Stuur je vragen bij  

“Wanneer AI er in zijn eentje prima in slaagt om je opdrachten tot een goed einde te brengen, sleutel je als leraar het best nog wat aan je instructie. Graven je vragen diep genoeg? Peilen ze naar eigen inbreng? Of spelen ze in op actuele gebeurtenissen? Dan zal AI het moeilijker krijgen om een zinnig antwoord te formuleren. Wanneer je externe hulp toelaat, mogen je opdrachten best wat complexer. Schakel dus gerust een versnelling hoger.” 

5. Focus op de weg, niet op de bestemming  

“Hoe goed heeft het algoritme zijn werk gedaan? Reflectie wordt cruciaal wanneer leerlingen met AI in zee gaan. Een tip voor elke leraar: verschuif de focus van het eindproduct naar het leerproces. Laat leerlingen de AI-prestatie eens beoordelen op basis van een aantal criteria. Hun argumenten kunnen ze telkens staven met voorbeelden uit de gegenereerde tekst. Die reflectie vergt inzicht én vakkennis: laat die gerust wat zwaarder doorwegen bij je evaluatie.” 

6. Blijf oefenen op rijtechniek  

“Welke impact hebben AI-tekstschrijvers op de schrijfvaardigheid van leerlingen? Dat is momenteel nog koffiedik kijken. Dan maar minder schrijfopdrachten geven om het gebruik van chatbots te omzeilen? Dat lijkt ons absoluut géén goed idee. Goed schrijven leer je door regelmatig te oefenen. Minder vertrouwen in thuistaken? Laat je leerlingen dan wat vaker teksten produceren ín de klas.”  

7. Kies ook eens voor de fiets

“Naast de klassieke schrijftaak kan je voor andere formats kiezen. Misschien bereik je je leerdoelen even goed wanneer je leerlingen vraagt om een poster, video of podcast te maken. Artificiële intelligentie kan daar wel ideeën voor geven, maar je leerlingen zullen zelf aan de slag moeten met de inhoud. Of combineer verschillende opdrachtvormen: koppel eens een presentatie aan een schrijftaak en laat je leerlingen een aantal aspecten mondeling toelichten.”  

8. Kijk kritisch onder de motorkap  

“Een AI-tekstschrijver is geen feilloze navigator. Bij ChatGPT liggen hier en daar vooroordelen op de loer. Leerlingen moeten beseffen dat de antwoorden die ze krijgen niet neutraal zijn. Wat doet OpenAI met onze persoonlijke gegevens? Welke jobs zet ze op de helling? En vinden we het oké dat AI-systemen erg veel energie verbruiken? Waardevol om ook die ethische discussies in de klas te voeren.” 

9. Maak als leraar ook wat kilometers   

“Zelf op zoek naar een originele lesopener? Inspiratie voor heldere toetsvragen? Of te weinig tijd om uitgebreid te antwoorden op een mail? Even pingpongen met AI kan richting geven. Vrees die testrit als leraar niet, maar wees veeleisend voor de output die je krijgt. Ook voor jou geldt: het is een basis waarop je je eigen vakmanschap moet loslaten.” 

10. Doe een jaarlijks onderhoud  

“AI-technologie evolueert pijlsnel. De schoolafspraken die we nu maken, kunnen binnen een aantal maanden alweer achterhaald zijn. Daarom willen we onze aanpak blijven evalueren en waar nodig bijsturen. Dit jaar boeken we alvast 2 sessies in zodat collega’s hun eigen ervaringen en bedenkingen kunnen uitwisselen. Want leren doen we vooral van elkaar.”  

Meer weten over hoe je AI op school verantwoord kan inzetten? Kenniscentrum Digisprong helpt je op weg.