Minder uitdagend gedrag met STARR

Alle terechtwijzingen en sancties ten spijt: Adam blijft babbelen en Lucie antwoordt wéér brutaal. Aanhoudend uitdagend gedrag stoort je les, schaadt de klassfeer en keldert je humeur. Hoe je de cirkel doorbreekt? Met het STARR-kaartje zoek je efficiënt naar de sleutel tot een positief klasklimaat, een betere band met elke leerling én een goed humeur.

Stijn Coussement, lector en onderzoeker Hogeschool VIVES: “Uitdagend gedrag overvalt je meestal. Chronisch gebabbel, apathie, agressie: kort begrenzen tijdens je les of op de speelplaats lukt vaak wel. Maar nadenken over de reden van het gedrag en het effect van je aanpak? Daarvoor is op dat moment zelden tijd.”

“Toch is dat denkwerk cruciaal: het helpt gedrag van persoonlijkheid scheiden. En leraren die geen ‘babbelaars’ en ‘onbeleefderiken’, maar ‘gebabbel’ en ‘onbeleefd gedrag’ zien, zijn volgens onderzoek sterk in het terugdringen van storend gedrag en het creëren van een positief klasklimaat.”

“Nog cruciaal: jezelf afvragen wat jij kan doen, zoeken naar jouw impact. Elke leerling heeft dezelfde basisbehoeftes om tot leren te komen: autonomie, sociale verbondenheid en competentie. Storend gedrag is vaak een gevolg van onvervulde basisbehoeftes. Antwoordt Lucie brutaal omdat ze zich niet goed voelt in de klas? Vergroot haar sociale verbondenheid door meer op groepsverbinding in te zetten. Blijft Adam babbelen omdat hij te weinig vrijheid ervaart op school? Geef hem meer inspraak, zo vervul je zijn nood aan autonomie.”

Van uitdagend naar 5-sterren-gedrag

Download het printbare STARR-kaartje.

Hoe gebruik je deze klik & print?

STARR (Situatie, Taak, Actie, Resultaat, Reflectie) is een strategie om je gedachten te ordenen, bijvoorbeeld nadat het botste omdat een leerling of klas zich storend gedroeg.

Vlak na het conflict zorg je voor een snelle, tastbare reminder: een kruisje in je agenda, een punt op je hand, een sterretje op je to-dolijst. Kies wat voor jou werkt.
Eens je tijd – en rust – vindt, overloop je de vragen op de STARR. In gedachten gaat het snel, maar schriftelijk of in gesprek met (een) collega(‘s) doe je het vermoedelijk gestructureerder en met meer focus. Dat vergroot het effect. Ook hier: kies wat voor jou werkt.
Ga aan de slag met de opgedane inzichten.
Herhaal regelmatig.

Tip voor de directeur: verster(k) je school

Strooi met kaartjes in de lerarenkamer en -refter, hang ze op de koelkast, boven de koffiemachine of in de toiletten.

Stijn Coussement werkte samen met Peter Dejonckheere aan de Leidraad Onderwijs vanuit hoge verwachtingen die Hogeschool VIVES voor Leerpunt ontwikkelde. In aanbeveling 5 (‘Zorg voor een positief klasklimaat’) lees je meer over de wisselwerking tussen uitdagend gedrag, de basisbehoeftes om tot leren te komen en het klasklimaat.

Tine Jellasics