Zo doen zij het
STEM met kleuters: 5 tips
Je hoeft geen techneut te zijn om met je kleuters rond STEM te werken. Kijk hoe juf Lieselot haar klas onderdompelt in de wereld van wetenschap en techniek. Of is het omgekeerd?
“Als je met kleuters rond STEM wil werken, moet je absoluut geen extra projecten met veel voorbereiding bedenken rond elektriciteit of hogere wiskunde. Ik werk eigenlijk elke dag en bij elk thema rond 1 van de 4 onderdelen van STEM – wetenschap, techniek, wiskunde en engineering.”
Lieselot Verdonck van de derde kleuterklas in De Palster in Moerbeke is gebeten door STEM. “Het is een andere manier van lesgeven waarbij je via onderzoekend leren de kinderen laat begrijpen waarom ze dingen leren. De kennis blijft beter hangen en ze zijn meer gemotiveerd.”
1. Geen techneut? Geen probleem
Juf Lieselot: “Ik ben absoluut niet technisch aangelegd en ik was op school niet supergeïnteresseerd in wetenschappen. Het is zelfs beter als je er niet te veel van af weet. Zo kan je samen met je kleuters verwonderd ontdekken hoe de dingen werken. Ik gebruik eenvoudige woorden zoals ‘hefboom’ of ‘katrol’, maar geen wetenschappelijke termen als ‘middelpuntvliedende kracht’.”
© Katrijn Van Giel
“De kleuters wilden een brug maken voor 2 kabouters in een poppenkastverhaal. Eerst zijn we een ophaalbrug in de buurt gaan bekijken en hebben we die nagetekend. Daarna ontwierpen en bouwden we in groepjes een eigen brug. Als er iets niet werkte, bestudeerden we wat we anders konden doen. Uiteindelijk leerden we wat een hefboomsysteem is.”
2. Je hebt geen apart STEM-project nodig
Juf Lieselot: “Ik observeer mijn kleuters en kijk op basis van hun spel en gesprekjes wat hen interesseert. Daar pik ik op in met onderzoeksactiviteiten. Kleuters zijn enorm geïnteresseerd in hoe dingen werken: een schaar, een zeepbel of een kopje thee. Geef ze niet meteen het antwoord, maar laat ze zelf op zoek gaan.”
© Katrijn Van Giel
“Tijdens ons Afrikaproject leerden de kinderen dat je in Afrika soms ver moeten lopen om water uit een waterput te halen. Ze wilden graag weten hoe dat werkt. Met een borstel, een emmer en karton bouwde ik al een waterput voor hen. Al doende hebben we verschillende katrolsystemen uitgeprobeerd. Ze bedachten zelf oplossingen om het water met een emmer uit de put te halen.”
3. Gebruik kosteloos materiaal
Juf Lieselot: “Je hebt absoluut geen speciaal materiaal nodig voor STEM. Ik gebruik alleen kosteloos materiaal van de school. Of ik laat de kleuters van thuis iets meenemen.”
© Katrijn Van Giel
“Als een paar kleuters een toren bouwen, pik ik daarop in met vragen die hen doen nadenken: “Jouw toren gaat veel hoger. Hoe komt dat? Die van jou valt om. Hoe kan je een hogere toren maken?” Zo ontdekken ze bijvoorbeeld dat de basis breder moet zijn dan de top. En nu weet ik ook dat je met driehoeken een stevige constructie maakt.”
4. Laat de kleuters fouten maken
Juf Lieselot: “Wetenschappers proberen van alles uit. Uit elke mislukking leren ze wat niet werkt. Ze blijven proberen en daar leren ze uit. Een belangrijke boodschap voor kinderen.”
© Katrijn Van Giel
“Tijdens een indianenproject leerden ze dat indianen natuurlijke kleurstoffen gebruiken. Dat wilden ze zelf wel eens proberen. Zo zijn we buiten en thuis dingen gaan zoeken waarmee we stof kunnen kleuren: rode kool, gras of zand. Zo ontdekten ze dat je warm water nodig hebt om iets in vloeistof op te lossen, net zoals suiker in thee.”
5. Zoek overal STEM in
Juf Lieselot: “Leraren bedenken soms een probleem zodat de leerlingen iets kunnen repareren. Bijvoorbeeld een emmer of een fietsband stuk maken om te herstellen. Of Mega Mindy geraakt niet beneden en heeft een parachute nodig. Problemen bedenken is niet nodig. Je komt in de klas automatisch genoeg dingen tegen waar je een onderzoeksactiviteit van kan maken.”
