Cyberpesten raakt leerling én klas: “Kijk niet weg als leraar”

Hanne Vermeire: “Cyberpesten komt in alle vormen van online communicatie voor. In de bevraging werd gefocust op cyberpesten in klaschats en exposegroepen op sociale media, waar leerlingen aangeven dat ze soms met naam en toenaam te schande worden gemaakt.”

“De populairste kanalen voor klaschats zijn volgens mijn bevraging Snapchat en WhatsApp. Leerlingen gebruiken die chats dagelijks vele uren. Opvallend is dat bijna 70% aangeeft dat ze elkaar daar ook helpen: ze delen studietips, leggen leerinhouden uit en geven belangrijke informatie door over het schoolgebeuren.”

“Gemene opmerkingen en scheldpartijen komen in deze groepen voor, maar in klaschats draait het vaker om uitsluiting: geen deel mogen uitmaken van de klasgroep. 87% van de bevraagden vindt deze klaschats eigenlijk zeer aangenaam. Ze zorgen voor verbinding en hulp.”

Hanne Vermeire: “Ja, exposegroepen of roddelaccounts op Tik Tok of Instagram boezemen vooral angst in. Die groepen zijn bewust aangemaakt om te cyberpesten. Ze delen naam, foto’s en soms zelfs adresgegevens. Kwetsende opmerkingen over iemands uiterlijk passeren daar enkel om leeftijdsgenoten uit te lachen. De anonimiteit van het internet zorgt bovendien vaak voor vrij spel.”

“Toen ik een klas vertelde dat ik een exposegroep van hun school had gezien, vielen de leerlingen van hun stoel. Ze denken vaak dat alleen leeftijdsgenoten zulke groepen op het internet kunnen vinden.”

“Daders rechtvaardigen hun gedrag als ‘grappig’ of richten een groep op uit verveling. Vaak ontstaat er een vicieuze cirkel waarin slachtoffers van pestgedrag zelf daders worden als reactie op hun eigen ervaringen.”

Hanne Vermeire: “De slachtoffers van pesterijen gaan gebukt onder schaamte. In mijn bevraging rapporteren ze slaapproblemen, concentratieproblemen met slechte schoolresultaten als gevolg, zelfmutilatie tot zelfs de wens om uit het leven te stappen.”

“Het is opvallend hoe weinig leerlingen de impact van cyberpesten op de slachtoffers juist inschatten. Stel het je zo voor: je wordt uitgelachen in een groep met 1000 volgers, waaronder je klasgenoten, schoolgenoten, vrienden uit je sportclub, muziekles. Dat alleen al is vreselijk. Bovendien geeft niemand van die 1000 aan dat dit niet oké is en voel je je alleen. Je bent dus dubbel slachtoffer. Plus, een ouder of leraar inlichten, wordt vaak gezien als klikken.”

Hanne Vermeire: “Slechts 16% van de bevraagde leerlingen zegt zich comfortabel genoeg te voelen om pesterijen in klaschats te melden bij een leraar of de leerlingbegeleiding. De kloof tussen hen en de leraar is voor hen te groot. Een oplossing zien ze in de klasleraar als brugpersoon naar de leerlingbegeleiding. Meer dan 58% ziet een anoniem meldpunt op school als oplossing. Dat countert de angst om als ‘snitch’ te worden gezien. Maar bovenal willen ze een schoolklimaat waarin iedereen zich goed voelt, zonder pesterijen.”

“De trends op sociale media en de populariteit van de platformen veranderen zo snel. Zelfs ik – toch een jonkie – heb vaak het gevoel niet meer mee te zijn. Als besluiten om omwille van die reden ‘die online wereld’ uit de weg te gaan, is ergens begrijpelijk. Maar besef dat een roddelaccount het welbevinden én de prestaties van het slachtoffer beïnvloedt.”

Hanne Vermeire: “Een leerling die wat meer geïsoleerd is en struikelt: zonder smartphone wordt dat niet gefilmd en kan het geen leven gaan leiden online. Als je gebeurtenissen op school niet meteen kan delen, ben je ze misschien op het einde van de lesdag vergeten, of is het plots toch niet meer zo grappig. Misschien ligt daar een mooi nieuw onderzoek.”