Specialist
Een leerling zet me op TikTok: wat nu?
Een leerling filmt je stiekem in de klas en zwiert de beelden op TikTok of andere sociale media. Hoe reageer je? Hoe krijg je dat filmpje offline? En hoe werk je aan herstel na zo’n incident? Yana Baetens, expert onderwijs en vorming bij Mediawijs, geeft tekst en uitleg.
© Julie Poignie
Je bent gefilmd door een leerling in een online filmpje dat stiekem in de klas is opgenomen. Hoe reageer je?
Yana Baetens: “Eerste vraag: welke leerling heeft je gefilmd en die video gepost, en waarom deed die dat? Wou een leerling een flauwe grap uithalen voor de 100 dagen, of koestert die echt wrok tegenover jou? Tieners slagen er niet altijd in om in te schatten wat de gevolgen van hun daden zijn. Eens ze dat inzicht hebben, zullen ze zich vaak uit eigen beweging excuseren en het filmpje offline halen.”
“Dat inzicht komt dikwijls pas tijdens een gesprek. Goed mogelijk dat je je als leraar te gekwetst of onzeker voelt om dat gesprek zelf aan te gaan. Je directeur of de leerlingbegeleider kan die rol opnemen in een eerste gesprek en je er pas later bijhalen. En natuurlijk is het belangrijk dat je als school ook de ouders op de hoogte brengt en betrekt.”
Kan je intussen zelf iets ondernemen zodat het filmpje offline gehaald wordt?
Yana Baetens: “Je kan de post rapporteren, zodat het platform dat filmpje verwijdert. Als ook collega’s en vrienden het filmpje rapporteren, stijgen je kansen dat dat snel gebeurt. Is er sprake van een vorm van racisme, discriminatie of haatspraak? Meld dat dan aan gelijkekansencentrum Unia. Zij zijn een ‘trusted flagger’.”
“Meldingen van ‘trusted flaggers’ krijgen immers voorrang en leiden er sneller toe dat een platform posts offline haalt. Wat je vooral niet moet doen: reageren onder het filmpje. Ook niet met de vraag om het filmpje te verwijderen: het algoritme zorgt er net voor dat posts die tot interactie leiden, verder verspreid worden.”
Kan je een klacht indienen?
Yana Baetens: “Een klacht indienen tegen een leerling die je heeft gefilmd is een ingrijpende stap met juridische gevolgen, waar leraren zich vaak niet goed bij voelen. Als je een flauwe grappenmaker op die manier aanpakt, kan de situatie escaleren. Vaak is een duidelijk herstelgesprek nuttiger. Al heb je wel het recht om een klacht in te dienen: je portretrechten worden immers geschonden als je ongevraagd op sociale media belandt.”
“De politie maakt in dat geval een proces-verbaal op en het parket start een onderzoek. Weet je niet wie het filmpje maakte of postte, dan kan je ook een klacht indienen tegen onbekenden. Probeer in dat geval zo goed mogelijk te achterhalen hoe het filmpje tot stand kwam én hoe het verspreid werd.”
Welke straf geef je leerlingen die hun leraar stiekem gefilmd hebben?
Yana Baetens: “Online gelden dezelfde regels als in de echte wereld. Hoe reageert de school als een leraar beledigd wordt? Op dat vlak zou je schoolreglement duidelijkheid moeten bieden. Scholen die daarin hun weg nog zoeken, raden we aan naar onze beleidstool Mediawijsheid te kijken. Zo wordt ook preventief gewerkt aan mediawijsheid.”
“Misschien nog belangrijker dan de strafmaat: de situatie als school veroordelen, ook wanneer niet duidelijk is wie achter de feiten zit. Schaar je achter de betrokken leraar die stiekem door een leerling gefilmd werd, geef samen het signaal dat de leerling een grens overschreden heeft. En erken de gevoelens van het slachtoffer, want een dergelijke situatie komt vaak enorm hard binnen.”
Hoe herstel je het vertrouwen tussen de betrokken leerling en de leraar?
Yana Baetens: “De directeur of leerlingbegeleider heeft altijd een bemiddelende rol. Als het om een ernstig incident gaat, kan je een herstelgericht groepsoverleg (HerGo) overwegen. Soms is dat herstel nodig vóór de leraar in staat is om opnieuw les te geven aan die leerling die stiekem gefilmd heeft.”
“Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Begrijpelijk dat scholen zich afvragen of een smartphoneverbod niet heel wat ellende kan besparen. Maar omdat die filmpjes vaak stiekem gemaakt worden, lost dat het probleem niet op. Maak liever voldoende ruimte vrij voor digitale- en mediawijsheid. Zo help je leerlingen om zelf de juiste inschatting te maken. En posten ze hopelijk nooit ongevraagd filmpjes van hun leraar omdat ze begrijpen hoe verstrekkend de gevolgen zijn.”
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Laat een reactie achter