Functioneringsgesprek op school: wat moet je als leraar weten?

Eveline Schollaert (UGent): “Het doel van een functioneringsgesprek op school is om je prestaties en ontwikkeling te bespreken. Het biedt een kans om feedback te krijgen én te geven, samen doelen te stellen en de samenwerking te verbeteren. Zo’n gesprek is niet bedoeld als evaluatie, maar als een constructieve dialoog. Tweerichtingsverkeer op gelijke voet dus.“

“We zien in ons onderzoek positieve effecten voor organisatie en werknemer bij regelmatige ontwikkelingsgesprekken. De werknemer voelt zich meer gewaardeerd, is meer betrokken bij de job en haalt vaak betere resultaten. Regelmatige feedback zorgt voor een meer open houding  tegenover bijleren en bijsturen: de gesprekken boezemen geen angst meer in. Door kort op de bal te spelen bij fouten, loopt de werking van de organisatie efficiënter.”

Eveline Schollaert: “In een functioneringsgesprek is niet alleen plaats voor feedback, maar ook voor feedforward. Waar feedback helpt om te leren van opgedane ervaringen, dient feedforward om na te denken over volgende stappen om je doelen te bereiken. Beide zijn dus toekomstgericht. Dat kan met vragen als: wat heb je gedaan de voorbije periode? Welke momenten goed en minder goed verlopen met de klas of met de collega’s? Hoe kan je die succesfactoren benutten bij andere taken, opdrachten, projecten …?”

Eveline Schollaert: “De grootste valkuil is een gebrek aan voorbereiding. Informeer zelf vooraf hoe die gesprekken in je school verlopen, vraag als starter raad bij je aanvangsbegeleider. Je kan je eerste evaluator ook vragen of er bijvoorbeeld een vragenlijstje of sjabloon is om in te vullen. Of misschien zijn er specifieke onderwerpen die aan bod zullen komen? Daarnaar vragen stimuleert ook jouw evaluator om zich goed voor te bereiden. Zelf kan je je functieomschrijving als toetssteen gebruiken, daarin staat wat de school van je verwacht.”

“Zonder die duidelijke agenda kan het gesprek chaotisch en onproductief worden, zeker als je nerveus bent. Bereid je dus zelf goed voor door na te denken over je werkwijze, prestaties en samenwerkingen van de afgelopen periode. Noteer zeker ook specifieke voorbeelden van wat goed ging en wat minder. Probeer al na te gaan voor jezelf waar dat aan kan liggen.”

Eveline Schollaert: “Krijg je een boodschap waar je van schrikt? Blijf kalm en luister aandachtig. Vraag om verduidelijking en voorbeelden. Schiet niet in verdedigingsmodus. Benoem het gevoel dat dit jou geeft en vraag eventueel om een pauze of een ander moment om erop terug te komen. Het is belangrijk om open te staan voor feedback, zelfs als je het er niet mee eens bent. Dat is voor niemand makkelijk, maar het leidt vaak tot waardevolle inzichten en verbeteringen.”

“Zelf feedback geven aan je leidinggevende? Ook niet makkelijk, maar wel noodzakelijk voor jouw eigen welbevinden en prestaties. In een veilig functioneringsgesprek is daar plaats voor. Gebruik de ‘ik’-vorm om je ervaringen te delen en wees specifiek over wat je waardeert en wat je graag anders zou zien. Zo kan je zeggen: ‘Ik ben blij met de ondersteuning die ik krijg bij de organisatie van het eetfestijn, maar ik zou graag meer duidelijkheid willen over de aanpak van probleemgedrag in onze school. Zie jouw feedback dus niet als ‘klagen’ maar als waardevolle, frisse kijk voor je school.”

Eveline Schollaert: “Bepaal in of na het gesprek samen doelen, wees specifiek en realistisch over wat je wil bereiken. Samen doelen stellen werkt: het zorgt voor meer motivatie, een betere focus en een duidelijke evolutie.”

“Formuleer in een functioneringsgesprek op school je doelen SMART, dat betekent dat ze specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden zijn. In plaats van te zeggen; ik ga werken aan mijn klasmananagment, zeg je: ik volg dit schooljaar 2 vormingen over omgaan met moeilijk gedrag in de klas.”

“Om de besproken verbeteringen te realiseren kan het handig zijn om een actieplan te maken voor jezelf. Vraag je eerste evaluator of aanvangsbegeleider om regelmatige check-in momenten.”