Zijn de leereffecten van games overroepen?

Serious games gebruiken entertainende elementen om een educatief doel te bereiken. In een schoolcontext maken ze leren leuker. Denk aan gekende platformen als Kweetet en Bingel voor huiswerk en differentiatie. Of misschien ken je gespecialiseerde games rond attitudeverandering in het verkeer, brandpreventie of mediawijsheid.

Wanneer is een game effectief?

Om de effectiviteit van games te meten, moest onderzoeker Anissa All (UGent) van nul beginnen. “In de sociale wetenschappen bestaan er geen duidelijke richtlijnen voor zulke studies zoals in bijvoorbeeld de medische wereld. Daarom heb ik heel wat leraren, opleiders en ontwikkelaars bevraagd. Wat beschouwen zij als een effectieve game?”

All kwam uit bij deze 3 factoren:

• Cognitieve leeruitkomst. Scoren leerlingen beter op een test? Kunnen ze wat ze leerden ook toepassen in het echte leven? Wakkert de game de interesse aan?
• Motivatie. Hoe leuk vinden leerlingen het en hoe gemotiveerd zijn ze om verder te leren via dat medium?
• Efficiëntie. Wat kost het? Wat is de voorbereidings-, les- en evaluatietijd? Bereik je evenveel met de game als met een klassieke les?

© Boumediene Belbachir

Game even effectief als klassieke les?

Die 3 factoren testte All ook in de praktijk. “Het spel Mingoville dient om lagereschoolkinderen Engels te leren. Ik heb de game vergeleken met een klassieke les Engels. Leren ze er even goed mee? Beter of anders? Het spel blijkt op korte termijn even goed te werken als de klassieke les, maar leerlingen die het spel speelden, vonden de les wel leuker dan de groep die een klassieke les kreeg.”

“3 weken later hebben we de leeruitkomsten nog eens getest. Toen bleek dat de nieuwe woorden beter bleven hangen na de klassieke les. Een andere game, Monkeytales, bleek even effectief als papieren oefeningen, maar ook daar waren de kinderen gemotiveerder.”

Voordelen van games

Kunnen serious games dan hun leerbeloften waarmaken? “Ze hebben er zeker het potentieel voor. In wetenschappelijke literatuur vind je veel bewijs dat games echt kunnen werken door de interactie. In een gewone les kan je gemakkelijk niet opletten als je geen zin hebt. In een game moet je de leerinhoud wel verwerven om de opleiding te vervolledigen.”

“Een ander voordeel is dat je met games gepersonaliseerd kan werken. Je niveau en de moeilijkheidsgraad liggen in dezelfde lijn zodat je nooit onder of boven je kunnen oefent. Ze bevorderen ook samenwerking en sociale interactie tussen leerlingen.”

Goede en slechte games

“Maar”, zegt All er meteen bij, “of games dat allemaal doen, is erg afhankelijk van game tot game. Net zoals je goede en slechte boeken hebt, zo heb je ook goede en slechte games. In een goede game is het entertainmentgehalte belangrijk. Een speler wil feedback krijgen. Hij wil competitie en stapt graag mee in een verhaal. Hij krijgt ook graag kleinere doelen voorgeschoteld om een groter te bereiken.”

“Een ontwikkelaar moet niet alleen bij die gametechnieken stilstaan. Dan wordt het misschien wel een superleuke game, maar leer je er niks uit. Hij betrekt het best ook pedagogen en inhoudelijke experts. Ideaal is dat de leerinhoud verweven zit in de gameprincipes of dat de inhoud verweven zit in het spel. Dat is een moeilijke oefening en het vraagt meer budget voor de spelontwikkeling. Maar alleen op die voorwaarden kunnen serious games hun leereffect waarmaken of de leermotivatie verhogen.”

Anissa All is verbonden aan de onderzoeksgroep mict (Media, Innovatie en Communicatietechnologie) van de Universiteit Gent en aan Imec. Haar doctoraat focuste niet alleen op onderwijs. Voor dit artikel licht ze relevante info voor leraren uit.