© Katrijn Van Giel
“Tijdens een muziekproject ontwierpen mijn kleuters elk hun muziekinstrument volgens hun eigen criteria. Eerst leerden ze al doende dat een dierenvel anders klinkt dan plastic. Of dat een houten stokje op een blik feller klinkt dan een rietje op een zeemvel. Als hun instrument bijvoorbeeld te zacht klonk, wisten ze hoe ze hun ontwerp kunnen bijsturen.”
Via het Lerend Netwerk STEM-effect van AP Hogeschool Antwerpen kan je de inzichten en didactische instrumenten uit hun onderzoek ontdekken, informatie delen en vragen stellen. Ook bij Klascement vind je concrete inspiratie rond STEM en kleuters.
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Fred
30 maart 2017Bewonderenswaardig!
Maar van juf Lieselot wist ik dat al langer!
Lieselot
4 september 2017Dankjewel Fred!
walter
31 maart 2017Dikke duim
een inspiratie voor het team
Paul Bertels
1 april 2017Ik heb juf Lieselot aan de slag gezien in het lerend netwerk STEM voor de basis.
Schitterend hoe onderzoekend leren werkt en eenvoudig kan gerealiseerd worden.
Vertel het aan iedereen die je tegenkomt verder, want dit inzicht moet overal uitgedragen worden.
"wetenschappelijk verwerken [omgaan] met informatie" kan zelfs op kleuterschool niveau aangebracht worden.
Dat terwijl ik ooit geconfronteerd werd met een prof van de universiteit die zij dat zelfs zijn burgerlijk ingenieurs daar niet toe in staat waren. Ze leerden dat pas tijdens hun doctoraat studies.
Ook kleuters kunnen aan ONDERZOEK doen.
Onderzoekend leren creëert inzicht dat blijft hangen! en 't is nog plezant ook.
Proficiat met deze getuigenis.
Paul Bertels
Lid STEM-Platform
Sarah Neys
28 mei 2017Hallo,
Ik ben een 3dejaars student die een onderzoek doet naar STEM in de kleuterschool.
Zou ik u misschien kunnen mailen en een paar vragen stellen?
Met vriendelijke groeten
Sarah
Lieselot
4 september 2017Fijn u ontmoet te hebben in het lerend netwerk,
groeten,
Lieselot
Janne
23 augustus 2017Hallo,
Ik vroeg me af waar je uitgewerkte praktijkvoorbeelden van STEM-activiteiten met kleuters kunt terug vinden?
Dit zou een grote hulp en inspiratiebron zijn.
Dank.
Met vriendelijke groet,
Janne
Lieselot
4 september 2017Dag Janne,
U vindt nog meer inspiratie op onderstaande links:
www.stembasis.be --> documentenbibliotheek (u moet wel eerst registreren)
www.onderzoekendleren.be --> cases/inspiratie (u moet ook eerst registreren)
Onderstaand boek bevat ook veel voorbeelden rond onderzoekend leren o.a. uit mijn kleuterklas:
'Jonge kinderen, grote onderzoekers en de leraar?' van Hilde Van Houte, Kirsten Devlieger en Jozefien Schaffler (Uitgeverij Abimo)
Veel STEMplezier!
Lieselot
Labee Annie
7 juni 2018Super, veel kleuterjuffen kunnen van je leren.
katrina
8 juni 2018Hoi Lieselot,
Ik heb een klas waar iedereen graag bouwt.
Ik heb sinds 2 weken grotere dozen in verschillende maten in mijn klas.
Ze maken nu prachtige torens of hokken of andere dingen. Ook het sociaal contact komt aan de orde. In het begin viel een toren snel om, maar nu hebben ze ontdekt hoe het beter kwam. Omdat ze een grote toren willen, zijn ze op zoek gegaan naar een laddertje (na een hint). Het trapje dat steeds in de bewegingshoek staat , hadden ze er al bij genomen maar dat was te laag. Is dit ook stem? Grtjs. Katrina
Wendy
9 juni 2018Super, juf Lieselot! Jouw kleuters ontwikkelen al competenties voor de jobs van de toekomst.
Luce
14 juni 2018Het is bijzonder leuk om juf Lieselot met haar kinderen aan het werk te zien. Ook de collega’s kunnen op haar expertise beroep doen en materialen gebruiken. Inspirerend voor onze schoolwerking. Tof jou in ons team te hebben.
Els De Smet
17 januari 2019Proficiat Lieselot! Fijn dat je via Klasse een forum kreeg om je expertise en passie te delen!
Groetjes!
Laat een reactie achter