Zo doen zij het
Coach Laura: “Samen met de school werk ik aan een inclusieve mindset en klaspraktijk”
Laura Van Alphen is inclusiecoach voor Stedelijk Leersteuncentrum Antwerpen. Tijdens een intensief traject van 5 maanden begeleidt ze scholen waar kleuters zijn met hoge zorgnoden. Zowel de school, leraren als de leerling maken zo grote sprongen.
© Tine Schoemaker
Stijgende vraag
Laura Van Alphen, inclusiecoach Stedelijk Leersteuncentrum Antwerpen: “In Antwerpen nam het aantal kleuters met een type 2-profiel (matige of ernstige mentale beperking) de laatste 2 jaar toe. Als een coach begeleid ik scholen die minstens 3 zulke leerlingen hebben. Best een uitdaging voor hen. Daarom zoomen we samen in op uiteenlopende vragen: wanneer en hoe schakel je externe partners in? Welke hulpmiddelen zijn er? Hoe stel je een individueel aangepast curriculum (IAC) op? Hoe werkt dat in Smartschool? Hoe betrek je ouders?”
“Nog te vaak leeft het idee dat het beter is om deze kleuters door te verwijzen naar het buitengewoon onderwijs. Ons vertrekpunt is dat elke leerling kan starten in regulier onderwijs. Niet elke leerling moet naar het buitengewoon onderwijs. Ik wil scholen en leraren sterker maken. Samen zoek ik naar duurzame oplossingen voor de zorgnoden.”
Met het hele team aan de slag
Laura Van Alphen, inclusiecoach: “Een gesprek met de directeur en zorgcoördinator is mijn vertrekpunt. Aan de hand van wetenschappelijke kaders rond geïntegreerde leerlingbegeleiding breng ik de context van de school in kaart. We bespreken het zorgbeleid: wat is de visie op brede basiszorg, verhoogde zorg, uitbreiding van zorg en leerlingen met een IAC? Hoe pakt de school dat aan? Welke weg legde ze al af? Wat is nieuw? Waarbij heeft de school extra steun of hulp nodig?”
“De eerste weken observeer ik het team en de zorgleerlingen op verschillende momenten. Ik kijk hoe het loopt in de klas, met de leraar, de leerondersteuner en de leerlingen. Door met het team mee te draaien, krijg ik een realistisch beeld. Zo creëer ik een vertrouwensband en kan ik als coach gepast advies geven en het mee uitvoeren.”
“Nadien stellen we een stappenplan op en beslissen we hoe we het CLB betrekken of een IAC opstellen. En we zitten rond de tafel met de leraar, zorgleraar, kinderverzorger, leerondersteuner én de ouders. Zo krijgen we een breed beeld van wie de leerling is, wat die nodig heeft en wat de volgende stap is. Samen bepalen we doelen waar we mee aan de slag gaan.”
© Tine Schoemaker
Advies op maat
Laura Van Alphen, inclusiecoach: “We willen het hele team meekrijgen. Daarom scan ik het op 5 competenties van Potential to teach: diversiteit herkennen en benutten, inzetten op positieve relaties in een veilig klasklimaat, krachtige leerprocessen in een flexibele leeromgeving, samenwerken met diverse partners en professionalisering. Allemaal competenties die aangeven in welke mate er al een inclusieve mindset of cultuur aanwezig is op school.”
“Ik benoem graag de sterktes. Zo zag ik een team een snoezelruimte creëren met een kartonnen doos en kerstlichtjes, om die ene leerling toch vooruit te helpen. Leraren belanden soms in moeilijke situaties en vergeten dan de weg die ze aflegden. Door hen opnieuw te bevestigen, staan ze zelfzekerder voor de klas.”
“Ook op maat van de school geef ik advies. Bijvoorbeeld hoe ze haar zorgbeleid anders kan organiseren, hoe je uren voor brede basiszorg en verhoogde zorg flexibel kan inzetten, welke hulpmiddelen een leerling kan helpen of welke professionalisering het team nodig heeft.”
“Als kritische vriend geef ik ook blinde vlekken aan. Je kan niet alles tegelijkertijd aanpakken. Maar ik geef bijvoorbeeld wel aan dat als een team groeit en sterker wordt, een leerling misschien wel 5 dagen per week naar school kan komen. Niet de gemakkelijkste rol, maar wel noodzakelijk om te blijven groeien.”
“Ik deel de expertise van de verschillende scholen in een lerend netwerk. Gluren bij de buren werkt. Een school die recent met type 2-leerlingen aan de slag ging, nog zeer zoekend is en leerlingen maar 2 dagen per week op school toelaat, nodig ik uit in een school die zulke leerlingen wel 5 dagen per week laat komen. Dat werkt inspirerend en drempelverlagend.”
Drempels overwinnen
Als coach wordt Laura regelmatig geconfronteerd met bezorgdheden en weerstand rond inclusief onderwijs. Zo helpt zij leraren over drempels.
