Smartphoneverbod op school: antwoord op 3 praktische vragen

Vanaf 1 september 2025 geldt – ook in het secundair onderwijs – een verbod op smartphones en andere slimme apparaten. Voor scholen heeft dat heel wat praktische gevolgen. Directeur Maarten Smeulders zoekt oplossingen voor 3 vaakgestelde vragen. Wij spitten voor jou de kleine letters uit.

Vanaf volgend schooljaar is in het Vlaamse onderwijs een smartphoneverbod op school van kracht. Niet enkel in het lager onderwijs, maar ook in het secundair gelden strengere regels voor smartphones en andere slimme apparaten. Vallen ook onder die definitie: smartwatches, tablets en zelfs laptops. Belangrijke doelen: meer focus en dus meer leerwinst, en tegelijk het welbevinden van leerlingen versterken.

Maarten Smeulders over smartphoneverbod — **Maarten Smeulders:** “Als team, ouders, leerlingen en leraren op één lijn zitten, leidt een smartphoneverbod op school niet tot meer conflicten.”

Maarten Smeulders, directeur GO! Atheneum Schilde: “In onze school is de regel al jaren dezelfde: een smartphoneverbod op de speelplaats en in de gangen. Enkel in de klas, enkel voor pedagogische doeleinden. En enkel als de leraar daar toestemming voor geeft. Voor ons verandert er niet veel op 1 september. Scholen die soepeler omsprongen met smartphones, zitten wellicht met meer vragen.”

Hoe handhaaf je het smartphoneverbod op school?

Maarten Smeulders: “Een school die haar beleid nu moet wijzigen, zal wellicht kort op de bal moeten spelen. Maar eens je als team op 1 lijn zit en eens ouders, leerlingen en leraren mee zijn, hoeft een smartphoneverbod op school niet tot meer conflicten te leiden. Elk jaar leggen we de regels uit. En ook op ouderavonden verduidelijken we onze keuzes. Niemand stelt die regel fundamenteel in vraag, en dus zijn de conflicten ook beperkt.”

“We kiezen voor een empathisch beleid. Wie de school binnenwandelt en net voorbij de poort zijn oortjes en zijn smartphone opbergt, krijgt geen berisping. Maar wie 3 keer betrapt wordt omdat die op de speelplaats video’s kijkt, tijdens de les Snapchat checkt of in de gangen belt, blijft na.”

“De overgrote meerderheid van onze 400 leerlingen houdt die lijn prima aan. Met de enkelingen die in de boosheid volharden, gaan we in gesprek. Zij leveren hun smartphone bij de start van de dag verplicht in. Soms merken leerlingen dat die regel voor hen het beste werkt en laten ze uit eigen beweging hun smartphone achter bij het onthaal. Minder kans op nablijven, redeneren ze.”

Of leerlingen de regels nooit breken? We zijn niet naïef
Maarten Smeulders
directeur GO! Atheneum Schilde

“Tijdens de les zetten leraren de smartphone nog in als die handiger is dan de laptop. Op de speelplaats geldt een smartphoneverbod voor alle leeftijden. Omdat leerlingen van 1 tot 6 dezelfde speelplaats delen, zie ik niet meteen hoe we andere regels kunnen hanteren voor de derde graad.”

“Of leerlingen de regels nooit breken? We zijn niet naïef. Natuurlijk piepen ze wanneer we even niet kijken, of verstoppen ze zich op het toilet om te scrollen. Maar het probleem blijf beheersbaar omdat de regel duidelijk is. We zien eerder problemen na school: vooral jonge leerlingen kunnen zich moeilijk focussen op hun huiswerk als ze thuis volledige vrijheid krijgen.”

Een smartphone afpakken van een leerling: mag dat?

Je mag de eigendommen van je leerlingen niet zomaar confisqueren, net zoals je niet bevoegd bent om de inhoud van hun schooltas te controleren. Betrap je een leerling met zijn smartphone, dan kan je wel vragen om het toestel in te leveren. Ook kan je vragen dat leerlingen hun smartphone iedere ochtend afgeven.

Elke school moet afspraken over slimme toestellen in het schoolreglement opnemen. Een leerling die weigert om zijn toestel in te leveren, aanvaardt de sanctie die je schoolreglement vermeldt. Zo heb je toch iets in handen wanneer leerlingen de regel consequent aan hun laars lappen. Je mag het toestel wel maar voor een beperkte periode bijhouden. Ten laatste aan het einde van de schooldag krijgt de leerling zijn smartphone terug.

