"Ook in 1B hebben we hoge verwachtingen voor begrijpend lezen"

‘Alweer lezen!’ Die opmerking krijgt leraar Ineke geregeld te horen. Haar antwoord? Met betekenisvolle teksten, boeiende spreekopdrachten en veel herhaling doet ze zowel de motivatie als het niveau voor begrijpend lezen toenemen.

Leraar Ineke Ros werkt aan begrijpend lezen met leerlingen — **Leraar Ineke:** “Je tijd kunnen nemen voor verdieping en verbreding tijdens begrijpend lezen maakt hoge verwachtingen mogelijk.”

Ineke Ros, leraar Nederlands: “Het percentage anderstaligen ligt laag in onze school. Toch is mijn 1B-klas divers, vooral in leeftijd en vooropleiding. Delen ze wel vaak: hun zelfvertrouwen staat op een laag pitje. In het lager onderwijs liepen ze soms wat verloren in grotere klassen; hun resultaten waren niet super.”

“Door fel in te zetten op taal, krikken we dat zelfvertrouwen op. In onze lessentabel geen 4, maar 5 uren Nederlands. Je tijd kunnen nemen voor verdieping en verbreding tijdens begrijpend lezen maakt hoge verwachtingen mogelijk. En het brengt mij rust: luxe!”

“Ja, wij hebben hoge verwachtingen voor onze leerlingen in de
B-stroom. Ze moeten later sterk in hun schoenen staan, toch? Ons
talenonderwijs is geen opstapje, maar een volledige ladder. We laten hen ontdekken hoe effectief goed lezen kan zijn. Als de ene groep een versnipperd recept van Jeroen Meus leest en de andere groep de video bekijkt, wie lijmt dan het recept het snelst terug bij mekaar? We stellen samen vast dat het de lezers zijn. De signaalwoorden zetten hen sneller op het juiste spoor.”

“Ook belangrijk: die tieners laten voelen dat we in hen geloven, dan zetten ze zich extra in. Ook als we hen teksten uit een BookWidget voor 1A voorschotelen. Of als we een breed gamma aan tekstgenres – van poëzie tot bijsluiter – aanbieden.”

Herbekijk de webinar ‘Effectief leesonderwijs: Elke leerling sterk in lezen’

Begrijpend lezen niet isoleren

Ineke Ros: “Ik toon graag en vaak hoe leesstrategieën werken. ’s Morgens de krant lezen met weinig tijd? Dan lees ik oriënterend: titels en afbeeldingen bekijken en zo beslissen welk artikel mijn tijd waard is. Die vraag stel ik hen ook bij elke tekst: ‘Hoe zullen we lezen?’ We bieden sommige teksten bewust veelzijdig aan. Zo leren ze zichzelf beter kennen. Ik lees voor, een app leest voor en kan gepauzeerd worden of ze lezen zelf in stilte.”

“Niets is geïsoleerd. We koppelen begrijpend lezen altijd aan spreken, schrijven of luisteren. Als we het stappenplan van een spel lezen, vertellen zij het daarna aan mij. Grote ogen als ik hen daarna naar buiten stuur om het ook echt te spelen.

“Dat spelelement draagt dan weer bij aan een goede klassfeer, een veilige omgeving die de drempel om taal actief te gebruiken verlaagt. Zoals het meisje dat vroeger spreekopdrachten individueel bij de leraar deed en ik overtuigde het toch te proberen. ‘Bij de anderen loopt het net als bij mij’, merkte ze. Als spreekdurf voor je ogen ontluikt, glunder je.”

Leerlingen lezen een boek in de klas — **Leraar Ineke:** “Onze leerlingen duiden de instructiewoorden nu spontaan zelf aan.”

Ook de burgemeester leest

Ineke Ros: “Ik voel graag wat er leeft. Als 2A op uitstap gaat naar Amsterdam en mijn leerlingen vragen wie Anne Frank is, dan lezen en ontleden we het boek toch samen? We praten veel: wat voelen we hierbij? Of ik laat ze een stukje navertellen in eigen woorden. Halen ze de hoofdgedachte uit een tekst? Dat houden we voor alle leerlingen bij en spelen we door aan collega’s in hogere jaren.”

“We werken ook samen met de bib: maandelijks krijgen we nieuwe boeken. Tijdens ons leesfestival prikkelen we de nieuwsgierigheid van onze leerlingen dan weer met korte fragmenten. Het vervolg van die tekststukken krijgen ze voorgelezen in verschillende hoekjes op school. Een zesdejaars leest voor. Of een ouder, een oud-leerling, zelfs de burgemeester. Als leerlingen die nooit lazen daarna toch uit zichzelf een boek nemen, is dat die extra moeite en tijd waard.”

Talig team

Ineke Ros: “De directie zorgt voor continuïteit in ons team. Mede daardoor hebben we vandaag een sterk en gedragen taalbeleid: iedereen trapt mee. We sturen taalscreeningsresultaten naar het volledige team. Zo kan élke leraar teksten op maat aanbieden. Want taal komt in elk vak aan bod.”

“In alle klassen hangt ook een poster over hoe je een goede mail schrijft. En instructiewoorden staan op alle evaluaties in het vet. Aan hetzelfde zeel trekken loont: onze leerlingen duiden die instructiewoorden nu spontaan zelf aan. Die afspraken moeten we wel regelmatig herhalen in ons team. Herhaling is nodig voor leerlingen én leraren. Zo groeien we allemaal samen.”