‘Ik heb daar niet voor gestudeerd’
Laura: “Dat is een uitspraak die ik heel vaak hoor. Sommige situaties zijn ook complex. Sociaal-emotioneel loopt de ontwikkeling van leerlingen met een ontwikkelachterstand anders. Ze hebben heel veel nood aan affectie, fysiek bijtanken. Een leerling met een type 2-profiel moet zich voldoende veilig voelen om te functioneren in een klas. Anders gaat die in crisis met gillen, weglopen en roepen tot gevolg.”
“Ga dus op zoek naar aanpassingen die de leerling nodig heeft. Een eigen hoekje met materialen waar de leerling van houdt, kan die veiligheid helpen creëren. Vraag aan ouders wat zij doen om hun kind rustig te krijgen. Als het thuis rustig wordt in een buggy, dan kan je dat op school ook proberen.”
“Ik tip ook graag boeken of opleidingen. Of ik stimuleer leraren om over het muurtje te kijken. Als je weet dat volgend schooljaar een leerling met hoge zorgnoden naar je klas komt, wacht dan niet tot 30 juni om die te leren kennen. Ga eens kijken in de huidige klas. Ontdek welke aanpassingen er zijn en wat je kan overnemen.”
‘We hebben handen te kort. Hoe lossen we dat op?’
Laura: “Die bezorgdheid leeft in vele scholen. Leerlingen met hoge zorgnoden hebben extra ondersteuning nodig. Door op een andere manier de zorguren te plannen of je klassen te organiseren, maak je het mogelijk om permanent met 2 (bijvoorbeeld een leraar en kinderverzorger) voor de klas te staan. Ik puzzel soms met de directeur het lessenrooster in elkaar. Of ga samen op zoek naar vrijwilligers of partners in de buurt die kunnen ondersteunen.”
‘Moet ik mijn hele klas aanpassen voor 1 leerling?’
Laura: “Vaak vergeten we dat de aanpassing voor 1 leerling goed is voor een hele klas. Neem nu hoofdtelefoons. 5 jaar geleden waren ze nog wat vreemd, maar nu hangen ze standaard in de klas en kan elke leerling ze gebruiken.”
“Of SMOG (spreken met ondersteuning van gebaren) als visuele ondersteuning voor leerlingen die moeilijker communiceren. Na een tijdje merk je dat die andere stille leerling je ook beter begrijpt. Zoek daarom naar aanpassingen die onderdeel kunnen worden van de brede basiszorg in je klas.”
“Ik stel leraren vaak gerust: het is normaal dat iets niet meteen lukt. Maar bewust stilstaan bij je eigen lespraktijk is de beste leerschool. Waarom lukt het wel? Hoe komt het? Moet ik mijn klas anders durven organiseren? Moet ik mijn instructie op een andere manier geven? Je kan heel veel leren van de leerondersteuner op school.”
‘Moet ik het allemaal alleen doen?’
Laura: “Nee, absoluut niet. En je hoeft ook niet alles te weten en te kunnen. Ook een inclusiecoach heeft niet alle antwoorden. Het blijft een zoektocht. Plaats niet alle leerlingen met hoge zorgnoden bij één leraar of in een aparte klas. Verschillende scholen probeerden dat al, maar dat is geen inclusief onderwijs. Verdeel de zorg over je team en ga op zoek naar helpende handen. Zo blijft het voor iedereen haalbaar.”
“Kijk ook naar je leerlingen in de klas. Sommigen willen graag helpen. Schakel hen in als buddy en leer ze om van aan de rij tot de klas een andere leerling mee te nemen. Dan hoef jij dat als leraar niet elke keer te doen.”
‘Thuis kan het kind dat wel, zeggen ouders. Ja, dat zal wel.’
Laura: “Kijk er positief naar. Wees nieuwsgierig. Wat maakt dat die dat thuis kan? Anders loop je het risico dat de leerling zwak lijkt en blijft.”
“Bij sommige leerlingen zien we dat er heel weinig contact of interactie is in de klas. Zoals die leerling die enkel liedjes zong, maar verder niet zoveel deed. Toen we met de mama spraken, vertelde ze enthousiast dat hij thuis puzzelt, schildert, stept.”
“De mama stuurde filmpjes of kwam met de fiets naar school. Zo voelde de leerling zich stilaan veilig genoeg om zich te laten zien. Door in dialoog te gaan met de ouders, krijg je dus een beter beeld van wat een leerling echt kan.”
Laura Van Alphen is inclusiecoach binnen het Stedelijk Leersteuncentrum Antwerpen samen met collega’s Marie Hofmans en Vanessa De Boitselier. Deze functie kwam er op maat van de grootstedelijke context in Antwerpen.
Log in om te bewaren
Ga jij voor een straf blad? Geboeid worden door onderbouwde tips en inspirerende verhalen? Krijg 4 keer per jaar Klasse Magazine in je bus, voor maar € 10.
Abonneer nu
Filip Dehaene
2 maart 2023Hallo
Mooi om te lezen hoe een inclusieve mindset kan leiden tot veel leerkansen voor alle betrokkenen!
Succes met de inspirerende trajecten!
Filip
Laat een reactie achter