Zo doen zij het
“Onze leeronderneming is zoveel meer dan winkeltje spelen”
Leveringen controleren, campagnes bedenken en klantgericht ondernemen: de leerlingen op Campus Russelberg laten schoolwinkel StarBox dagelijks draaien. De executieve functies die ze voor hun leeronderneming nodig hebben, ontwikkelen ze dankzij leraar Wannes en zijn collega’s.
Maandagochtend, de wekelijkse briefing voor de leerlingen van de tweede graad ‘Organisatie en logistiek’ en de derde graad ‘Onthaal, organisatie en sales’. 2 zevendejaars vatten samen hoe vorige week verliep en sommen aandachtspunten op. “Sta je straks in de winkel, controleer dan zeker op valse munten. En blijf altijd klantvriendelijk. Pr/marketing kleedt de winkel anders aan en werkt de campagne rond zwerfvuil op school verder uit.” Nadat elke afdeling van de leeronderneming is besproken, wensen de 2 afdelingshoofden iedereen een fijne week toe. De aftrap is gegeven.
© Tine Schoemaker
Doorschuiven
Wannes Seurs, leraar verkoop, PAV, Pr en ORSA: “Ik hoor onze leerlingen geregeld zeggen dat het voelt alsof ze elke ochtend naar hun werk vertrekken”, vertelt leraar Wannes. “We blijven natuurlijk onderwijs, maar onze leeronderneming StarBox is wel een echt, onafhankelijk bedrijf binnen onze school. In de winkel – een box in het midden van de refter – bieden we tijdens elke pauze gezonde voeding aan. Onze klanten? De leerlingen en het personeel van de school.”
“Vanaf het derde jaar delen we de leerlingen via een doorschuifsysteem 2 keer per schooljaar onder in iedere bedrijfstak: bestellingen, leveringen logistiek, boekhouding, winkel, pr/marketing. Onze leerlingen van 14 tot 20 jaar zitten de hele week samen in ons kantoor, de voorraadruimte en de winkel. Iedereen kent zijn taken en plant de werkweek in, voor ons bedrijf én voor andere vakken. Het kan dus dat de ene leerling de boekhouding van StarBox doet en zijn buur een geschiedenistaak voor PAV afwerkt. Het lerarenteam ondersteunt hen en stuurt bij.”
Verstoppertje spelen
Wannes Seurs: “10 jaar geleden merkten we dat onze leerlingen zich verstopten. Bijna letterlijk: ze waren vaak afwezig en moeilijk bereikbaar. Zaten ze toch in de klas, dan zakten ze onderuit. De boekhouding van een fictieve fietsenwinkel aanvullen in een werkboek? Geeuw. Die gelaten sfeer knabbelde aan de motivatie van zowel onze leerlingen als ons team.”
“Een authentiek leerbedrijf mogen uitwerken, dát was de speeltuin die we nodig hadden. De hamvraag: hoe betrekken we onze leerlingen bij hun eigen leerproces? Na 10 jaar wroeten, kennen we een stukje van het antwoord: met levensechte uitdagingen, voldoende autonomie en warme sturing. Binnen StarBox zijn leerlingen mede-eigenaar én werknemer. Ze bereiden hun taken voor, voeren ze uit en reflecteren achteraf met ons. Eerlijk: op dat laatste punt willen we nog beter doen. Want meer leerlingen door het succes van StarBox mag niet leiden tot minder feedback op hun leerproces.”
“De lat ligt hoog, de deadlines zijn scherp. Verstoppertje spelen is verleden tijd. We delen onze kennis over leerondernemingen binnen onze scholengroep. En via een samenwerking met UNIZO inspireren we andere schoolteams. Die presentaties geven onze leerlingen zelf. Soms in het Engels, want alle eindtermen voor talen zitten mooi verwerkt in ons eigen cursusmateriaal.”
Eiland
“Vergeet de datum niet te controleren! De oudste producten krijgen voorrang”, wijst een collega van Wannes. De levering wordt aangenomen, de voorraad gecontroleerd, de winkel voorbereid. Leerlingen nemen het voortouw, onder begeleiding van een leraar. Die spiegelt enkele blikjes met hun logo naar voren. Ook buiten de instructiemomenten beklemtonen leraren het belang van details en precisiewerk. Dat loont: de leeronderneming financiert alles zelf. Van de vloer en gordijnen tot ergonomisch meubilair, werkkledij en een gloednieuwe kassa.
Wannes Seurs: “Onze leerlingen ontdekken dat er veel meer bij een leeronderneming komt kijken dan ‘winkeltje spelen’. En wij koppelen alles aan onze leerdoelen. Een leerling die op een tafel gaat staan om een doos kerstversiering te nemen? Dat kaarten we meteen aan: veilig werken is prioriteit. Maar ook: de klanten bedienen in het Frans of gemiddeldes berekenen van de temperatuur van onze frigo’s. Leerkansen genoeg.”