Bron: Departement Onderwijs, Afdeling Leerplicht

Wie houdt de smartphones overdag bij?

Maarten Smeulders: “Onze leerlingen blijven zelf verantwoordelijk voor hun toestel. Een systeem waarbij iedereen zijn smartphone in bewaring geeft bij de start van de dag? Dat lijkt me logistiek niet vanzelfsprekend. Want wat doe je als een leerling te laat is of een klas een uurtje vroeger naar huis mag omdat de leraar ziek is? En hoe vermijd je dat een toestel gestolen wordt? Dat doen we onze mensen van het secretariaat niet aan.”

“Bij ons op school hangt in elk lokaal een gsm-hotel. Leraren beslissen zelf of ze daar gebruik van maken. Sommige leraren vragen hun leerlingen elke les om hun smartphone daar achter te laten, andere gebruiken de opbergers enkel tijdens toetsen. Vooral in de derde graad nam spieken tijdens de toets het voorbije jaar immers toe. De verleiding om ChatGPT als hulplijn in te schakelen?”

“Toch zijn gsm-hotels niet zaligmakend. Aan het einde van het lesuur moeten leerlingen hun toestel immers weer ophalen. En zeg nu zelf: hoe onderdruk je de neiging om dan even op je smartphone te kijken? Leerlingen wandelden al scrollend de klas uit en botsten op een leraar die niet anders kon dan een sanctie uitdelen. Daarom spraken we af dat wie de gsm-hotels benut, zijn les tijdig afsluit. Zodat er voldoende ruimte is om de smartphones onder begeleiding – en zonder afleiding – weer op te bergen. En de leswissel vlot verloopt.”

Schade of diefstal: is de school aansprakelijk?

Hou je als school de smartphone bij, dan moet je die zorgvuldig bewaren. De kans bestaat dat een toestel beschadigd raakt of verdwijnt. En dan beland je in discussies waar je liever geen tijd in stopt. Een duidelijke lijn trekken over wanneer je wel of niet aansprakelijk bent als school? Dat is juridisch gezien enorm complex.

Bron: Departement Onderwijs, Afdeling Leerplicht

Een schooldag zonder smartphones, kan dat nog?

Maarten Smeulders: “Dat lukte ons vroeger toch ook? Enige verschil: toen had elke leerling nog een papieren agenda. Maar je kan prima zonder. Wij geven onze eerstejaars een geplastificeerde versie van het uurrooster mee, zodat niemand op zijn smartphone moet kijken waar die het volgende uur les heeft. En voor onverwachte wissels kan je ook schermen hangen op strategische plekken.”

“Onze leerlingen bewaren al hun boeken thuis. Heb je lockers op school, dan kan ik me voorstellen dat leerlingen hun smartphone aan het einde van de dag wel nodig hebben om te beslissen welke boeken ze mee naar huis nemen.”

Een uitzondering op de regel: kan dat?

Het verbod geldt voor het gebruik van slimme apparaten ‘tijdens de normale aanwezigheid op school’. Zodra een leerling door de poort wandelt, moet die zijn smartphone wegstoppen. Ook al ging de bel voor de start van de schooldag nog niet. Na het einde van de lesdag geldt het verbod niet op het schoolterrein. Zo kunnen leerlingen hun boekentas maken of de dienstregeling van het openbaar vervoer checken.

De school kan wel bepalen dat slimme apparaten nodig zijn om tijdens de lessen ‘bepaalde onderwijsdoeleinden te bereiken’. Een Kahoot-quiz om na te gaan of iedereen de leerstof onder de knie heeft, kan dus. Maar als leerlingen hun taakplanner checken op Smartschool of hun online agenda raadplegen om te weten in welk lokaal ze les hebben, is dat in strijd met de regel.

Op elke regel bestaan natuurlijk uitzonderingen zoals medische redenen of een uitzonderlijke familiale situatie: op Onderwijs en Vorming lees je in welke gevallen je er als school voor kan kiezen om smartphones toch toe te laten om andere redenen dan om onderwijsdoelen te bereiken.

Bron: Departement Onderwijs, Afdeling Leerplicht

Het verbod op gebruik van slimme apparaten zoals smartphones in Vlaamse scholen gaat in op 1 september 2025. Officiële informatie vind je op Onderwijs en Vorming.

Seppe Goossens