Zelfvertrouwen kweken in de huiswerkklas

© Eva Vlonk

Ik dacht eerst: ik moet de motivatie van de leerlingen opkrikken. Fout. Uit mijn onderzoek hier op school blijkt dat ze net heel erg gemotiveerd zijn. Ze willen allemaal met een goed rapport naar huis. Daar ligt het probleem niet. Wel dat ze helemaal niet weten hoe ze die goede punten moeten behalen. En ze hebben moeite met plannen en organiseren.”

Hoe startte je met de huiswerkklas?

We stapten alle klassen binnen. Met quizzen, video’s, presentaties en enquêtes, maakten we leerlingen bewust van hun sterktes en beperkingen op het vlak van leren. En we legden ze uit hoe hun hersenen werken. De leraar die op dat moment voor de klas stond, volgde de les mee. Want om te slagen hebben we al onze collega’s nodig.”

Wat vertel je aan leerlingen over hun brein?

We maken ze bewust van hoe zij leren en denken, hoe hun brein werkt. Je brein is als een spier. Als je elke dag oefent, dan kan je je brein trainen.

Ook voldoende rusten is belangrijk. Wie slaapt, maakt de verbindingen in zijn hersenen sterker. Je hersenen ordenen dan al je opgedane kennis.

We leggen hun ook uit dat het normaal is dat ze heel vaak eerst doen en dan denken. Tot hun 25ste zijn hun hersenen nog volop bezig in ontwikkeling.

Ze moeten ook fouten durven maken. Leerlingen moeten zijn zoals beginnende fietsers. Eerst zal je veel vallen. Je staat telkens weer op. Je fietst elke keer beter en beter, je valt veel minder vaak, en na een tijdje fiets je automatisch. Die houding is cruciaal als je wil groeien.”

Hoe moeilijk is het om stevige fixies te beïnvloeden?

Ik hoop dat dat vertrouwen langzaamaan haar lage zelfbeeld overneemt. Dat ze van een fixed mindset naar een growth mindset gaat: ‘Als ik iets wil, dan kan ik het’. Dat is moeilijk. Maar het kan.

We werken hier in een grootstad. 98 procent van onze leerlingen heeft allochtone roots. Ze krijgen al heel wat stempels voor ze hier binnenkomen. Die was je er niet zomaar af. Je kan niet in één schooljaar tijd alles veranderen.”

© Eva Vlonk

Hoe werkt jullie huiswerkklas precies?

Toen ik toch vragen stelde, kon ze die moeiteloos beantwoorden en vloog ze rond mijn nek. Een andere leerling stond met zijn jas al in de hand toen hij merkte dat zijn vriend het moeilijk had met een wiskunde-oefening. ‘Mag ik dat nog even gaan uitleggen, mevrouw?” Hij is nog 20 minuten gebleven om zijn vriend te helpen. ‘Als je leerstof kan uitleggen, dan kan je ze zelf keigoed’, vertellen we onze leerlingen. Dat is werken aan growth mindset.

We geven onze leerlingen dus een flinke dosis zelfredzaamheid en zelfvertrouwen. Ze beseffen: ‘Ik kan toch iets’. Daardoor groeien ze en komen ze liever naar school.

We hanteren verder een vaste structuur met blokken van 25 minuten, tussendoor krijgen ze tijd om een stapje opzij te zetten om naar zichzelf te kijken: ‘Wat ben ik aan het doen en hoe doe ik het?’

Tijdens de pauzes bewegen we om het dopaminegehalte in de hersenen te stimuleren en de concentratie te verhogen.”

Fouten durven te maken, pikken de leerlingen dat snel op?

Als jij tijd maakt voor een leerling om de fout zelf te vinden, dan riskeer je dat de rest van de klas ambetant gaat doen. Maar ik blijf in de huiswerkklas heel vaak wachten. Omdat ik weet dat ik dan heel veel bereik bij die leerling.”

Hoe doet een growth mindset leerlingen groeien qua persoonlijkheid?

We geven ze ook een kaartje mee van hun idolen, met daarop een motiverende spreuk. Als zo’n meisje een kaartje van Beyoncé meedraagt met daarop de quote: ‘Ik geloof echt dat je alles kan bereiken als je hard werkt. Ik weet dat dit gemakkelijker gezegd is dan gedaan, maar blijf het vooral proberen’, dan hopen we dat ze die in moeilijke momenten gebruikt om door te zetten.

Wat als leerlingen een terugval kennen?

Vaak zijn er thuis problemen. En als je niet gelukkig bent, kán je niet leren. Sommige leerlingen wonen met 2 of 3 families samen. Die kinderen hebben geen hoekje om hun huiswerk te maken. Dat komen die in de klas niet vertellen, hé.”

Tot slot: wat zijn jouw groeipunten als leraar?

Ik merk ook dat als ik ergens door gebeten ben, ik daar heel ver in ga. Soms moet mijn directeur zelfs op de rem gaan staan. Want als ik niet oplet, laat ik alles vallen om mijn doel te bereiken.”

*Naïma Van den Broeck geeft intussen les in het Sint-Pieterscollege in Jette. De huiswerkklas die ze daar oprichtte, werkt volgens dezelfde principes.