“We mogen met onze aanpak dan wel een eilandje zijn op school, we verliezen de context niet uit het oog. Dankzij contracten met lokale voedsel- en drankleveranciers passen we mee in het gezondheidsbeleid. Omdat we niet willen dat verpakkingen van StarBox op school rondslingeren, zette departement Pr/Marketing een e-mail- en postercampagne op poten over afval sorteren. En we dragen een steentje bij aan het armoedebeleid. Overschotjes van onze stock spelen we subtiel door aan leerlingen die het niet breed hebben.”
Als het misgaat
Bijna 12 uur. In de winkel stijgt de focus. Leerlingen trekken plastic handschoenen aan. Binnen de kortste keren staat er een lange rij. Een foutieve munt wordt opgemerkt, de ochtendbriefing loont. En dan loopt het toch mis. Een betaling met bankkaart komt niet goed door. Wannes laat de leerling aan de kassa eerst zelf oplossingen zoeken. Als die hem uiteindelijk toch roept, grijpt hij in. Als de rust terugkeert, wordt het voorval nabesproken.
Wannes Seurs: “Natuurlijk gaat het soms mis. De boekhouding klopt niet omdat een leerling bedragen bij aankoop in plaats van verkoop inschrijft. Een mail wordt uit het foute account gestuurd én er staat een tikfout in. Geen man overboord, maar wel belangrijk om uit die fouten te leren. Dus gebruiken we die voorbeelden in herhalingslessen. Die vangen hun aandacht omdat fouten een reële impact hebben. Een overschrijving naar een echt bedrijf voelt helemaal anders dan een simulatie.”
“Ook conflicten komen de groep binnen. Niet evident om met iedereen even goed samen te werken. Of om feedback te geven aan elkaar. De ideale leerschool voor later: hoe ga ik om met moeilijke situaties en blijf ik professioneel naar collega’s? Ook taken plannen krijgt onze aandacht. Want doen ze dan niet goed, dan voelt iedereen dat direct. En soms geven leerlingen voorrang aan opdrachten voor de winkel en laten ze het voor andere vakken wat hangen. Dan spreken we over hun keuzes: waarom kreeg dat doel prioriteit?”
Prille start
“Alle smartphones weg, ook niet in de achterzak! En morgen hebben jullie toets, zorg dat je laptop opgeladen is.” Het lokaal zoemt van bedrijvigheid. Wat verderop stofzuigt een leerling de winkel. Een andere loopt met versiering rond om er batterijen in te stoppen. Als de lampjes weigeren te branden, grijpt een leraar in: “Weet je het nog? Waarom batterijen plus- en minpolen hebben, leerden we bij PAV.”
Wannes Seurs: “Ook al lijkt het of de leerlingen alles zelfstandig doen, wij hebben de touwtjes in handen. Onze leerlijn bouwt op. De prille start: de eerstejaars die op stage komen. We plannen voldoende instructiemomenten en bieden hulpmiddelen die we stelselmatig verkleinen. Bovendien zetten we in op tutoring: oudere leerlingen nemen derdejaars onder hun vleugels. Een nieuwe rol die weer andere uitdagingen en kansen biedt.”
Talent drijft boven
Wannes Seurs: “Vrijheid kan een valkuil zijn, beseffen we. Soms zie je leerlingen steeds dezelfde taken opnemen. Ze zijn onzeker of hebben dyscalculie en blijven liever ver weg van de kassa tijdens een drukke shift. Dan grijpen we in. Een van onze doelen is dat ze zichzelf leren kennen en inschatten. In de leeronderneming zien we hun talenten snel bovendrijven: een verlegen leerling die tactvol haar departement aanstuurt, of een tiener die in 4 ontwerprondes een affiche ontwerpt omdat hij echt trots wil zijn op het eindresultaat.”
“Gaan onze leerlingen op stage, dan zoeken we naar complementariteit. Producten labelen, dat oefenen ze op school slechts beperkt. Fijn als dat op een stageplek wel ruim aan bod komt. Stagementoren vertellen ons geregeld dat onze leerlingen van aanpakken weten. Een mooie bevestiging van wat we willen bereiken: dat ze met voldoende zelfregulerende vaardigheden die werkvloer op stappen.”
Zelfregulatie bij leerlingen versterken
4 tips van Jeltsen Peeters, auteur van Zelfregulerend Leren. Hoe? Zo!
- “Autonomie geven is geen magische oplossing. Leer zelfregulerende vaardigheden aan en oefen ze in. Als je leerlingen daarbij niet begeleidt, verdrinken ze. En voelen ze zich niet competent om die vaardigheden in een groot project in te zetten.”
- “Maak je project uitdagend en geef leerlingen de ruimte om eigen strategieën te kiezen. Bespreek hun keuzes tussendoor.”
- “Leerlingen leggen niet spontaan de link tussen een project en de leerdoelen. Maak die connectie expliciet en help ze monitoren of ze de doelen bereiken.”
- “Verdiep je met collega’s in onderzoek over zelfregulatie, zoals het model Zimmerman en de toolbox van Leerpunt. Bepaal welke vaardigheden je wil stimuleren en hoe je daarover met je leerlingen kan reflecteren.”
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Laat een reactie achter