In gesprek met radicale jongeren: 9 tips

1. Toon interesse

Zoek een goed moment. Spreek je bezorgdheid uit, zonder te dramatiseren. Toon oprechte interesse in wat de leerling zegt. Empathie met de verontwaardiging van de jongere over onrechtvaardige toestanden, is een ingang om contact te leggen.

2. Van mening verschillen mag

Laat de leerling zelf vertellen wat op zijn maag ligt. Zeg dat het oké is om van mening te verschillen. Probeer de jongere niet meteen te overtuigen van zijn ongelijk, maar neem zijn idealen ernstig.

3. Stel open vragen

Wees niet bevooroordeeld. Stel open vragen om de situatie goed te kunnen inschatten. Zoom in op de betekenis die jongeren geven aan hun gedrag, in plaats van te focussen op feiten en details. Vraag niet botweg ‘Waarom doe/zeg je dat?’, maar ‘Wat zorgt ervoor dat je dat zegt/doet?’, ‘Kan je uitleggen wat dit voor jou betekent?’

4. Vermijd wij-zij

Verval niet in een wij-zij-gesprek. Bevorder zelfreflectie door informatie aan te reiken en de juiste vragen te stellen: ‘Wat bedoel je met …’, ‘Kan je begrijpen dat andere mensen … ’

Lees het verhaal van Stedelijk Lyceum Pierenberg waar meisjes plots in gebedskleed naar school kwamen.

5. Informeer naar thuissituatie

Ga op zoek naar het socio-emotionele welzijn van de jongere. Hoe gaat het thuis, met zijn familie en vrienden? Wat doet hij in zijn vrije tijd? Wat gaat goed en minder goed op school? Waar beleeft hij plezier aan, waar heeft hij moeite mee?

6. Stel grenzen

Stel grenzen en maak duidelijk welk gedrag (bv. kledij, uitsluiting, ophitsen, vernederen …) of taalgebruik (bv. discriminerend, kwetsend, ophitsend …) niet kunnen. Bewaak die grenzen en zorg dat de school op één lijn staat: deze grenzen gelden voor alle leerlingen, niet enkel voor sommige groepen.

7. Weet waarover je praat

Om gedrag, symbolen en uitspraken te kunnen duiden (islamitische radicalisering, dierenrechtenactivisme, extreemrechts …), moet je weten waarover je praat. Wat is een zorgwekkende uitspraak? Verzamel voldoende informatie die extreme opvattingen kan bijsturen.

8. Blijf proberen

De leerling wil niet praten? Blijf volharden, aanklampen. Maak duidelijk dat je beschikbaar blijft, ongeacht hoe lang dat duurt, tot de jongere klaar is om een gesprek met je aan te gaan.

9. Betrek collega’s

Je staat als leraar niet alleen. Er zijn ook collega’s, de interne leerlingbegeleiding, het CLB, vrienden, ouders. Zoek afstemming, deel bevindingen, leg oordelen en observaties aan elkaar voor.

Spreek af wie het gesprek aangaat. Elke leraar kan dat. Je hoeft niet alles te weten over de cultuur, religie of ideologie van de jongere. Belangrijker is dat je oprechte interesse toont.

Bekijk op voorhand wanneer het gesprek het meeste kans op slagen heeft:

• Is een vertrouwensrelatie essentieel? Dan is een leerlingbegeleider of klasleraar aangewezen.
• Heb je autoriteit nodig? Dan is de directeur of een leraar die gezag uitstraalt misschien de beste gesprekspartner.
• Heb je een leraar nodig die het goed kan vinden met die leerling?
• Heb je een leraar nodig die het milieu van de jongere goed kent of eerder een buitenstaander?

Lees ook op welke hulplijnen je een beroep kan doen.

Voor deze tips werkte Klasse samen met vzw Arktos.